Onomatopeya
La onomatopeya[1] ye la imitación llingüística o representación d'un soníu natural o d'otru actu acústicu non discursivu. Según l'Academia de la Llingua, una onomatopeya ye una pallabra cola que s'imita un soníu o una figura retórica que consiste n'emplegar pallabres qu'imiten soníos.[2]
| Onomatopeya | |
|---|---|
| figura lliteraria | |
ideophone (en)  | |
 |
Esisten onomatopeyes en tolos idiomes anque xeneralmente difieren d'unu a otru, dacuando radicalmente, una y bones la mayoría de los soníos non pueden articulase fonéticamente.
L'idioma xaponés ye posiblemente la llingua más rica n'onomatopeyes claramente, una y bones éstes atópense incorporaes na fala cotidiana y son utilizaes tantu pa describir soníos como figures o p'arriquecer aiciones. Esisten asina, por casu, alredor de diecisiete onomatopeyes pa describir l'actu de caminar, dexando discernir ente pequeños pasos de ñácaru, un pasu aceleráu o un caminar abasnando los pies.
Na creación lliteraria, la onomatopeya busca reflexar daqué más que'l soníu; bien por aciu pallabres como en “el chasquíu del llátigu", el “trebolgo d'un líquidu caliente", o'l “chisporretear de la lleña amburando", qu'amás del soníu paecen reflexar l'aición mesma.
Les onomatopeyes pueden ser visuales o auditives. Les visuales, utilizaes na poesía de vanguardies dende Apollinaire, pueden utilizar la metáfora gráfica o caligrama. Les auditives, sicasí, son les más usaes na poesía clásica.
Les onomatopeyes son comúnmente utilizaes n'historietes como efeutos de soníu.
Onomatopeyes n'animales
editarFrecuentemente, les onomatopeyes son emplegaes pa describir el soníu emitíu por animales, variando ente distintos idiomes. Dellos exemplos son:
| Animal | Asturianu | Alemán | Francés | Inglés | Xaponés | [3] Polacu | Húngaru | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ave | pío pío[4] | piep | cui | chirp / cheep / peep / tweet | ぴよ | (piyo) | pi | |
| Gochu | oink | grunz | oin | oink | ブーブー | (buubuu) | kwik | röf |
| Coríu | cua[5] | quak | coin | quack | ガーガー | (gaagaa) | kwak | háp |
| Cuervu | croc | kwrah | croa | caw | 力ー力ー | (kaakaa) | kár | |
| Gallu | quiquiriquí[6] | kikeriki | coco rico | cock-a-doodle-doo | コケコッコー | (kokekokkoo) | kukuryku / kikiriki | kukurikú |
| Gatu | miau[7] | miau | miaou | meow | ニャー | (nyaa) | miau | miáu |
| Grillu | cri[8] o gri[9] | chirp | cr | |||||
| Oveya/Cabra | be[10] | mäh | bê | baa | メェー | (mee) | mee / bee | bee |
| Perru | guau[11] | wau / wuff | ouah | arf / woof | ワン | (wan) | hau | vau |
| Xaronca | cra[12] o ra[13] | quaak | coa | croak / ribbit | ゲロ | (gero) | kum | brekeke |
| Vaca | mu[14] | muh | meuh | moo | モー | (moo) | muu | bú |
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, en Perseus, voz ὀνοματοποιία
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: onomatopeya
- ↑ 擬声語 (giseigo)
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: pio
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: cua
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: quiquiriquí
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: miau
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: cri
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: gri
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: be
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: guau
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: cra
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: ra
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: mu
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Onomatopeya.
Datos: Q170239- Multimedia: Onomatopoeia
