Julio César Méndez Montenegro

Julio César Méndez Montenegro (23 de payares de 1915Ciudá de Guatemala – 30 d'abril de 1996Ciudá de Guatemala) foi un profesor y depués decanu de la Facultá de Derechu de la Universidá de San Carlos de Guatemala, foi parte nel movimientu revolucionariu del 20 d'ochobre de 1944 y presidente de la República de Guatemala ente'l 1 de xunetu de 1966 y el 1 de xunetu de 1970, siendo l'únicu civil n'ocupar la presidencia de la República dientro del periodu entendíu ente 1950 hasta 1986.[2]

Julio César Méndez Montenegro
Presidente de Guatemala

1r xunetu 1966 - 1r xunetu 1970
Enrique Peralta Azurdia - Carlos Manuel Arana Osorio
Vida
Nacimientu Ciudá de Guatemala23 de payares de 1915[1]
Nacionalidá Bandera de Guatemala Guatemala
Muerte Ciudá de Guatemala30 d'abril de 1996[1] (80 años)
Familia
Casáu con Sara de la Hoz
Estudios
Estudios Universidá de San Carlos de Guatemala
Oficiu políticuabogáu
Creencies
Relixón católicu romanu
Partíu políticu Partido Revolucionario (Guatemala) (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

Biografía

editar

Fíu de Marcial Méndez y de Mélida Montenegro de Méndez. Llogró'l diploma de bachiller en ciencies y lletres nel Institutu Nacional Central pa Homes y el d'abogáu y notariu na Universidá de San Carlos de Guatemala. Casóse con Sara del Focete,[lower-alpha 1] quien tuvo como secretaria de prensa a la periodista Irma Flaquer Azurdia mientres el so gobiernu.

En xunu de 1944, Méndez Montenegro foi unu de los 311 ciudadanos que roblaron un memorial solicitando al presidente Jorge Ubico Castañeda la reinstauración de les garantíes constitucionales en Guatemala; esti documentu foi un factor importante nos movimientos populares que concluyeron col arrenunciu d'Ubico Castañeda el 1 de xunetu de 1944.[3]

Ascensu al Poder

editar

El so hermanu Mario Méndez Montenegro fundó'l Partíu Revolucionariu (PR) y yera unu de los principales candidatos a ser el presidente del «Tercer Gobiernu de la Revolución», cuando'l coronel Enrique Peralta Azurdia convocó a eleiciones xenerales, cola entrada en vixencia de la Constitución de 1965.[4]

Sicasí, Mario Méndez foi asesináu y Julio César Méndez presentóse como candidatu del Partíu Revolucionariu.

L'apaecimientu de los escuadrones de la muerte y la persecución qu'empecipió'l gobiernu de facto d'Enrique Peralta Azurdia en contra de los líderes d'esquierda provocó qu'en 1966 los guatemalianos salieren a votar con medrana; pero a pesar d'ello, escoyeron a Julio César Méndez Montenegro como presidente y al célebre periodista Clemente Marroquín Rojas como vicepresidente. Méndez Montenegro y Marroquín Rojas yá antes d'asumir el puestu tuvieren un diferendo, pos Marroquín Rojas negar a roblar el conocíu como «Pactu Secretu col Exércitu», que yera la condición que ponía l'altu mandu militar p'apurrir la presidencia a Méndez Montenegro.[5]

Gobiernu (1966-1970)

editar
 
Mapa de los ramales ferroviarios en Guatemala y El Salvador, que yeren propiedá de la IRCA, la subsidiaria de la UFCO que controlaba'l ferrocarril en dambos países,y que la so concesión expiró mientres el gobiernu de Méndez Montenegro. Tres el retiru de la IRCA, l'Estáu de Guatemala formó la empresa estatal Ferrocarriles de Guatemala (FEGUA).

