Lanestosa
Lanestosa (Isasti hasta 2003 y agora Lanestosa n'euskera) ye una villa de la provincia de Vizcaya, na comunidá autónoma del País Vascu, España. Allugada nel estremu más occidental del área xeográfica de Les Encartaciones (polo tanto tamién de la Comunidá Autónoma Vasca) y ye una de les primeres villes fundaes en Vizcaya .
 Lanestosa | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  País Vascu | ||
| Provincia |  Vizcaya | ||
Comarcas (es)  | Las Encartaciones (es) | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
| Alcalde de Lanestosa (es) | José Ángel Ranero Santisteban | ||
| Nome oficial | Lanestosa (eu)[1] | ||
| Códigu postal |
48895 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 43°12′56″N 3°26′14″W / 43.2156°N 3.4373°O | ||
  Lanestosa Lanestosa (España)  | |||
| Superficie | 1.25 km² | ||
| Altitú | 298 m | ||
| Llenda con | Karrantza, Soba y Ramales de la Victoria | ||
| Demografía | |||
| Población |
246 hab. (2023) - 136 homes (2019) - 115 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe |
100% de Las Encartaciones (es) | ||
| Densidá | 196,8 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Fundación | 1287 | ||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
| lanestosa.net | |||
 | |||
Ye'l conceyu de menor estensión de tola provincia de Vizcaya, ocupando apenes 1,31 quilómetros cuadraos. Ta asitiada nun estrechu valle apoderáu por fontes pendientes que baxa de los cumes de La Mortera y Peña del Moru y bañada pel ríu Calera, a una altitú media de 298 metros sobre'l nivel del mar. Llenda col conceyu vizcaín de Carranza y el cántabru de Soba.
Topónimu
editarHasta mediaos del sieglu XIX el nome de la población escribíase davezu como La Nestosa. Asina figura por casu mentáu nel llibru Vergara de los Episodios Nacionales, o oficialmente nos censos de 1842 y 1860. Nel censu de 1857 figura oficialmente como Nestosa. Con posterioridá fíxose más habitual la forma Lanestosa, y asina llegó hasta los nuesos díes. El xentiliciu de los habitantes de Lanestosa ye nestosano y nestosana.
Los filólogos creen que Lanestosa ye un fitónimo (topónimu rellacionáu cola vexetación). L'orixe del topónimu habría que buscalo na pallabra del llatín vulgar genesta, qu'en castellán evolucionaría pa dar llugar a la pallabra hiniesta o iniesta, que ye un arbustu más conocíu anguaño como retama. El significáu etimolóxicu del nome sería la (villa o aldega) hiniestosa (la villa o aldega con abondosa retama).
La evolución fonética del nome sería esta: Genestosa (pronunciáu yenestosa) -> Enestosa -> Nestosa; siempres col artículu la per delantre.
L'orixe románicu del topónimu esplícase porque nel estremu más occidental de Bizkaia, (Les Encartaciones), el castellán foi l'idioma común de la población dende tiempos bien antiguos, al contrariu que n'otres zones de Vizcaya onde l'idioma común yera l'euskera. Por esi mesmu fechu la población escarecía d'un topónimu tradicional en llingua vasca.
En 1979, la Real Academia de la Llingua Vasca propunxo como nome en llingua vasca de la villa (amás del propiu nome Lanestosa) Isasti, topónimu menor esistente n'otres partes del País Vascu y que tien tamién el significáu etimolóxicu de retamal. Sicasí, esti nome nun tuvo demasiada aceptación y eso xuníu al so calter artificial, fizo que la mesma Real Academia de la Llingua Vasca retirar nuna posterior actualización del nomenclátor de llocalidaes vizcaines que se publicar en 2007. Lanestosa tien d'utilizase tamién como nome en llingua vasca de la villa.
