Mondariz
Mondariz ye un conceyu español de la provincia de Pontevedra, na comunidá autónoma de Galicia, y una villa de dichu conceyu, capital del mesmu.
 Mondariz | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Galicia | ||
| Provincia |  provincia de Pontevedra | ||
| Tipu d'entidá | conceyu de Galicia[1] | ||
| Alcalde de Mondariz | Juan Carlos Bugarín Montes | ||
| Nome oficial | Mondariz (gl)[2] | ||
| Códigu postal |
36870 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 42°14′21″N 8°27′12″W / 42.2391°N 8.4532°O | ||
  Mondariz Mondariz (España)  | |||
| Superficie | 85.8 km² | ||
| Altitú | 114 m | ||
| Llenda con | Ponteareas, Mondariz-Balneario, Pazos de Borbén, Fornelos de Montes, Covelo, A Cañiza y Salvaterra de Miño | ||
| Demografía | |||
| Población |
4444 hab. (2023) - 2199 homes (2019) - 2241 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0.47% de provincia de Pontevedra | ||
| Densidá | 51,79 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
| mondariz.gal | |||
 | |||
Situación
editarEl conceyu ta enclaváu xunto a l'aguada suroccidental de la Sierra d'O Suído, nel sur de la provincia de Pontevedra. Al norte ta llindáu pol conceyu de Fornelos de Montes y Pazos de Borbén; al este pol de Covelo; al sur pol d'A Cañiza y Salvaterra de Miño y al oeste polos de Mondariz-Balneario, Ponteareas y Pazos de Borbén.
Xeografía
editarLa so superficie ye de 85,8 km². El conceyu ta derrotu pel ríu Tea que forma un valle bien pronunciáu. Los afluentes más importantes d'esti ríu son el Caraño, el Alén y el Asaar (tamién denomináu Aboal) pel so marxe derechu; y los ríos Lougariños y Xabriña pel so marxe esquierdu. L'altitú más importante atópase na elevación denomada Coto de Eira (881 msnm).
Demografía
editarEl conceyu tien una población empadronada de 4444 habitantes (2023)[3][4], abondo tremada en nucleos bien amenorgaos y distantes ente sigo, siendo los nucleos más consolidaos y concentraos, la Villa Capital municipal y Vilasobroso, a 4 km al sur del conceyu.
El nucleu más pobláu ye de la villa de Mondariz, capital municipal, con 1 026 habitantes empadronaos (INE 2010).
Parroquies
editarSegún el nomenclátor de 2010, el conceyu abarca dolce parroquies:
- Frades (San Martín)
- Gargamala (Santa María)
- Lougares (San Fiz)
- Meirol (San Andrés)
- Mondariz (Santa Baga)
- Mouriscados (San Cibrán)
- Queimadelos (Santa María)
- Riofrío (San Miguel)
- Sabaxáns (San Mamede)
- Toutón (San Mateo)
- Vilar (San Mamede)
- Vilasobroso (San Martín)
Alministración llocal
editarAparte del conceyu de Mondariz, asitiáu na villa que da nome al conceyu, dientro'l so términu esisten dos entidaes llocales menores, la de Vilasobroso y la de Queimadelos. La primera, asitiada a cuatro quilómetros al sur de la capital, reconocióse oficialmente pol plenu municipal de Mondariz el 13 de setiembre de 1924 mientres el reináu d'Alfonsu XIII, y esta postrera, reconocida mientres la Segunda República española tamién pol plenu municipal de Mondariz el 21 de febreru de 1935, llinda al sur con Vilasobroso y ta dixebrada d'ella pel ríu Xabriña.
Llugares históricos y pintorescos
editar.jpg)
Ta asitiáu dientro del términu de la entidá llocal menor de Vilasobroso, na redoma del monte Landín, presidiendo'l mesmu territoriu del pueblu sobroseño y acolumbrándose dende les sos torres más de cincuenta pueblos de Galicia hasta la frontera de Portugal.
Asitiáu nel nucleu del mesmu nome, dientro de la demarcación parroquial de Riofrío sobre'l ríu Tea, pero partiendo con Mondariz, la capital municipal; esta construcción sirvía de camín pa ensame de viandantes qu'allegaben a distintes feries en dambes veres del río Tea. Pol conceyu de Mondariz pasó una vía romana y dello anguaño caltiénse la ponte de Cernadela, que foi reformáu nel sieglu XV.[5] Esta ponte consta de cinco arcos y ye unu de los llugares más frecuentaos pa los turistes que lleguen a Mondariz. Como testigu del pasu de la civilización romana per tierres de Mondariz tamién se caltienen nel muséu de Pontevedra distintos afayos de la dómina como son una ánfora de grandes dimensiones y un cercu antropomorfa.
Campusantos
editarEl conceyu de Mondariz tien doce cementerios, tantos como parroquies, de los qu'once son propiedá de la Ilesia Católica y por tanto rexir y alministra l'Obispáu de Tui-Vigo. Sacante'l de Vilasobroso, que ye propiedá vecinal comuñal de la so entidá llocal menor, que la so xunta vecinal rixe y alministra dende la so construcción en 1927 so un reglamentu supervisáu nel so día pola Xunta Municipal de Sanidá. Como amuesa del so calter singular, cada vecín con antepasaos ellí soterraos tien una llave de la puerta principal. Estos dolce campusantos son una referencia arquitectónica esclusiva de caúna de los dolce parroquies del conceyu.
Fiestes llocales
editar- Romería de les Pascuillas. Celébrase'l llunes de Pentecostés. Los romeros mover al Santuariu marianu d'A Franqueira, nel conceyu estremeru d'A Cañiza acompañando a les sos respeutives imáxenes per distintos senderos, y en regresando produz un alcuentru multitudinariu nel barriu d'Armada, nel llugar denomináu Carballo. Los romeros tamién son recibíos al pie del Castiellu de Sobroso y xuben el camín pasando pola Capiya Vecinal de Santa Lucía y la Capiya de Ntra Sra. de Fatima, asitiaes dambes, nel Parque Valiño de Vilasobroso, pa xunise a la de Cumiar hasta Mouriscados y ellí xunise a otros romeros de delles contornes, siguiendo hasta algamar l'antiguu monesteriu cisterciense nel visu del Paradanta onde honren a La nuesa Señora de la Fuente d'A Franqueira.
- Verbenes de la Peña de Francia. Celébrense los díes 14,15 y 16 d'agostu.
En cada unu de los dolce nucleos principales que componen el conceyu, hai otres fiestes o romeríes. En Vilasobroso, l'últimu domingu d'agostu, celébrase la romería de branu n'honor de Santa Lucía en redol a la so ermita del Parque Valiño, con eventos gastronómicos; y la romería de les castañes celebra'l día del so Patronu San Martiño. En Riofrío celébrase la fiesta de la Lleche col tradicional Ranchu de Reises, y en Cernadela (Riofrío) la romería de San Pedro, en redol a la ermita de Coto Ribeiro. El 15 y 16 d'Agostu celebrar en Mouriscados la del Perpetuu Socorru y San Roque, con una danza típica ancestral y el drama del Moru y el Cristianu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Houses of the municipalities of Galicia. Autor: Llista de presidentes de Galicia.
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Afirmao en: Padrón municipal d'España de 2023. Autor: Institutu Nacional d'Estadística. Data d'espublización: 13 avientu 2023.
- ↑ oficina de rexistru
- ↑ Ponte de Cernadela en Galicia Máxica|[1]
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Mondariz.
- Páxina web oficial
- Mondariz, Turismu Rías Baixas Archiváu 2012-06-29 en Wayback Machine.