Gabinete:[6]

  • Vicepresidente: Clemente Marroquín Rojas
  • Ministros de Facienda y Creitu Públicu:
  • Ministros de Rellaciones Esteriores:
  • Ministru d'Educación: Carlos Martínez Durán
  • Ministru de Gobernación: Héctor Mansilla Pinto
  • Ministru de la Defensa Nacional: Rolando Chinchilla Aguilar
  • Ministru de Comunicaciones y Obres Públiques: Oscar Castañeda Fernández
  • Ministru de Salú Pública y Asistencia Social: Emilio Poitevin-C.
  • Ministru d'Agricultura: Francisco Montenegro
  • Ministru d'Economía: José Luis Buscayrol[6]

Mientres el so gobiernu estableció'l celeste como'l color de la bandera nacional y restablecióse, en 1967, el decretu 2795 promulgáu pol gobiernu del xeneral Jorge Ubico Castañeda qu'dio a les finques cafetaleres y a les empreses bananeras el permisu pa castigar a los colonos xornaleros: «Van Tar exentos de responsabilidá criminal los propietarios de finques...».[7]

Estableció la fecha del 30 de xunu como «Día del Exércitu» en conmemoración de la Reforma Lliberal de 1871 que los sos líderes, los xenerales Miguel García Granados y Justo Rufino Barrios, crearon al actual Exércitu de Guatemala. El so gobiernu foi controláu polos militares,[5] al puntu que'l periódicu satíricu Nun nos tentes de la fuelga de Dolores de los estudiantes de la Universidá de San Carlos dixo d'él: «Perdimos a un llicenciáu, ¡pero ganamos a un coronel!»[8] Coles mesmes, hubo persistentes rumores de que'l llicenciáu Méndez Montenegro yera namái un presidente títere, y que l'altu mandu del exércitu caltener alcoholizado nos dispensarios de llicor que s'atopaben nes cercaníes del Palaciu Nacional.[ensin referencies]

Economía

editar

Mientres el so gobiernu aldericó la posibilidá de dexar les mines de níquel en El Estor, Izabal, a una empresa canadiense, pero la concesión nun se concretó.[lower-alpha 3]

El 2 de marzu de 1968, primíu pola oposición política al proyeutu de reforma tributaria que presentara meses tras, el doctor Alberto Fuentes Mohr arrenunció al cargu de ministru de Facienda y Creitu Públicu, y el so llugar ocupar el llicenciáu Mario Fuentes Pieruccini, quien prometió austeridá y de momentu foi visitáu pol embaxador norteamericanu John Gordon Mein.[9]

En mayu de 1968, la Comisión de Llexislación del Congresu de la República informó a los trabayadores del Estáu que la Llei de Serviciu Civil, foi aprobada pa entrar a valir el 1 de xineru de 1969, señalándose como un llogru l'establecimientu de la selmana inglesa —díes llaborales de llunes a vienres— col propósitu que cada llunes los trabayadores tornen a les sos oficines coles enerxíes repuestes.[10]

Formación de Ferrocarriles de Guatemala (FEGUA)

editar

En marzu de 1968 concluyeron les negociaciones ente'l gobiernu de Méndez Montenegro con personeros de la International Railways of Central America (IRCA), pa llograr concluyir cola fuelga de cuatro mil trabayadores qu'atropó setenta y dos díes. La fuelga tuvo entamada pol poderosu sindicatu ferrocarrilero (SAMF) y al resolvela dambes partes llegaron a dellos alcuerdos, ente los cualos taba incluyíu que fondos del gobiernu cubriríen los 1.6 millones de quetzales pa pagar los sueldos de los trabayadores quien depunxeron el movimientu a partir del 14 de marzu.[9]

La concesión del ferrocarril pa la International Railways of Central America (IRCA), que s'empecipió en 1904 mientres el gobiernu del llicenciáu Manuel Estrada Cabrera,[11] llegó al so términu mientres el so gobiernu. La empresa, que tuviera perdes sustanciales depués de la construcción de la carretera al Atlánticu mientres los gobiernos de Jacobo Arbenz Guzmán y Carlos Castillo Armas, y —con escuses como'l pagu de los salarios atrasaos de la fuelga de 1968— creó exprofesamente un estáu d'insolvencia por que pasara a propiedá del Estáu de Guatemala, fechu que s'executó al marxe del procedimientu alministrativu públicu, lo que dexó a la IRCA evitar la responsabilidá pol pasivu dexáu.[12]

Guerra civil

editar

Les FAR participaron na guerra política arengando a la población por que votara por Méndez Montenegro, pero al asumir este la presidencia'l Exércitu de Guatemala, quien yera'l qu'en realidá tenía'l poder, nun-y dexó nengún marxe d'aición, y los intentos por amenorgar la violencia tantu de la estrema derecha y de la estrema izquierda nun fueron abondes. Ello ye que mientres el so gobiernu la violencia política amontóse. Ye más, dos años dempués de tomar de posesión, el vicepresidente de la República Clemente Marroquín Rojas fai públicu que'l presidente apautara primeramente col exércitu, quien arrogándose ser quien decidía lo meyor pa la nación, encamentar a que-yos dexe mano llibre p'aplicar la so estratexa contrainsurgente en cuenta de dexalo gobernar.

