Panamá Viejo
Panamá la Vieya o Panamá Viejo ye'l nome que recibe'l sitiu arqueolóxicu onde tuvo allugada la ciudá de Panamá dende la so fundación en 1519, hasta 1671. La ciudá foi treslladada a un nuevu allugamientu, unos diez quilómetros al suroeste, al quedar destruyida tres un ataque del pirata inglés Henry Morgan, a empiezos de la década de 1670. De la ciudá orixinal, considerada como'l primer asentamientu européu na mariña pacífica d'América, queden güei delles ruines que conformen esti sitiu arqueolóxicu.
| Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO | |
|---|---|
 Vista parcial del sitiu dende la torre de la catedral. | |
| Llugar |
 Panamá |
| Criterios | Cultural: ii, iv, vi |
| Referencia | 790 |
| Inscripción | 2003 (XXVII Sesión) |
| Área | América Llatina y el Caribe |
 | |
Historia
editarLa ciudá, fundada por Pedro Arias Dávila meyor conocíu como Pedrarias Dávila el 15 d'agostu de 1519, se emplazó nuna zona orixinalmente ocupada por una comunidá aborixe; por esta razón, nesti sitiu atopáronse evidencies arqueolóxiques de cultures precolombines.[1]
Dende esti llugar partieron les espediciones que conquistaron l'Imperiu inca de Perú en 1532 y foi escala d'una de les más importantes rutes comerciales del continente americanu, que llevaba a les famoses feries de Nombre de Dios y Portobelo, por onde pasaba la mayor parte del oru y la plata que los españoles esplotaben n'América.
Para 1541 la ciudá tenía unos 4.000 habitantes; ente españoles, indíxenes y esclavos africanos.[2] En 1607, la urbe cuntaba con delles cais, una plaza mayor y otros dos plazuelas.
Pese al desenvolvimientu alcanzáu, les condiciones del llugar nun fueron los meyores dende un principiu. La escasez d'agua potable yera una de les principales dificultaes, lo qu'obligó a los sos moradores a construyir dellos pozo y aljibe.[1] La ciudá foi azotada por siquier tres incendio devastadores y por un terremotu, en 1621.[2] Tamién foi asediada, en delles ocasiones, por pirates. El peor d'estos asedios foi'l comandado pol pirata inglés Henry Morgan, quien llegó al llugar el 28 de xineru de 1671 y permaneció ellí hasta'l 24 de febreru. Fueron los mesmos españoles per orde del gobernador Juan Pérez de Guzmán, y non Morgan, los que destruyeron la ciudá al volar los depósitos d'esplosivos.[2][3]
En busca d'un nuevu allugamientu, que dexara la construcción d'un meyor sistema defensivu, la ciudá foi treslladada a una península cercana, allugada unos diez quilómetros más al suroeste, no que güei ye consideráu como'l casco antiguu de la ciudá de Panamá. El sitiu orixinal tuvo abandonáu per dellos años, hasta que les sos ruines fueron pasu ente pasu recuperaes.
El conxuntu foi declaráu como Monumentu Históricu en 1976. En 1995, creóse'l Patronatu de Panamá Viejo, una fundación ensin ánimu d'arriquecimientu, que per dellos años vieno trabayando na restauración y acondicionamientu del llugar.[4] La Unesco declarar como Patrimoniu de la Humanidá nel 2003.[5] El sitiu convirtióse nuna de les atraiciones turístiques más populares de la ciudá.
Sitios d'interés
editarFrente a l'antigua plaza mayor atópense les ruines de la catedral; que la so torre, de trenta metros d'altor, ta inusualmente allugada xunto al ábside. Orixinalmente de madera, la catedral foi reconstruyida con materiales más fuertes, ente 1619 y 1626.[1] Les ruines de la torre fueron interveníes arquitectónicamente pa dexar que los visitantes pudieren usala como mirador.[4]
Pueden atopase nesti conxuntu otres ruines pertenecientes a delles de les edificaciones de l'antigua ciudá, con un grau variable de caltenimientu. Una de les de meyor caltenimientu, ye la d'antiguo ocupada pol Conventu de la Concepción, únicu conventu de monxes de la ciudá.[1] Delles otres son les del cabildru, la Compañía de Xesús y los conventos de San Francisco, de la Mercé y de San Juan de Dios.
Atópense equí tamién les muertes de dos pontes: el del Rei y el del Mataderu; lo mesmo que de un antiguu fuerte, el Fuerte de la Natividá. Amás, el Patronatu de Panamá Viejo creó nesti sitiu un muséu y un Centru d'Investigaciones Patrimoniales (CIP); esti postreru dedicáu a la investigación n'hestoria, arqueoloxía, ecoloxía, caltenimientu de bienes y xestión de sitios d'interés patrimonial.[6] La estensión territorial ente 5,000 a 8,000.
|
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Castillero, Alfredo (2004). Guíes UNESCO: Panamá la Vieya y el Cascu Viejo (en castellanu). Ediciones UNESCO. ISBN 92-3-303923-4.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 La Prensa (Panamá) (ed.): «Los 482 años de Panamá Vieyu». Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'avientu de 2013.
- ↑ Crítica (Panamá) (ed.): «Morgan nun quemar Panamá». Consultáu'l 14 d'agostu de 2015.
- ↑ 4,0 4,1 Martes Financieru (ed.): «La nueva cara de Panamá Vieyu». Consultáu'l 1 de xineru de 2010.
- ↑ La Prensa (Panamá) (ed.): «Panamá La Vieya ta na vitrina del mundu». Archiváu dende l'orixinal, el 15 d'agostu de 2010. Consultáu'l 1 de xineru de 2010.
- ↑ «Centro d'Investigaciones Patrimoniales». Archiváu dende l'orixinal, el 27 d'avientu de 2009. Consultáu'l 1 de xineru de 2010.
Ver tamién
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Panamá Viejo.- Sitiu oficial del Patronatu Panamá Viejo
- La fundación de Panamá la Vieya, artículu de Yuri Leveratto
Datos: Q712335- Multimedia: Panamá Viejo
