Los Corrales de Buelna

Los Corrales de Buelna
Alministración
País	España
Autonomía	Cantabria
Partíu xudicial	Torrelavega
Tipu d'entidá	conceyu de Cantabria
Nome oficial	Corrales de Buelna, Los (es)
Códigu postal	39400
Xeografía
Coordenaes	43°15′42″N 4°03′55″W / 43.261666666667°N 4.0652777777778°O
	Los Corrales de Buelna Los Corrales de Buelna (España)
Superficie	45.38 km²
Altitú	98 m
Llenda con	Cartes, San Felices de Buelna, Anievas, Arenas de Iguña, Cieza, Mazcuerras y Torrelavega
Demografía
Población	10 785 hab. (2023); - 5290 homes (2019); - 5551 muyeres (2019)
Porcentaxe	1.85% de Cantabria
Densidá	237,66 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
	aytocorralesdebuelna.org

Los Corrales de Buelna ye un conceyu español de Cantabria asitiáu xuntu na cuenca del ríu Besaya a 12 quilómetros de la ciudá de Torrelavega y a 42 quilómetros de la capital cántabra, Santander. Llenda colos conceyos de San Felices de Buelna, Cartes, Mazcuerras, Anievas, Arenas de Iguña y col Valle de Cieza.

Son importantes pa la economía llocal les industries metalúrxico y químico, l'avicultura, la ganadería y agricultura. Ye un conceyu modernu que cunta con instalaciones deportives, tales como velódromu, piscina cubierta, piscina municipal, campos de fútbol, pistes de tenis, pistes de pádel, pistes d'atletismu y pabellón municipal. Dispón tamién de dellos centros educativos d'Educación Infantil y Primaria, según dos Institutos d'Educación Secundaria y el Colexu Sallar con más de cientu venticinco años d'esperiencia^[2] en Formación Profesional, fundáu a instancies de José María Quijano pa formar a los trabayadores de Trefilerías Quijano.

Ente les sos muertes históriques, destaquen les cercos prerromanes de Barros y Lombera, y les casones solariegas que pueden atopase na zona del parque de la Rasilla como'l palaciu de los Condes de Mansilla, de Bustamante y de Quijano. Nesta postrera nació José María Quijano Fernández-Hontoria, fundador d'una importante empresa metalúrxica. Conformó, xunto al actual conceyu de San Felices de Buelna, el Valle de Buelna, hasta la formación de los conceyos constitucionales.

Elementos identitarios

Bandera

Compuesta por dos franxes horizontales de color colorada la cimera y mariella la inferior y un triángulu isósceles de color azul asitiáu a la izquierda.

El significáu del color mariellu o Oru ye del campu, el significáu del colloráu o Gules ye de les cercos y el significáu del azul o Azur ye de la flor de lliriu.

Escudu

L'escudu entamar en campu d'oru con siete flores de Lliriu d'azur y n'otru cuartel campu de Sinople, la riqueza agraria y ganadera del valle cola Cercu de Lombera n'Oru. El timbre, la Corona Real española.

Nucleu de población

Los Corrales ye la capital del conceyu de Los Corrales de Buelna. Ta allugada nun llanu fértil xunto al ríu Besaya, a 90 metros sobre'l nivel del mar.

Nel añu 2016 cuntaba con una población de 11.003 habitantes.^[3] Homes: 5.399 Muyeres: 5.604

Llocalidaes

Los 11.077 habitantes^[3] de Los Corrales de Buelna distribuyir en:

Barros, 474 hab. Homes: 264. Muyeres: 210.
Las Caldas de Besaya, 77 hab. Homes: 71. Muyeres: 6.
Coo, 268 hab. Homes: 142. Muyeres: 126.
Los Corrales (capital), 8.960 hab (Homes: 4.335 Muyeres: 4.625), de los que tán, 36 nel barriu de Lobao y 70 nel de Penías. Destacar el barriu de pies Bandera, fundáu por Don Gerásimo Gutiérrez.
San Mateo, 292 hab. Homes: 143. Muyeres: 149.
Somahoz, 826 hab (Homes: 392 Muyeres: 434), de los que 105 tán nel barriu de San Andrés. Homes: 400. Muyeres: 443.