Poco dempués de tomar de posesión de Méndez Montenegro, l'exércitu guatemalianu —entós formáu por cinco mil efectivos— llanzó la so mayor ofensiva contrainsurgente hasta la fecha nel departamentu de Zacapa. Esta campaña llamóse Operación Guatemala, y tuvo supervisada pol coronel Carlos Arana Osorio, xunto cola asesoría y entrenamientu de les Octavu Grupu de les Fuercies Especiales del Exércitu de los Estaos Xuníos. El nuevu programa contrainsurgente consistía nel usu de táctiques de tierra esfarrapada como mediu pa mover y dixebrar a la guerrilla de la so base social. El programa contrainsurgente incorporó munches de les estratexes y equipu militar que los Estaos Xuníos taben utilizando nesi entós na guerra de Vietnam. A cambéu del sofitu militar pal so gobiernu, Méndez Montenegro autorizó a les fuercies armaes a utilizar cualquier métodu que fuera necesariu pa esaniciar la insurxencia; ensin les restricciones llegales, les fuercies de seguridá recurrieron al terror pa controlar a la población y desmantelar el sofitu civil de los rebeldes. Siguieron los secuestros y les desapaiciones forzaes de civiles, y la represión foi más intensa nes rexones onde operaba'l MR-13, y na ciudá de Guatemala, onde operaba'l PGT.

Méndez Montenegro nomó al coronel Rafael Arriaga Monte, quien tuviera al cargu de la ofensiva urbana contrainsurgente mientres el gobiernu de Peralta Azurdia, y activó la Unidá de Comandu Especial del Exércitu de Guatemala, que tuvo a cargu del coronel Máximu Zepeda a partir de xineru de 1967, encargándose a partir d'esi momentu de toles operaciones gubernamentales contra'l PGT. Compuestu de civiles y militares, esta unidá funcionó como un aparatu represivu y como ente recabador d'intelixencia.[13]

Per otra parte, en Ríu Fondu, Estanzuela, Teculután, Santa Rosalía y otros llugares del departamentu de Zacapa, la población creía que los guerrilleros diben tornar a la capital pa tomar el poder xunto con Méndez Montenegro, pero cuando éstos dixéron-yos que nun yera asina, que teníen d'esperar y que diba haber una guerra enllargada, los pobladores se desencantan del movimientu guerrilleru y los llabradores, sintiéndose engañaos, empezaron a retirar la so collaboración a la guerrilla.[14]

Esi mesmu añu volvió a Guatemala el poeta guerrilleru Otto René Castillo ya integró la guerrilla de les Fuercies Armaes Rebeldes; negándose a permanecer nun abellugu na ciudá de Guatemala tuvo colos combatientes de la Sierra de les Mines onde se dedicaba a preparar obres de teatru que los combatientes representaben ante los llabradores del área pa face-yos llegar el mensaxe de la guerrilla.[15] Nesi entós, los elementos guerrilleros taben integraos por un grupu de soldaos nuevos y rebalbos, dellos de los cualos proveníen de les files del exércitu y otros yeren estudiantes de secundaria o de la Universidá de San Carlos y dos profesionales (economista y antropólogu), pero ensin nengún sustentu ideolóxicu, polo que al ingresar al movimientu, a Otto René Castillo foi-y asignáu faese cargu de la formación nos conceutos teóricos del marxismu de los combatientes.[16]

