Llingües elemanas
Les llingües elemanas constitúin una subfamilia bien identificada dientro de les llingües tres-neoguineanes.
Llingües elemanas | ||
|---|---|---|
| Distribución xeográfica | Provincia del Golfu | |
| Países |
 Papúa Nueva Guinea | |
| Falantes | >50 mil | |
| Filiación xenética | Elemano | |
| Subdivisiones |
Elemano nuclear Kaki Ae Purari (?) | |
| Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Clasificación
editarLes cinco llingües de la familia elemana tán claramente rellacionaes. El primeru en reconocer el parentescu foi Sidney Herbert Ray en 1907. Darréu les clasificaciones de Stephen Wurm (1975) y de Malcolm Ross (2005) consideraron qu'esta familia formaría parte de l'agrupación filoxenética trans-neoguineana. Ross considera que'l Kaki Ae y el Purari, consideraos primeramente llingües aisllaes podríen tar emparentaes coles otres llingües eleman. Les llingües eleman-purari-tate son:
- Purari (7 mil falantes) faláu na cuenca del ríu Purari.
- Kaki Ae (300 falantes) faláu al sureste de Kerema.
- Elemano propiamene dichu:
- Keuru (4 mil falantes) faláu ente les desaguaes del ríu Purari y del Bairú.
- Opao (mil falantes) faláu cerca del territoriu keuru.
- Orokolo (13 mil falantes) faláu ente les desaguaes del ríu Purari y del Bairú.
- Toaripi (23 falantes) faláu en Kerema.
- Tairuma (Uaripi) (4000 falantes) faláu en Uaripi, cerca de Kerema.
Esiste un trabayu comparativu por cuenta de Brown (1973). Brown (1968) ye un diccionariu de toaripi la llingua elemana con mayor númberu de falantes.
Comparanza léxica
editarLos numberales en distintes llingües elemanas son:[1][2]
| GLOSA | Purari | Kaki Ae | Elemano propiu | PROTO- ELEMANO | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Toaripi | Uaripi | Tairuma | Opao | Keuro | Orokolo | ||||
| '1' | monou | oki | farakeka | farikapu | fareapo | haipori | loriakori | haroapo | *ɸllabreʔapu |
| '2' | rere | ũʔũka | orakoria | elakere | heraake | helaukai | lahoaha | orahokaila | *herauka |
| '3' | rere kaiane | ũʔũka oki | oroisoria | iroisori | hiruusu | ilehoila | *hirosori | ||
| '4' | morere-morere | ũʔũka ũʔũka | oraka-raka | elaka-elaka | fari | hari-ila | *2+2 *ɸari | ||
| '5' | kaupu | upu okaʔi | mai-tai-fere | mai tai | hue-ila | *okaʔi | |||
| '6' | 5+1 | aukava-ila | |||||||
| '7' | 5+2 | parae-ila | |||||||
| '8' | 5+3 | ari-ila | |||||||
| '9' | 5+4 | kae-ila | |||||||
| '10' | okaʔi okaʔi | mai tai tai | mai ukai ukai | *okaʔi okaʔi | |||||
Referencies
editarBibliografía
editar- Ross, Malcolm (2005): "Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages". in Andrew Pawley et al. eds, Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics. pp. páxs. 15-66.
Datos: Q3034298
