El terêna o etelena ye una llingua indíxena falada por unes 10 mil persones nel estáu brasilanu de Mato Grosso do Sul.[1]

Terêna, Etelena
Faláu en Bandera de Brasil Brasil
Rexón Estáu d'Amazones
Falantes 10 mil (1999)
Familia Maipureana (Arawak)

  Arawak meridional
    Paraná-Mamoré
      Terena-Chané
        idioma terêna

Estatus oficial
Oficial en Nengún país
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2 {{{iso2}}}
ISO 639-3 ter

Esiste un diccionariu y una gramática compilada del terêna, usaes p'alfabetizar a los terêna, de los que'l 20% tán alfabetizaos en terêna (arriendes el 80% ta alfabetizáu en portugués). Munchos terênafalantes sicasí tienen poca fluyencia en portugués lo que favoreció'l caltenimientu de la llingua indíxena.

Esisten cuatro variedaes principales de terêna-chané:

  • El kinikinao (estinguíu a principios del s. XX)
  • El terêna
  • El guané (estinguíu)
  • El chané (estinguíu nel s. XVIII)

que dellos autores consideren que son llingües distintes (Aikhenvald 1999). De toes estes variedaes namái'l terêna puramente dichu sigue falándose anguaño.

Clasificación

editar

El terêna ye una llingua del subgrupu meridional de la familia llingüística arahuaca.

Descripción llingüística

editar

Fonoloxía

editar

Una carauterística destacada del terêna ye l'usu de la nasalización como marca suprasegmental pa marcar la persona gramatical (posesión, suxetu) en ciertes construcciones morfolóxiques:[1]

e'moʔu, "la so pallabra" - ẽ'mõʔũ, "la mio pallabra"
'ayo, "el so hermanu (de él)" - 'ãỹõ, "el mio hermanu"
owoku, "la so casa (de él)" - õw̃õŋgu, "la mio casa"
piho, "[él] marchó" - mbiho, "marché"
a'hyaʔaʃo, "[él] desea" - ã'nʒaʔaʃo, "deseo"
iwaʔiʃo, "[él] cabalga" - ĩw̃ãʔĩnʒo, "cabalgo"

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 Teréna, Teréno - Línguas Indígenas, Enciclopédia das Línguas no Brasil. Laboratório de Estudos Urbanos, Institutu de Estudos da Linguagem, Universidade Estadual de Campinas. ISBN 85-98807-04-4.

Bibliografía

editar

Enllaces esternos

editar