Dende 1966 empecipiáronse los crímenes políticos en Guatemala; pa 1968, produxérense más de dos mil asesinatos nel país productu del enfrentamientu ente la guerrilla izquierdista y los comandos de la estrema derecha.[17] Estes campañes terroristes y anti-terroristes práuticamente paralizaren al país.[17] En xineru de 1968, l'embaxador estauxunidense John Gordon Mein dio medayes póstumes a dos asesores militares que fueren miembros del cuerpu diplomáticu estauxunidense acreditáu en Guatemala: el coronel John D. Webber y el comandante Ernest A. Mundu, quien fueron asesinaos pola guerrilla guatemaliana en represalia pol secuestru y asesinatu de l'activista guerrillera y ex-miss Guatemala Rogelia Cruz Martinez.[18]

El 2 d'ochobre de 1966, Luis Turcios Lima finó carbonizáu nun accidente de tráficu na 11 avenida y 10a cai de la zona 1 de la ciudá de Guatemala a los trés de la mañana, salvándose la dama que la acompañaba. Los guerrilleros calificaron la muerte como un atentáu, aduciendo que'l vehículu en que se conducía Turcios Lima fuera «modificáu» por que a determinada velocidá «frenara de sópitu», causando qu'entornara y amburárase. Lo estraño del accidente ye que'l comandante guerrilleru diba conduciendo'l vehículu, ensin seguridá o escolta, a tan altes hores de la nueche.[16] La muerte de Turcios Lima causó un desmoronamiento nes files de les FAR, pero l'agrupación trató de reponese col nomamientu de César Montes.[16]

Pa 1968 produxérense más de dos mil asesinatos nel país productu del enfrentamientu ente la guerrilla izquierdista y los comandos d'estrema derecha;[17] un fechu que trescaló a la sociedá guatemaliana foi'l secuestru, tortura y asesinatu de la miss Guatemala de 1958, Rogelia Cruz Martínez, quien se xuniera a la guerrilla dempués de les xornaes estudiantiles de 1962. Foi raptada n'avientu de 1967 poles fuercies de derecha, y atopada muerta'l 11 de xineru de 1968 cerca d'una ponte nes proximidaes d'Escuintla, con tarrecibles señales de tortura. El PGT vengóse atacando a un grupu de personal militar d'EE.XX. Estes campañes terrorista y antiterrorista práuticamente paralizaren al país, y dambes queríen derrocar al débil gobiernu de Méndez Montenegro.[17]

«Los nuesos enemigos son la oligarquía (terratenientes y burgueses) y l'imperialismu yanqui y tolos sos axentes conscientes... Vamos Aprovechar toa oportunidá que se presente p'arrinca-yos a los enemigos parte de lo que se robaron, yá sía en forma d'impuestos en dineru o n'especie, na ciudá o nel campu, voluntariamente o so presión, como nel casu de los secuestros»
—Xustificación de les Fuercies Armaes Rebalbes pa les sos táctiques preferenciales la de realizar secuestros con fines económicos»[19]

El 10 d'avientu de 1964 finó l'arzobispu Rossell y Arellano y foi sustituyíu pol obispu Mario Casariego, primer español n'ocupar el puestu en Guatemala dende 1821. Dende l'entamu de la so xestión acusóse-y de tar al serviciu d'intereses antipopulares, de favorecer a les élites del país y de tar influyíu pol Opus Dei.[lower-alpha 4] En 1968, el presidente Méndez Montenegro solicitó-y a Casariego que visitara al presidente mexicanu Díaz Ordaz y solicitára-y sofitu nes sos disputes colos xefes militares Arriaga Monte y Carlos Arana Osorio. Al tornar a Guatemala en marzu, l'arzobispu foi secuestráu por grupos d'estrema derecha; hubo numberosos grupos de cristianos qu'alzaron les sos oraciones pal apaecimientu del arzobispu; inclusive, el Papa unvió-y una carta y honrólu con delles dignidaes eclesiástiques y el cargu de «Conseyeru de la Sagrada Congregación Consistorial», que-y otorgaba poderes cimeres a los del nunciu apostólicu, pos tenía'l derechu de revisar tolos nomamientos d'obispos na rexón. Inclusive, foi nomáu «príncipe de la Ilesia» y llogró la Orde del Quetzal cuando foi lliberáu.[20] Casariego foi secuestráu la tarde del sábadu 16 de marzu de 1968; el 20 de marzu les fuercies de seguridá del Estáu prindaron a trés de los secuestradores y el restu al saber del fechu entamó la fuxida, dexando al arzobispu y el so pilotu abandonaos na casa onde los teníen reteníos en Quetzaltenango. El Gobiernu impunxo immediatamente l'estáu de sitiu.[21]