Historia de Lanestosa
editarLes tierres nes que s'alza la villa de Lanestosa pertenecíen, según los escritores romanos, al pueblu cántabru. Mientres dos mil años formó parte de Cantabria, y nun va ser hasta la Edá Media cuando empiece'l llargu procesu que xunió a Lanestosa al señoríu de Vizcaya. La influencia vizcaina nun se va dexar notar hasta la desapaición de l'antigua Cantabria, estremada y absorbida polos reinos d'Asturies, Lleón y Castiella, perdiendo los cántabros la so identidá propia como pueblu, lo que dexó a la casa de Haro influyir nunes Encartaciones que yá nun teníen conciencia de pertenecer a daqué más qu'a sigo mesmes y a Castiella.
Asina, Lanestosa recibió'l títulu de Villa'l 6 de xunu de 1287, de manes del Señor de Vizcaya, D. Lope Díaz III de Haro, un privilexu que respondía al interés de reglamentar les víes naturales de penetración dende Castiella al mar, al traviés del puertu de Los Tornos. Cuando Don Lope da esti títulu, pretende consolidar una población estable a la vera d'un camín transitáu dende bien antiguu y ayenu puramente al Señoríu: el que xune los montes de Burgos col mar Cantábricu. A pesar d'ello, sicasí, nun va ser hasta l'entamu del sieglu XIX (1804) cuando Lanestosa y les Encartaciones queden llegal y definitivamente integraes en Vizcaya.
Etnografía
editarLos dos fiestes más importantes celébrense'l 5 d'agostu (Nuesa Señora de les Nieves) y el 16 d'agostu (San Roque).
Corporación municipal
editarEn 2007 foi escoyíu alcalde Felipe Ranero Herrero, del Partíu Nacionalista Vascu (PNV), que llogró 5 de los 7 conceyales. Los otros dos miembros de la corporación fueron del Partíu Socialista d'Euskadi (PSE) y d'Ezker Batua (EB).
En xunu de 2011 foi escoyíu alcalde José Ángel Ranero Santisteban, el candidatu de Bildu, que magar ser la segunda fuercia (por detrás de la PNV), recibió'l sofitu de los conceyales independientes del PSE. Los conceyales del PSE veníen de EB y los de Bildu de la so dixebra Alternatiba, polo que decidieron votar a los sos antiguos compañeros.[2]
| Partíu políticu | 2015[3] | 2011[4] | 2007[5] | 2003[6] | 1999[7] | 1995[8] | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | |
| Euskal Herria Bildu (EH Bildu) / Bildu | 47,49 | 4 | 31,05 | 2 | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Partíu Nacionalista Vascu (EAJ-PNV) | 41,90 | 3 | 44,21 | 3 | 66,99 | 5 | 65,68 | 5 | 67,11 | 5 | 70,42 | 5 |
| Partíu Socialista d'Euskadi-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) | 8,94 | 0 | 23,16 | 2 | 14,35 | 1 | 1,69 | 0 | 8,33 | 0 | 23,94 | 2 |
| Partíu Popular (PP) | 0,00 | 0 | 1,05 | 0 | 1,91 | 0 | 6,36 | 0 | 23,68 | 2 | 4,69 | 0 |
| Ezker Batua-Berdeak (EB-B) | - | - | - | - | 13,88 | 1 | - | - | - | - | - | - |
| Eusko Alkartasuna (EA) | - | - | - | - | - | - | 25,42 | 2 | 0,00 | 0 | 0,00 | 0 |
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ El PSE pide qu'apurran les actes a les sos 2 conceyales que votaron a Bildu en Lanestosa, El Mundo, 17 de xunu de 2011.
- ↑ ara.cat (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Lanestosa 2015». Consultáu'l 17 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Lanestosa 2011». Consultáu'l 17 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Lanestosa 2007». Consultáu'l 17 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Lanestosa 2003». Consultáu'l 17 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Lanestosa 1999». Consultáu'l 17 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Lanestosa 1995». Consultáu'l 17 d'agostu de 2015.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Lanestosa.