Conceyos estremeros

Noroeste: Mazcuerras	Norte: Cartes	Nordeste: Torrelavega
Oeste: Mazcuerras		Este: San Felices de Buelna
Suroeste: Cieza	Sur: Cieza	Sureste: Anievas y Arenas de Iguña

Demografía

Evolución demográfica
1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1980	1990	2000	2010
2.752	2.926	3.501	4.871	5.292	6.185	8.111	9.307	10.045	9.817	10.718	11.622

Fonte: INE^[3]

Gráfica d'evolución demográfica de Los Corrales de Buelna ente 1988 y 2008

Gráfica d'evolución demográfica de Los Corrales de Buelna ente 1900 y 2000

Gráfica d'evolución demográfica de Los Corrales de Buelna ente 2000 y 2015

Alministración

Tres les eleiciones municipales de 2003, José Manuel López Gutiérrez (PSC-PSOE) foi investido alcalde de Los Corrales de Buelna.

En 2007, María Mercedes Toribio Ruiz (PP) recuperó l'alcaldía, revalidando'l so cargu tres les eleiciones municipales del 2011, yá que yá ocupó ente 1999 y 2003.

En 2015, Josefina González (PSC-PSOE) convertir na primer alcaldesa socialista de la llocalidá.

Les resultancies eleutorales de los últimos comicios son los siguientes:

Alcaldesa electa: Josefina González (PSC-PSOE)

Eleiciones municipales, 24 de mayu de 2015
Partíu	Votos	%	Conceyales
PP	2.417	38,55 %	7
PSOE	1.658	26,45 %	5
PRC	1.354	21,60 %	4
IX	538	8,58 %	1

Alcaldesa electa: María Mercedes Toribio Ruiz (PP).

Eleiciones municipales, 22 de mayu de 2011
Partíu	Votos	%	Conceyales
PP	3138	46,51 %	8
PSOE	1600	23,71 %	4
PRC	1497	22,19 %	4
IX	369	5,47 %	1

Alcaldesa electa: María Mercedes Toribio Ruiz (PP).

Eleiciones municipales, 27 de mayu de 2007
Partíu	Votos	%	Conceyales
PP	3273	46,26 %	8
PSOE	1956	27,65 %	5
PRC	1123	15,87 %	3
UVI-B	422	5,96 %	1

Alcalde electu: José Manuel López Gutiérrez (PSC-PSOE).

Eleiciones municipales, 25 de mayu de 2003
Partíu	Votos	%	Conceyales
PP	3167	43,16 %	8
PSOE	2577	35,12 %	7
PRC	779	10,78 %	2

Patrimoniu

Dos son los bienes d'interés cultural con categoría de monumentu, d'esti conceyu:

Parque de los Cercos, en Barros, con dos cercos cántabros.
Santuariu de La nuesa Señora de Las Caldas, en Las Caldas de Besaya.

Patrimoniu Arquiteutónicu Relixosu

Ilesia de San Vicente Mártir.

Ilesia parroquial y asilu de San Vicente Mártir, por resolución de 15 de marzu de 2002 (BOC de 27 de marzu). Trátase d'un conxuntu arquiteutónicu compuestu pola actual Ilesia Parroquial de San Vicente Mártir y lo que nel so día foi l'Asilu de San José pa vieyos, bien próximu a ella. Foi proyeutáu nos años 1916-1918, concluyéndose obrar diez años dempués de qu'esta fora concebida. El so estilu ye eclécticu, d'inspiración herreriana y asignable a la llamada arquiteutura rexonal montañesa. Los zarros son de mampostería, pero una cuidada sillería apaez nos pilastraes, esquinales y vanos. La madera ye emplegada nes vigues, zapates y solanes. El fierro destaca nes ventanes y adornos de les columnes de los pisos cimeros.

