Navalmoralejo
Navalmoralejo ye un conceyu español de la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha. Nel so conceyu atópase'l despobláu de Fonte l'Apiu.
 Navalmoralejo | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Castiella-La Mancha | ||
| Provincia |  provincia de Toledo | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Navalmoralejo (es)  | Manuel Ramón Chico López | ||
| Nome oficial | Navalmoralejo (es)[1] | ||
| Nome llocal | Navalmoralejo (es) | ||
| Códigu postal |
45573 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 39°44′21″N 5°08′36″W / 39.739166666667°N 5.1433333333333°O | ||
  Navalmoralejo Navalmoralejo (España)  | |||
| Superficie | 22 km² | ||
| Altitú | 423 m | ||
| Llenda con | Aldeanueva de Barbarroya, Alcolea de Tajo, La Estrella, Villar del Pedroso y Azután | ||
| Demografía | |||
| Población |
50 hab. (2023) - 28 homes (2019) - 26 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo | ||
| Densidá | 2,27 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
 | |||
Toponimia
editarEl términu "Navalmoralejo" paez que vien de la espresión Les Navas del moru Alejo. Navas significáu Tierra baxa y llana asitiada polo xeneral ente montes.
La hestoria popular cuenta que'l pueblu foi creáu por un moru desterráu, llamáu Alejo, que venía de una antigua cortil denomada "Ciudá de Vascos", y que por desavenencies col "Xefe" o "Xeque" foi desterráu a esti llugar, dedicándose al llendo y fundando asina'l pueblu. D'él vien el nome Navas del Moru Alejo, que quedaría en Navalmoralejo.[2] Esta posibilidá quedó refugada al afayase qu'antes del sieglu XVII conocer al conceyu col nome de Navalmoral y que pa estremase d'otros pueblos col mesmu nome foi añadíu'l sufixu -ejo.
La denominación inicial deber al tar la población asitiada nuna nava que contenía morales o moreres. Jiménez de Gregorio ye más específicu al señalar la esistencia d'una fonte anterior al pobláu, conocida como Fonte del Moral, como orixe del nome.[3]
Xeografía
editarEl conceyu asítiase «á la falda d'una sierra al S.».[4] Pertenez a la contorna de la Campana de Oropesa y llinda colos términos municipales de Villar del Pedroso al oeste na provincia de Cáceres y Azután al norte, Aldeanueva de Barbarroya al este y La Estrella al sur, na de Toledo.
La so cota más alta atopar nel monte Peladilla con 604 msnm. Al nordeste se emplaza la presa del banzáu de Azután onde arrama les sos agües el ríu Fusu, que'l so calce forma frontera col términu de Aldeanueva de Barbarroya. De sur a norte ye percorríu pol regueru Andilucha que pasa cerca del pobláu y desagua nel Tajo dientro del términu de Azután.
A mediaos del sieglu XIX tenía 52 cases de cayuela y el presupuestu municipal xubía a 3.080 reales de los cualos 1.300 yeren pa pagar al secretariu.[4]
Historia
editarEl pueblu tuvo'l so orixe na redoma d'una talaya del tiempu musulmán[ensin referencies]. Ente finales del sieglu XIII y empiezos del sieglu XV tuvo llugar la repoblación de la zona.
Alministración
editar| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Manuel Ramón Chico López | UCD |
| 1983-1987 | Manuel Ramón Chico López | Independiente |
| 1987-1991 | Manuel Ramón Chico López | Independiente |
| 1991-1995 | Manuel Ramón Chico López | Independiente |
| 1995-1999 | Manuel Ramón Chico López | Independiente |
| 1999-2003 | Manuel Ramón Chico López | Independiente |
| 2003-2007 | Manuel Ramón Chico López | PP |
| 2007-2011 | Manuel Ramón Chico López | PP |
| 2011-2015 | Manuel Ramón Chico López | PP |
| 2015-2019 | Francisco Javier Pulido Toledano | PSOE |
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
.
Demografía
editar| Gráfica d'evolución demográfica de Navalmoralejo ente 1900 y 2006 |
 |
El llixeru aumentu de la población na primer metá del sieglu XX tresformar nun rápidu descensu a partir de los años 60. Na siguiente tabla, onde s'amuesa la evolución del númberu d'habitantes ente 1996 y 2006 según datos del INE, sigue apreciándose un lentu amenorgamientu.
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 88 | 85 | 79 | 72 | 70 | 72 | 66 | 68 | 66 | 63 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NOTA: La cifra de 1996 ta referida a 1 de mayu y el restu a 1 de xineru.
Economía
editarLa so economía basóse dende siempres na agricultura.
Monumentos y llugares d'interés
editar- Ilesia parroquial de San Pedro Apóstol: d'una nave cubierta por bacica con refuerzos nes esquines traseres.
- Ciudá de Vascos: ruines musulmanes del sieglu X, asitiaes na finca Les Cucañes, declaraes bien d'interés cultural. Tán abiertes al públicu los sábados pela mañana.
Fiestes
editar- 17 de xineru: romería de San Antón.
- 3 de mayu: la Cruz de Mayu.
- finales de xunetu: fiestes de la fraternidá.
Referencies
editarNotes
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ . Según Diccionariu Enciclopédicu de la provincia de Toledo, Redaición de revistir ECOS. Depósitu llegal: M-38645-2000.
- ↑ Jiménez de Gregorio, Fernando (Toledo 1962-1986). Diccionariu de los pueblos de la provincia de Toledo hasta rematar el sieglu XVIII, vol II, páx. 47. Editorial Católica Toledana. 5 volumes.
- ↑ 4,0 4,1 Madoz, Pascual (1845-1850), Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, 16 tomos, Madrid: Establecimiento literario-tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti.
Bibliografía
editar- Ricardo Izquierdo Benito (2000). La ciudá hispanomusulmana de Vascos. Navalmoralejo (Toledo). Diputación provincial de Toledo. ISBN 84-87100-70-8.
Enllaces esternos
editar- Diputación de Toledo. Datos d'interés sobre la población.
- Institutu d'Estadística de Castiella-La Mancha — Ficha del conceyu
Datos: Q1628828
Multimedia: Navalmoralejo