N'agostu de 1968, la Fuercies Armaes Rebeldes asesinaron al embaxador d'Estaos Xuníos en Guatemala John Gordon Mein, siendo'l primer embaxador d'EE.XX. en ser asesináu mientres sirvía al so país nel estranxeru. Como represalia, l'Exércitu de Guatemala asesinó a dellos dirixentes de les FAR. L'embaxador foi asesináu a escases cortes de la embaxada de los Estaos Xuníos, al salir d'una xinta col canciller Emilio Arenales Catalán. En 2003, l'entós embaxador d'Estaos Xuníos en Guatemala, John Hamilton, describió l'asesinatu del so colega John Gordon Mein de la siguiente manera: «Yeren les 3:30 de la tarde. L'Embaxador, de 54 años, diba de regresu a la Embaxada dempués de participar nuna xinta ufiertada pol entós ministru de Rellaciones Esteriores, Emilio Arenales Catalán. Taba a namái unes diez calles de la Embaxada. No que paez ser un atayáu intentu de secuestru, el so carru foi deteníu sobre l'avenida de la Reforma por dos autos que-y bloquiaron el pasu. Dos homes salieron del carru que paró frente al so, y ordenáronlu que saliera y que xubiera a unu de los vehículos. L'embaxador empezó a correr y disparáronlu. Los atacantes fuxeron del llugar».[22] D'alcuerdu a reportar de la Comisión pal Esclarecimiento Históricu de les Naciones Xuníes, nesi entós na ciudá de Guatemala el capitán guerrilleru que dirixía la resistencia de la ciudá», Ramiro Díaz, tenía les posiciones más radicales dientro de les FAR. Cuando'l comandante Camilo Sánchez foi prindáu poles fuercies de seguridá, Ramiro Díaz quixo aprovechar el momentu non solamente pa lliberar, sinón que tamién pa dar un golpe espectacular y demostra-y a los altos mandos de les FAR que yera na ciudá onde tendría de tar la direición de les FAR. Gordon Mein acababa de salir d'una xunta col entós canciller guatemalianu, llicenciáu Emilio Arenales Catalán, cuando los miembros de les FAR intentaron secuestralo; como opunxo resistencia, foi asesináu.[23]

El 27 de febreru de 1970 foi secuestráu Alberto Fuentes Mohr, ex-ministru de Facienda y Creitu Públicu, quien asumiera la cancillería tres la repentina muerte d'Arenales Catalán, y el 6 de marzu secuestraron a Sean Holly, amestáu llaboral de la embaxada estauxunidense. Dambos fueron secuestraos poles FAR, y fueron lliberaes depués de que'l Gobiernu aportara a les esixencies plantegaes polos guerrilleros, consistentes na lliberación, nel primer casu, de Vicente Girón Calvillo; y nel segundu, de José Manuel Aguirre Monzón y Vitalina Monzón, xunto cola indicación del paradoriu de dos militantes de la organización.[23]

El 31 de marzu de 1970, na avenida de les Amériques de la ciudá de Guatemala foi secuestráu por miembros de les FAR l'embaxador alemán Karl von Spreti. El 1 d'abril les FAR confirmaron que l'embaxador taba nel so poder y esixeron la lliberación de numberoses persones deteníes que, a xuiciu de los insurxentes, corríen peligru de ser asesinaes; y amestaron como esixencia'l pagu de 700 000 dólares. Establecieron como plazu pa cumplir estes condiciones los trés de la tarde del 4 d'abril y manifestaron que de lo contrario «daríen en axusticiar al autor intelectual y material de la política imperialista».[23] El 5 d'abril, los plagiarios señalaron que'l plazu taba escosu y na nueche la policía afayó'l cadabre del embaxador nes cercaníes de San Pedro Ayampuc, a diecisiete quilómetros de la capital. Un dirixente de les FAR declaró años más tarde a la Comisión pal Esclarecimiento Históricu de les Naciones Xuníes: «El Gobiernu nun aportó a les presiones y el comandu de la rexón urbana executa al embaxador pa demostrar que nun taben xugando y que falaben en serio».[24]

Victoria contrainsurgente de 1968

editar

Como yá s'indicó, l'Exércitu de Guatemala tomó midíes drástiques pa entartallala; les operaciones contra la subversión nel oriente del país fueron efectives: destruyéronse los sos depósitos d'armes, les sos llinies de comunicación y suministru.

