Mary Ball (15 de febreru de 1812Cobh – 17 de xunetu de 1898Dublín) foi una naturalista y entomóloga[2] irlandesa, conocida polos sos estudios d'Odonata y descubrimientu del fenómenu interesáu d'estridulación en bichos acuáticos.[3]

Mary Ball
Vida
Nacimientu Cobh15 de febreru de 1812[1]
Nacionalidá Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda
Muerte Dublín17 de xunetu de 1898[1] (86 años)
Familia
Padre Bob Stawell Ball
Hermanos/es
Oficiu naturalista, entomólogacoleicionista de plantes
Cambiar los datos en Wikidata

Biografía

editar

Nació en 1812, segunda fía de Bob Stawell Ball y de Mary Green. Nació cerca de Cobh, Condáu de Cork y camudáronse cerca a Youghal, Condáu de Cork. Mary tuvo dos hermanos – Robert y Bent– y una hermana, Anne, algóloga. La familia yera protestante y "implicada en comerciu."

Nun se sabe aproximao la formación de Mary, pero como familia de clase mediana verdaderamente tuvo accesu a un microscopiu y a volumes d'historia natural y clasificación científica del so tiempu. Ta rexistráu que'l so hermanu Robert empezó a recoyer especímenes col so padre a la edá de cinco. De xacíu que Mary participaría tamién.[4] Robert animó a Mary nos sos estudios d'inseutos, adquiriendo pa si una copia de James Stephens Catálogu Sistemáticu d'inseutos británicos, publicáu en 1829.[3] Ellí detalló los inseutos na so coleición en crecedera.

Obra zoolóxica

editar

En 1833 Mary empezó una correspondencia col naturalista de Belfast William Thompson. La so coleición d'inseutos fixo grande pal so tiempu y bien conocida. Thompson nomó aproximao venti especies de moluscos y crustáceos nel so honor, incluyendo un cascoxu d'espiral pequeñu Rissoa balliae en 1856.[5]

Mary concentróse recoyendo conches ya inseutos, atropando una considerable coleición de moluscos de los meyores del país.[4] Unu de los sos afayos interesantes foi un espécime del migratoriu locust presentáu en John Curtis Entomoloxía británica- Foliu 608 Locusta christii datáu 1 d'agostu de 1836.. "En gabinete de Miss Ball y l'autor"- "Otru espécime, prindáu en setiembre en Ardmore nel condáu de Waterford por Miss M. Ball foi atentamente tresmitida a mi pa la mio inspeición por Mr. Robert Ball de Dublín. Ye del mesmu sexu cuando'l representáu pero los élitros son muncho más enllordiaos".[3]

Los sos Odonata fueron estudiaos pol belga entomólogu Michel Edmond de Selys-Longchamps na so visita a Dublín.[6]

Les sos coleiciones d'entomoloxía son agora allugaes nel Muséu d'Historia Natural en Dublín, y el Muséu de Zooloxía en Trinity College, Dublín.[2][6]

Últimos años

editar

Dempués de les muertes socesives del so padre en 1841, el so mentor William Thompson en 1852 y el so hermanu Robert en 1857, Mary paez dexar la entomoloxía y siguir la xardinería de felechos.[6] Un ésitu tamién: "Si Tida Mary llantara un parasol crecería un paragües," remarcó unu de los sos sobrinos. Gastó los sos últimos años viviendo cola so hermana Anne en Dublín. Finó ellí en 1898 a los ochenta y seis años.[3]

Publicaciones

editar

Mary, yera la convención, nun publicar los sos trabayos sol so nome propiu. Toos yeren comunicaos pol so hermanu Robert.

  • On the sounds produced by the Notonectidae under water (Sobre los soníos producíos polos Notonectidae debaxo de l'agua). Annals and Magazine of Natural History 16: 129. (1846)
  • On the noises produced by one of the Notonectidae (Sobre los soníos producíos por unu de los Notonectidae) Report of the British Association for the Advancement of Science. Notices and abstracts of communications Cambridge Meeting, xunu de y 1845: 64–65. Ball, R. (1846).

Les sos observaciones de caparines y poliyes tuvieron citaes pol 'padre d'Entomoloxía irlandesa' Alexander Henry Haliday nel so trabayu de los Lepidoptera irlandeses.[4]

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Afirmao en: The Biographical Dictionary of Women in Science. Tomu: 1. Páxina: 74. Editorial: Routledge. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 16 avientu 2003. Autor: Marilyn Bailey Ogilvie.
  2. 2,0 2,1 Mulvihill, Mary (1997) Stars, shells & bluebells: women scientists and pioneers. Dublin: Women in Technology and Science, páx. 41–47. ISBN 0953195309.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Creese, Mary R.S.; Creese, Thomas M. (2004) Ladies in the Laboratory 2. Oxford: Scarecrow Press. ISBN 0810849798.
  4. 4,0 4,1 4,2 Stars, Shells, & Bluebells: Women Scientists and Pioneers. Women in Technology and Science (WITS). ISBN 0953195309.
  5. «Mary Ball (1812–1898)». Oxford University Press. Consultáu'l 3 de nov de 2014.
  6. 6,0 6,1 6,2 (2000) Marilyn Oglivie, Joy Hardy: "The" Biographical Dictionary of Women in Science. Routledge. ISBN 9780415920384. Consultáu'l 21 de nov de 2012.

Otra llectura

editar