Josef Stefan

Josef Stefan (n'eslovenu: Jožef Stefan; St. Peter, 24 de marzu de 1835 — Viena, 7 de xineru de 1893) foi un físicu, matemáticu y poeta eslovenu-austriacu.

Josef Stefan
Vida
Nacimientu	Sentpeter (es) , 24 de marzu de 1835
Nacionalidá	Imperiu austriacu Imperiu austrohúngaru
Residencia	Austria
Llingua materna	eslovenu
Muerte	Viena, 7 de xineru de 1893 (57 años)
Estudios
Estudios	Universidá de Viena
Direutor de tesis	Andreas von Ettingshausen
Direutor de tesis de	Johann Josef Loschmidt Marian Smoluchowski Ludwig Boltzmann
Llingües falaes	eslovenu
Alumnu de	Karel Robida
Profesor de	Leopold Gegenbauer Sigmund Freud
Oficiu	matemáticu, físicu, poeta, académicu, escritor, profesor
Emplegadores	Universidá de Viena
Trabayos destacaos	ley de Stefan-Boltzmann (es) constante de Stefan–Boltzmann (es)
Premios	ver Premio Lieben  (1865)
Miembru de	Academia Austriaca de Ciencies Academia de les Ciencies de Baviera

Semblanza

Stefan nació en St. Peter (n'eslovenu Sveti Peter) un distritu de Klagenfurt (eslovenu Celovec) nel Imperiu austrohúngaru, (agora Austria), el so padre foi Aleš (Aleksander) Stefan, nacíu en 1805 y la so madre Marija Startinik, nacida en 1815. Los sos padres, dambos d'orixe eslovenu, casáronse cuando Jožef tenía once años d'edá. Los Stefans yeren una familia modesta. El so padre yera un auxiliar nun molín y la so madre trabayaba como mucama. El padre de Stefan finó en 1872 ente que la so madre finara diez años antes en 1863.

Asistió a la escuela primaria en Klagenfurt, onde amosó'l so talentu. Los maestros encamentaron que prosiguiera estudios cimeros, asina en 1845 allegó al Klagenfurt gymnasium. Tocó-y vivir l'añu de 1848 cola so revolución, siendo un neñu de trece años d'edá, esti fechu inspirar a simpatizar cola lliteratura d'orixe eslovenu.

Destacar nel gymnasium siendo'l meyor alumnu de la so clase, y al concluyir los sos estudios consideró entrar na orde de los Benedictinos pero llueu abandonó esta idea por causa del so gran interés pola física. En 1853 viaxó a Viena pa estudiar matemátiques y física. El so profesor de física nel gymnasium fuera Karel Robida quien escribió'l primer llibru d'enseñanza de física en llinguaxe eslovenu. Stefan graduar en matemátiques y física na Universidá de Viena en 1857. Mientres los sos años como estudiante, escribió y publicó una serie de poemes en llinguaxe eslovenu. Dedicar a la enseñanza de física na Universidá de Viena, foi Direutor del Institutu de Física a partir de 1866, Vice-Presidente de la Academia de Ciencies de Viena y miembru de delles instituciones científiques n'Europa.

Publicó unos 80 artículos científicos, principalmente nos Boletinos de Academia de Ciencies de Viena, y ye conocíu principalmente porque en 1879 afayó la llei de potencies qu'establez que la radiación total d'un cuerpu prietu j^* ye proporcional a la cuarta potencia de la so temperatura termodinámico T:

$j^{\star }=\sigma T^{4}$

En 1884 afayar la derivación teórica de la llei a partir del trabayu desenvueltu nel campu de la termodinámica pol so estudiante Ludwig Boltzmann y por ello conocer como Llei de Stefan-Boltzmann. Esta llei ye la única llei física de la naturaleza nomada n'honor a un físicu eslovenu. Güei la llei ye derivada a partir de la Llei de Planck pa la radiación d'un cuerpu prietu:

$j^{\star }=\int _{0}^{\infty }\left({dj^{\star } \over d\lambda }\right)d\lambda$

y ye válida solo pa cuerpos prietos ideales. Cola so llei Stefan determinó la temperatura de la superficie del Sol y calculó un valor de 5430 °K. Este foi'l primer valor razonable pa la temperatura del Sol.

Stefan realizó les primer midíes de la conductividá térmica de gases, realizó trabayos sobre evaporación, y ente otres coses estudió espardimientu, y conducción del calor en fluyíos. Pol so tratáu sobre óptica recibió'l premiu Richard Lieben de la Universidá de Viena. El fluxu dende una gota o partícula que ye inducíu pola evaporación o sublimación na so superficie ye llamáu fluxu de Stefan como homenaxe al so trabayu pioneru sobre'l cálculu de les tases de evaporación y espardimientu.

Son tamién bien importantes les sos ecuaciones electromagnétiques, espresaes en notación vectorial, y trabayos na teoría cinética del calor. Tuvo ente los primeros físicos europeos qu'entendió la teoría electromagnética de Maxwell y unu de los pocos fora d'Inglaterra que la espandió. Calculó la inductancia d'una bobina de seición cuadrada, y corrixó un error de cálculu de Maxwell. Tamién investigó un fenómenu llamáu efeutu pelicular, pol cual una corriente llétrica d'alta frecuencia ye mayor na superficie d'un material conductor que nel so interior.

En matemátiques los problemes de Stefan con condiciones de contorna móviles son llargamente conocíos. El problema foi analizáu per primer vegada por Lamé y Clapeyron en 1831. Stefan resolvió'l problema cuando taba analizando cual ye la velocidá cola que crez la espesura d'una capa de xelu sobre l'agua.

Stefan finó en Viena el 7 de xineru de 1893.

Obra lliteraria

Mientres el periodu revolucionariu de signu nacionalista que solmenó l'Imperiu Austrohúngaru en 1848, Stefan empezó a publicar les sos poesíes en llingua eslovena, qu'unes vegaes tocaben temes científiques, n'ocasiones yeren fiero patriótiques, y n'ocasiones entornábense sobre asuntos románticos.

Nekaj bode zmeraj šy ostalo,	Siempres va haber daqué,
da ne bomo vedeli, zakaj?	que nós nun vamos saber, ¿por qué?
Jožef Stefan, Naturoznanske poskušnje (La ciencia de les pruebes de la Naturaleza), 1859

Eponimia

• El cráter llunar Stefan lleva esti nome na so memoria.

Ver tamién

• Llei de Stefan-Boltzmann
• Constante de Stefan-Boltzmann
• Númberu de Stefan
• Problema de Stefan

Enllaces esternos

• Jožef Stefan
• Institutu Jožef Stefan. Ljubljana, Slovenia
• Páxina sobre Jožef Stefan, Universidá de San Andrés

• Datos: Q16581
• Multimedia: Josef Stefan