Una anéudota qu'ilustra la manera d'operar del coronel Arana Osorio asocedió nel cuartel de Zacapa, sol so mandu. Un grupu de periodistes esperaba pa entrevistalo cuando un oficial informó:

«Cola novedá que tenemos cuatro guerrilleros prisioneros, tres una esfriega nel Ríu Grande.»
Arana respondió: «¿Y dende cuándo nós tenemos prisioneros?».

L'oficial sumió pa volver minutos dempués: «Cola novedá que morrieron cuatro guerrilleros nun enfrentamientu nel Ríu Grande».
—Tomáu d'El País[25]

Tres un combate nel que la so unidá foi escorribanda y el so comandante fuxó dexando a los combatientes abandonaos, Otto René Castillo, el poeta y indoctrinador de la guerrilla, foi prindáu por fuercies gubernamentales al mandu de Arana Osorio, entós xefe de la zona militar de Zacapa, el 19 de marzu de 1967.[15] Castillo foi torturáu brutalmente[lower-alpha 5] y morrió quemáu vivu xunto a otros trelce collaboradores de la insurxencia, incluyendo a la so compañera sentimental, Nora Paiz Cárcamo.[15]

Cola muerte de Turcios Lima y l'ofensiva contrainsurgente, la desesperación suplió nel grupu y diéronse deserciones y entregues voluntaries a les autoridaes. Envalórase qu'a la fin d'esti operativu, morrieren ente cinco mil y seis mil persones. A finales de 1968 el coronel Carlos Arana Osorio informó de manera oficial que se neutralizara'l remanar militar del PGT, les FAR y el MR-13 y determinar que la guerrilla nun echó « raigaños» ente la población civil. Pol so comportamientu mientres esta ofensiva, Arana Osorio foi conocíu como «el Chacal d'Oriente».

El Partíu Guatemalianu del Trabayu trató de sostener la guerra popular enllargada en tres fases, adoptada nel III Congresu del partíu onde s'estableció como opción única l'usu de toles formes de llucha, y confirmar un añu dempués al definir que la llucha armada «ye la que va dexar l'accesu al poder». Sicasí, ante los errores tácticu y estratéxicu cometíos pola direición del partíu, les FAR desautorizaron al PGT en 1968 y decidieron reorganizase y siguir solos na llucha. Los dirixentes de los grupos subversivos analizaron les causes de la derrota militar y concluyeron qu'hubo errores na concepción del planiamientu revolucionariu; amás l'área onde operaben nun dexaba incorporar al pueblu a la llucha armada nin xunise a la masa llabrador, polo que'l remanar políticu militar foi ineficaz.[26][27]

Infraestructura

editar
 
La central hidroeléctrica Jurún Marinalá foi planiada mientres el gobiernu de Jacobo Arbenz Guzmán pa competir cola xeneración de la Empresa Llétrica de Guatemala, que nesi tiempu yera de capital norteamericanu y utilizaba petroleu estranxero en cuenta de los recursos naturales de Guatemala. Foi concluyida mientres el gobiernu de Julio César Méndez Montenegro. Atópase allugada na aldega Agua Blanca, interior de la finca'l Saltu, departamentu de Escuintla, clasificada como una central de regulación diaria.

La hidroeléctrica Jurún Marinalá empecipióse y concluyó nel periodu del presidente Julio César Méndez Montenegro; ésti foi un proyeutu empecipiáu pol gobiernu del coronel Jacobo Arbenz Guzmán antes del so derrocamientu en 1954.[lower-alpha 6][28] Coles mesmes, mientres el so gobiernu construyó la colonia «Primero de Julio» na periferia de la Ciudá de Guatemala y amás, creóse la estación de televisión d'accesu públicu cola creación de Televisora Nacional de Guatemala, Canal 8 que yera la socesora de TGW-Canal 8, que fuera cerrada en 1965.

