Cantabria
Cantabria ye una comunidá autónoma, comunidá histórica según l'Estatutu d'Autonomía, del noroeste de la Península Ibérica dientro d'España. Llenda al este col País Vascu (provincia de Vizcaya), al sur con Castiella y Llión (provincies de Llión, Palencia y Burgos), al oeste col Principáu d'Asturies y al norte col mar Cantábricu. Cantabria pertenez a la Fastiella Cantábrica, el nome dau a la franxa de tierra entre'l Mar Cantábricu y la Cordalera Cantábrica nel norte de la Península Ibérica. Posée un clima oceánicu llentu y de temperatures moderaes, fuertemente influyenciáu polos vientos del Océanu Atlánticu que choquen escontra los montes. La precipitación media ye de 1.200 mm, lo que permite medrar la frondosa vexetación.
| Cantabria | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| ISO 3166-2 | ES-CB | ||||
| Tipu d'entidá | comunidá autónoma | ||||
| Capital | Santander | ||||
| Presidente de Cantabria | María José Sáenz de Buruaga | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 43°20′N 4°00′W / 43.33°N 4°O | ||||
 | |||||
| Superficie | 5321 km² | ||||
| Llenda con | Principáu d'Asturies, Castiella y Lleón y País Vascu | ||||
| Puntu más altu | Peña Vieja | ||||
| Puntu más baxu | nivel de la mar | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 584 507 hab. (2021) | ||||
| Densidá | 109,85 hab/km² | ||||
| Xentiliciu | |||||
| Representación parllamentaria | |||||
| Congresu | 5 escaños | ||||
| Senáu | 4 escaños | ||||
| Más información | |||||
| Estatutu d'autonomía | 11 de xineru de 1982 | ||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 y UTC+02:00 | ||||
| Fundación | 1982 | ||||
| cantabria.es | |||||
 | |||||
.svg)
.svg){kind=small}
Tien una fuerte vinculación histórica col Ducáu de Cantabria, les Asturies de Santiyana, la Hermandá de les Cuatro Villes, la provincia de los Nueve Valles y la provincia de Santander.
Cantabria ye la comunidá más rica del mundu en llugares d'intereses arqueolóxicos del Paleolíticu Superior. Les primeres señales d'ocupación humana daten del Paleolíticu Inferior, magar qu'esti periodu nun tea tan bien representáu na rexón. Destáquense nesti aspeutu les pintures de la Cueva d'Altamira, datada ente 16.000 y 9.000 e.C.. y declarada Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO.
Toponimia Editar
Diversos autores trataron l'orixe etimolóxicu del nome de Cantabria (Isidoru de Sevilla, Julio Caro Baroja, Aureliano Fernández-Guerra, Joaquín González Echegaray o Adolf Schulten, ente otros). Anque la so procedencia nun ye segura, la opinión más aceutada polos espertos ye que deriva del raigañu «cant-», d'orixe celta o ligur antiguu y que significa «roca» o «piedra», y el sufixu «-abr», frecuente nes rexones celtes. De too esto deduzse que «cántabru» vendría significar «pueblu qu'habita nes peñes» o «montañés», en clara referencia al territoriu abrupto y montascoso de Cantabria.[2] Ye una de les comunidaes autónomes españoles cola toponimia más antigua, pos el términu «cántabros» apaez per primer vegada reflexáu nes fontes romanes nel sieglu II e. C. pol autor Catón el Vieyu, anque entá nun esistía una entidá política xunida, sinón que nel so territoriu habitaben diversos pueblos.[2] Na so obra Oríxenes (c. 195 e. C.) fala de la nacencia del ríu Ebro en «tierra de cántabros»:
[...] fluvium Hiberum: is oritur ex Cantabris, magnus atque pulcher, pisculentus.[...] el ríu Ebro: naz en tierra de cántabros, grande y formosu, abondosu en pexes.Marcu Porcio Catón, «el Vieyu» Oríxenes (VII), 195 e. C.
Popularmente, Cantabria tamién recibe otros nomes como La Montaña y La Tierruca.
Xeografía física Editar
La comunidá autónoma tien una superficie de 5.321 km² y les sos costes tienen un llargor total de 284 quilómetros. El so cabu más sobresaliente ye'l Cabo de Ajo (43°28′93″N 3°36′75″O / 43.4925, -3.62083). Na rexón esisten tres ámbito xeográficos bien estremaos: La Marina, La Montaña y Campoo y los valles del sur pertenecientes a les cuenques del ríu Ebro y del Douru. La presencia predominante del monte y la so difícil orografía del terrén esplica qu'históricamente amás se conoza a la rexón entera como La Montaña.
Idiomes Editar
L'idioma oficial de Cantabria ye l'español, siendo faláu en tol territoriu de la Comunidá. En Cantabria tamién esiste'l cántabru o montañés, un fala de transición ente l'asturlleonés y l'Idioma español qu'anguaño ta práuticamente desapaecíu y ta acutáu a delles zones rurales del interior y a persones d'avanzada edá; apocayá lleváronse a cabu delles iniciatives pa protexer el cántabru, pero a día de güei nun cunta con nengún tipu de reconocencia oficial nin proteición institucional.
Relixón Editar
Nos años 2010, 2011 y 2012 el Centru d'Investigaciones Sociolóxiques (CIS) d'España llevó a cabu un estudiu en Cantabria entrevistando a 1398 persones.22 del cual esprendiéronse los siguientes datos:
-El 75,1 % son cristianos católicos (un 37,1 % reconoz nun ser prauticante).
-El 1,8 % pertenez a otra relixón.
-El 15 % nun tán afiliaos a nenguna relixón.
-El 8,1 % declárense ateos.
Referencies Editar
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: cántabru
- ↑ 2,0 2,1 González Echegaray, Joaquín (1993). Los Cántabros, Tercera edición, Santander: Editorial Estudio, páx. 277. ISBN 84-87934-23-4.
Enllaces esternos Editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Cantabria.