Santuariu de La nuesa Señora de la Cuesta: bien inventariáu por resolución de 17 de xunu de 2002 (BOC de 26 de xunu). La so estructura trata d'un edificiu de planta rectangular, ábside cuadráu y una sacristía adosada al muro sur. Na so fachada norte abre un pórticu con dos columnes de fuste circular y capiteles con decoración vexetal, qu'enmarca la puerta d'ingresu realizada en arcu de mediu puntu con grandes dovelas. Nel muriu oeste álzase la espadaña con doble tronera rematada por un frontón que remata en pináculos llaterales y cruz de piedra central. Nel interior destaca'l retablu barrocu y una pila bautismal románica procedente, posiblemente de la ermita primitiva que databa de siquier del sieglu X.

Patrimoniu Arquiteutónicu Civil

Palaciu de los Condes de Mansilla.

Palaciu de Los Condes de Mansilla, por resolución de 15 de marzu de 2002 (BOC de 28 de marzu).^[4] Ye un conxuntu arquiteutónicu que se compón del palaciu puramente dichu, una casa de guardeses, un barcal y una zona de xardín con variada vexetación arbórea; tol conxuntu apaez arrodiáu per un muriu de mampostería. Presenta dos escudos, unu asitiáu na fachada norte coles armes de Ceballos y Rasilla y otru nel cortavientos coles armes de Prieto. La cronoloxía del palaciu asitiar nel sieglu XVII. Tien una capiya d'estilu barrocu nel so interior, na que destaca l'arcu de la portada decoráu con casetones y l'escudu d'armes de Ceballos. Foi declarada Bien d'Interés Local n'avientu de 2001.

Casona de José María Quijano, (sieglos XVIII-XIX). Esta asítiase nel parque de la Rasilla. Destaca la portalada d'accesu na que s'abrir un arcu con dovelas decoraes con florones sobre'l que s'asitia l'escudu de la familia. Ta rematada por pirámides y boles herrerianas. Tien dos capilla privaes: La Capiya de San Xuan, que s'atopa adosada al ángulu noroeste y la Ermita de La nuesa Señora de la Concepción, asitiada nel interior de la finca.

Casona de La Hospedería, (sieglu XVII). Ta asitiada na Cai San Jorge, anguaño'l Centru Social La Rasilla. La so fachada principal atópase alteriada por remodelaciones posteriores que fixeron sumir la balconada típica. Lo más representativo d'esti edificiu son les ventanes de sillería con casetones rehundidos asitiaos nel hastial esquierdu, sobre una d'elles apaez un frisu con decoración de florones y motivos xeométricos.

Portalada de ILLerías, (sieglu XVIII). Asitiada nel parque de La Rasilla. Realizada en sillar, presenta un arcu rebaxáu sobre'l que s'asitia l'escudu. Apaez rematada con decoración de boles herrerianas, pirámides y una cruz.

Palacete de los Bustamante, (primer metá del sieglu XX). Ta asitiáu na Cai Real. La so estructura ye de planta cuadrada y tien tres altures. La fachada principal presenta un pórticu de columnes sobre'l que s'asitia la terraza. La cubierta ye de tipu mansarde, y les ventanes que s'abrir nella tán remataes por frontones triangulares. Los baldíos y esquinales resaltar con sillería almohadillada.

Casa Pilatti, (principios del sieglu XX). Trátase d'una construcción d'estilu neotradicional, de planta pentagonal. Destaca la so fachada principal en chaflán y con mirador, el balcón en forma de púlpitu de la fachada norte y los trés escudos d'armes de los Ceballos nes fachaes sur y norte.

Palacete de los Mazarrasa, (principios del sieglu XX). Ye un edificiu d'estilu neotradicionalista y dende 1990, alluga'l conceyu de Los Corrales de Buelna. Anguaño sufrió variaes reformes tantu nel teyáu, como nel suétanu onde s'atopa parte del so archivu municipal y na so estructura interior cola instalación d'un ascensor qué facilita l'accesu a la planta cimera pa persones con movilidá amenorgada.