En 1968, como un llogru del llamáu tercer gobiernu de la revolución» comunicóse que'l gobiernu concluyó una seición de la carretera Roosevelt, de 7.4 quilómetros, que forma parte de la carretera Interamericana, envalorando que se completaríen los quinientos cuatro quilómetros que-y correspuenden a Guatemala pal final del gobiernu.[10]

Rellaciones esteriores

editar

Nomó como ministru de Rellaciones Esteriores de Guatemala[29] al embaxador de Guatemala ante les Naciones Xuníes, llicenciáu Emilio Arenales Catalán; el llicenciáu Arenales, de la mesma, foi nomáu como presidente de la Ventena Tercera Asamblea Xeneral de les Naciones Xuníes,[29] pa la cual contrató los servicios del periodista guatemalianu Jorge Palmieri, como'l so secretariu de rellaciones públiques.[30] Desafortunadamente, Arenales Catalán morrió en 1969, víctima d'una enfermedá que carecía. Foi reemplazáu por Alberto Fuentes Mohr nel despachu de Rellaciones Esteriores.[30]

Per otra parte, en 1966 nomó como embaxador de Guatemala ante la República de Francia al escritor Miguel Ángel Asturias; Asturias arrenunció al puestu al momentu de terminar el periodu de Méndez Montenegro'l 1 de xunetu de 1970.

Como nel so númberu de marzu de 1968 la revista Life faía fuertes comentarios en contra del gobiernu de Guatemala, ésti prindó y devolvió al so país d'orixe los trenta mil exemplares destinaos pa la venta. El periodista Álvaro Contreras Vélez publicó en tres díes consecutivos opiniones en contra de dicha revista, a pesar de les crítiques que-y fixeron colegues periodistes.[lower-alpha 7][21]

Cultura

editar
 
Bandera de Guatemala según l'Alcuerdu Gubernativu del 12 de setiembre de 1968, emitíu pol gobiernu de Méndez Montenegro.[6]

En 1967, l'escritor guatemalianu Miguel Ángel Asturias llogró'l Premiu Nobel de lliteratura. El gobiernu de Méndez Montenegro mandó a ellaborar un bustu del escritor nel so honor, que s'atopa na Biblioteca Nacional de Guatemala.

El 12 de setiembre de 1968, emitióse'l decretu per mediu del cual regulábense los colores de la Bandera de Guatemala. Los colores seríen azul y blancu, dispuestos en tres franxes verticales del mesmu anchu: dos azules los estremos y una blanca en mediu. La franxa blanca lleva nel so centru l'escudu d'armes de la República, en dimensiones proporcionales a les de la bandera. El color azul qu'espresa xusticia y llealtá correspuende al azul del cielu de Guatemala y na nomenclatura d'usu internacional desígnase como ISCC-NBS 177, o VM 1.6 PB 5.9/9.4. El color blancu, que simboliza pureza ya integridá, equival al ISCC-NBS 263, o VM 2.5 PB 9.5/0.2. El mesmu alcuerdu gubernativu axustó que la bandera ye un rectángulu coles dimensiones proporcionales, vertical y horizontal, de 5 a 8 respeutivamente y que se fixo asina porque la rellación de 5 a 8 correspuende a la regla d'oru de la proporción estética.[6]

En cuanto al escudu d'armes de la República, quedó definíu tamién; axustó que los rifles Remington de la dómina (1871) representar con bayoneta triangular calada, de perfil, col guardamontes escontra baxo, y entecruzaos n'ángulu rectu nel centru del escudu y que les espaes, símbolu de xusticia y soberanía, desenvainadas y n'oru, entecruzar n'ángulu rectu al de los rifles. Per otra parte, les cañes de lloréu, símbolu de victoria, qu'enllacen les armes, representar al natural con frutos, entecruzaes na parte inferior y ensin atadura dalguna. Les fueyes inferiores de les cañes enllacen coles empuñadures de les espaes, les subsiguientes coles culates de los rifles y les postreres, nel estremu cimeru, coles bayonetes. En cuanto al pergamín cola lleenda de la nacencia de la Patria, ésti va desenrollado nel centru del escudu, sobre l'encruz de los rifles; tien una vuelta y media escontra'l frente de la parte cimera y vuelta y media escontra l'aviesu na inferior, folgando ésta sobre les fueyes de les espaes. Finalmente, na parte cimera del pergamín el decretu axustó que posara'l Quetzal que ye'l símbolu supremu de llibertá y represéntase diestrado, n'el so colores propios.[6]

