Idioma tlahuica

L'idioma tlahuica, tamién llamáu atzinca o ocuilteco, ye una llingua falada por apenes unes 515^[1] persones qu'habiten principalmente na llocalidá de San Juan Atzingo, nel sur del Estáu de Méxicu, nel centru de Méxicu. Ye una llingua afiliada al grupu otopame de la familia llingüística otomangueana. Dacuando úsase'l nome de matlatzinca pa esta llingua, de fechu el matlatzinca puramente dichu ye una variante, relativamente cercana al tlahuica puramente dichu, una tercera variante falada en Michoacán ye'l pirinda.

Tlahuica 'Pjiekak'joo'
Faláu en	Méxicu
Rexón	Estáu de Méxicu y Morelos
Falantes	522
Puestu	Non nos 100 mayores (Ethnologue 1996)
Familia	Otomangueano Otomangueano occidental Otopameano Matlatzinca-Tlahuica ocuilteco o tlahuica
Estatus oficial
Oficial en	En Méxicu tien reconocencia como llingua nacional [1]
Reguláu por	SEP
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2	`{{{iso2}}}`
ISO 639-3	`ocu`
Estensión de les llingües matlatzinca-atzinca-pirinda a principios del sieglu XX, y área d'espansión probable nel sieglu XVI

Nel so idioma nativu, el tlahuica o ocuilteco recibe'l nome de pjiekak'joo, que significa 'lo que yo soi', o 'lo que yo falo', según les traducciones de los nativos. El términu ocuiltecah significa en náhuatl 'xente del llugar de viérbenes', el nome ocuilteca seique ye confusu porque anguaño la llingua nun s'usa en Ocuila sinón en dos rancherías dependientes d'esa llocalidá.

Pol tamañu desaxeradamente amenorgáu de la so comunidá llingüística, el tlahuica ye clasificáu como una llingua n'inminente peligru d'estinción. Nel censu de 2000, namái 26 persones de menos de 20 años taben documentaos como falantes de Ocuilteco. A partir de 2001, la llingua tlahuica pasó a ser considerada como llingua nacional pola llexislación mexicana en materia de derechos llingüísticos. A partir del añu 2003 foi incluyida dientro del Premiu de Poesía Nueva "Acolmiztli Nezahualcóyotl".

Referencies

↑ «Apeligren llingües indíxenes del estáu de Méxicu». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-01-15. Consultáu'l 15 de xineru de 2015.

Bibliografía

Jacques Soustelle [1937](1992): La familia llingüística Otomí-Pame de Méxicu Central, Fondu de Cultura Económica, Méxicu DF, ISBN 968-16-4116-7.

Ver tamién

[1] «Apeligren llingües indíxenes del estáu de Méxicu». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-01-15. Consultáu'l 15 de xineru de 2015.

[1]