Centru d'Interpretación de la Industria de Cantabria José María Quijano. El centru ta allugáu nel Palaciu de Quintana, ta abiertu a visites primeramente alcordaes.

Nel muséu puede reparase la evolución industrial de Cantabria dende l'añu 1850 hasta l'añu 2000. Ye un muséu interactivo yá que cunta con videoroyecciones, oxetos, documentos, maquinaria y recursos interactivos que dexen al visitante integrase nel conxuntu del muséu.

Otros Bienes d'interés cultural

Leguarios, incluyíu nel Inventariu Xeneral del Patrimoniu Cultural de Cantabria, por resolución de 22 de xunetu de 2002. Los leguarios son moyones realizaos en piedra arenisca de la zona, asitiaos por cuenta de la construcción del Camín Real en 1753, ante la necesidá d'ameyorar la comunicación ente la pandu castellanu y los puertos marinos de la mariña cantábrica, nesti casu, el de Santander. El leguario de Los Corrales ta nel barriu de pies Bandera, xunto al Cuartel de la Guardia Civil - Avenida de Cantabria. L'otru leguario ta nel barriu de La Rueda, na llocalidá de Barros, xunto a la Ermita de la Rueda.

Calzada romana de Monte Fresneda. Asitiar nel Monte Fresneda, sobre'l barriu de La Contrina, un tramu de l'antigua vía romana que xunía Pisoraca (Herrera de Pisuerga) con Portus Blendium (Suances). Esti tramu, de dos quilómetros de percorríu rectu, asítiase sobre'l pasu natural que xune los valles de Cieza y Buelna; nél caltiénense 629 metros col característicu firme empedrado de les calzaes romanes.

La so antigüedá remontar a finales del sieglu primeru antes de cristu; de xuru foi construyida una vegada concluyíes les guerres cántabres, siendo emplegada como preséu de control del territoriu y romanización. Dende entós foi utilizada como vía d'accesu a el pandu hasta qu'en 1753 construyóse'l Camino Real.

Fiestes

Parque de los Cercos en Barros.

Guerres Cántabres

L'últimu fin de selmana d'agostu y el primeru de setiembre, celebrar nesta llocalidá les fiestes de les guerres cántabres, conmemorando les guerres ente romanos y cántabros que se desenvolvieron ente'l 29 y el 19 e. C. Trátase d'una Fiesta d'Interés Turísticu Nacional dende l'añu 2008; que recrea les batalles y les maneres de vida de cántabros y romanos.

San Xuan

Amás de la celebración de les fiestes de les guerres cántabres, tamién se celebra'l 24 de xunu les fiestes de San Xuan, habiendo dende'l fin de selmana anterior al 24 hasta'l fin de selmana siguiente variaes actividaes, romeríes y verbenes.

Ye la fiesta por excelencia de la mocedá del pueblu, que s'axunten en peñes pa entamar munches actividaes y dar ambiente al pueblu. Nes fiestes de San Xuan tamién hai un guapu desfile nel que participen les peñes del pueblu, los diversos grupos musicales de la rexón (grupos de dances ente otros), la reina y les dames de les fiestes escoyíes primeramente.

Díes de fiesta nel más ampliu sentíu de la pallabra pa toLos Corrales de Buelna.

Magostas

Les tradicionales Magostas del valle de Buelna,^[5] onde pueden tastiase castañes asaes. Ye una iniciativa común patrocinada pol Conceyu de Los Corrales de Buelna que xune so un mesmu sellu a siete asociaciones en cinco pueblos del términu municipal. Los elementos comunes nesta fiesta son la celebración nel mes de payares (o finales d'ochobre) y el tener como elementos principales la castaña y el fueu. Con esta fiesta la castaña recupera la importancia que'l maíz y la pataca fuéron-y arrampuñando nos últimos sieglos.