Ver tamién

editar

Notes y referencies

editar
  1. Méndez Montenegro defendió a Sara del Focete nos tribunales guatemalianos, una y bones ésta nun discutiniu conxugal matara al so entós maríu. Hubo delles crítiques cuando ella aportó a Primer Dama, porque tuviera na cárcel.
  2. Representante de Guatemala ante la ONX. Foi presidente de l'Asamblea Xeneral de les Naciones Xuníes en 1968. Morrió de secute n'abril de 1969.
  3. La concesión foi finalmente dada a la EXMIBAL pol gobiernu siguiente, el del xeneral Carlos Arana Osorio.
  4. El so secretariu priváu siempres foi un miembru de dicha orde conservadora y Casariego frecuentemente visitaba España pa ordenar a grupos de sacerdotes del Opus Dei.
  5. Investigaciones demostraron que foi tullíu y quemáu mientres 5 díes y que los sos torturadores recitáben-y el so propiu poema Vámonos patria, a caminar mientres el supliciu.
  6. Xunto col puertu Santo Tomás de Castilla (termináu en 1978), la carretera al Atlánticu (terminada en 1958) y la reforma agraria —esta postrera derogada pol gobiernu contrarrevolucionario de Carlos Castillo Armas— esta hidroeléctrica foi de los proyeutos principales de Árbenz pa compensar los monopolios norteamericanos de la United Fruit Company.
  7. L'artículu de Contreras Vélez llamóse Les revistes gringas y la morbosa espardimientu de los nuesos males.

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w65f10vf. Apaez como: Julio César Méndez Montenegro. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
  2. «Presidentes de Guatemala: Lic. Julio César Méndez Montenegro (1 de xunetu de 1966 – 1 de xunetu de 1970)». De Guate. Consultáu'l 23 de setiembre de 2014.
  3. Brolo, Javier. «Carta de los 311». Worldpress. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-10-06. Consultáu'l 20 d'agostu de 2014.
  4. «Biografía de Julio César Méndez Montenegro». Biografíes y Vides. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  5. 5,0 5,1 Villagrán Kramer 1993
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Diariu de Centro América 15 de setiembre de 1968
  7. Galeano, 1978, p. 66.
  8. Nun nos tentes 1969, p. 1
  9. 9,0 9,1 Batres Villagrán 3 de febreru de 2013, p. 13
  10. 10,0 10,1 Batres Villagrán, 3 de febreru de 2013, p. 15.
  11. Bucheli, 2008, p. 433-454.
  12. Castellanos Montúfar, 2006, p. 27.
  13. CIA, 1967.
  14. Batres Villagrán, 2013.
  15. 15,0 15,1 15,2 «Muerte de Otto René Castillo». Ottorenecastillo.org. Archiváu dende l'orixinal, el 8 d'agostu de 2014. Consultáu'l 4 d'agostu de 2014.
  16. 16,0 16,1 16,2 Batres Villagrán 2013, p. 1
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 LIFE 1968, p. 52A
  18. Media News s.f.
  19. Comisión pal Esclarecimiento Históricu: Vol. IV,2, 1999, p. Seición 172.
  20. IEPALA, 1980, p. 187-188.
  21. 21,0 21,1 Batres Villagrán, 3 de febreru de 2013, p. 14.
  22. Hamilton, 2003.
  23. 23,0 23,1 23,2 Comisión pal Esclarecimiento Históricu: Vol. IV,2 1999, p. Seición 175
  24. Comisión pal Esclarecimiento Históricu: Vol. IV,2, 1999, p. Seición 176.
  25. «Carlos Manuel Arana Osorio, ex-presidente de Guatemala» (avientu de 2003). Consultáu'l 24 d'agostu de 2007.
  26. Monsanto, 2013, p. 229.
  27. Monsanto, 2013, p. 257.
  28. Schlesinger y Kinzer, 1982.
  29. 29,0 29,1 Naciones Xuníes 1968
  30. 30,0 30,1 Palmieri 2007

Bibliografía

editar


Predecesor:
Enrique Peralta Azurdia
 
Presidente de Guatemala

1966 - 1970
Socesor:
Carlos Manuel Arana Osorio