Oware

Oware (tamién denomináu con otros términos: wari, warri, ware, wari, ourri, owari, awele, walle, awalé, aware, awaoley, oware, wouri...) ye un xuegu astractu, que se practica ente dos persones, orixinariu d'África Occidental.

Oware
Xéneru	xuegu de tableru y Mancala
Basáu en	Mancala
[editar datos en Wikidata]

Xuegu de Oware, tableru de Costa de Marfil.

Oware Akan – MHNT

Descripción

Pertenez a la familia de los xuegos mancales, y son unu de los xuegos de tableru más antiguos de los que se tien constancia.

Rique un tableru oware, que ye una tabla rectangular que tien dos hilera escavaes de seis hoyo. Nos estremos de la tabla hai otros dos cuévanos, un pocu más grandes, que son depósitos pa les pieces prindaes.

Les pieces que s'usen son granes o quixarros (del tamañu d'un garbanzu o pocu más). Faen falta 48.

Los xuegos mancalas tienen les siguientes carauterístiques:

• Nun hai fiches d'unu o otru xugador, sinón un campu propio y uno del contrariu.
• Cada campu ta formáu por una fila de seis casilla.
• Les granes (fiches) sémense y recueyen.
• La llantadera faise coyendo toles granes y dexándoles d'una nuna nos caxellos siguientes.

Regles

Disposición inicial

Los xugadores ocupen los sos puestos xunto a los lladrales llargos del tableru. Cada xugador ye dueñu de tola filera del so llau (6 fuexos) y del depósitu que ta a la so derecha.

Pa empecipiar la partida carguen los seis hoyo de cada campu con granes: 4 granes per fuexu. Queden asina allugaes les 24 granes.

P.A.Perron.

Movimientos

El xugador qu'empieza escueye cualquier fuexu del so campu y alza na mano toes les granes depositaes ende. Llevar depués en sentíu antihorario, semándoles una a una en cada fuexu qu'atopa nel trayeutu. L'adversariu xuega dempués en forma similar. Los xugadores siguen moviendo asina alternativamente.

Puede asoceder qu'un fuexu bien cargáu contenga 12 o más granes, colo que la so llantadera va dar más d'una vuelta entera al tableru. El xugador que sale dende tal fuexu, tien de saltá-ylo dexándolo vacíu. Esto ye, que'l fuexu dende'l cual pártese, tien de quedar vacíu tres la llantadera.

Captures

Cuando la última grana semada cai nun fuexu del campu adversario, completando ellí una carga de 2 o 3 granes, el xugador que fixo'l movimientu prinda estes 2 o 3 granes y guardar nel so depósitu. Si los fuexos anteriores al acabante prindar contienen 2 o 3 granes, tamién toes estes granes son prindaes. Esto dexa prindar una seguidilla de dellos fuexos, que s'ataya con un fuexu que tien más de 3 granes o menos de 2. Pero sía que non téngase en cuenta que solo se prinda nel campu adversario.

Exemplu:

Posición de partida na imaxe de la esquierda. Xugar dende fuexu “Y” semando 6 granes... Plantía:Mancala etiquetáu 2x6 más 2

Posición tres el movimientu na imaxe de la derecha. Como la última grana semada cayó en “y”, que ye un fuexu adversariu y completáronse ellí 3 granes, el xugador que semó prinda eses 3 granes y tamién les 2 de “d” y les 3 de “c”. En total prinda 8 granes.

El tableru queda como se ve na figura embaxo...

Situaciones especiales

• Un xugador nun puede balerar dafechu'l campu adversario. Tien De intentar xugar dende otru fuexu. Pero puede asoceder que dende cualquier fuexu que sala, siempres prinde tol campu adversario: en tal casu, nun s'efectúa la xugada y la partida termina equí. Cada xugador va amestar al so depósitu les granes del so campu.

• Cuando pola xugada d'un xugador, esti quedar col so campu dafechu vacío, l'adversariu ta obligáu, de ser posible, a semar daqué nellos. Si nun fuera posible, el xuegu dar por termináu y el xugador con granes inda nos fuexos propios, va añader al so depósitu.

• Cuando solo queden delles poques granes que pueden circular ensin posibilidá de captures pa nengún de los dos xugadores, el xuegu remata y cada contendente amiesta al so depósitu les granes del so campu.

Ganador

Como s'acaba de describir, el xuegu remata cuando non pueden faese más captures o cuando dalgún xugador queda ensin posibilidaes de mover. Cúntense entós los conteníos de los depósitos y el que tien más, gana.

Tamién puede dase por terminada la partida si unu de los xugadores degola la cantidá de 24 granes nel so depósitu.

Variantes

Otros xuegos similares, de la familia de los moncadas son:

• El awari, variante de les Antilles. La única diferencia ye que al tomar les granes del contrariu, pueden recoyese tantu les anteriores como les posteriores.
• El bantumi, nel qu'hai un caxellu de la casa a la derecha del tableru, nel que se van dexando les granes. Repitir tirada si la última grana ye depositada na casa. Amás, si la última grana ye depositada nun caxellu del propiu campu primeramente vacida, van tomase les granes del caxellu del contrariu que tea enfrente, nel casu de que contenga granes. La empresa de teléfonos móviles Nokia tien incluyíu nel firmware de dellos modelos del so móviles esti xuegu.
• Mancala

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Oware.
• Mundu Awalé (n'español).
• Descripción, Reglamentos y tutorial de los xuegos Mancala Oware y Bao (n'español).
• Oware/Awale y otros Xuegos Mancala - páxina informativa
• Federación Internacional de Awale
• Xuegu de awale gratuitu (llicencia GNU) para Windows, GNU/Linux, Mac.
• Xuegu de Oware gratuitu (llicencia MIT) para Android, FirefoxOS, Windows, GNU/Linux, Mac. (HTML5 / Javascript)

• Datos: Q575620
• Multimedia: Oware