Ponte de Bizcaia
La ponte de Vizcaya (Bizkaiko Zubia n'euskera), tamién conocíu como puente Vizcaya, ponte Colgante o ponte Palaciu ye una ponte tresbordadora de peaxe, concebíu, diseñáu y construyíu pola iniciativa privada ente 1887 y 1893, que xune los dos márxenes de la ría de Bilbao en Vizcaya (España), y foi inauguráu'l 28 de xunetu de 1893,[2] siendo'l primeru de la so tipoloxía nel mundu[3] y unu de 8 qu'entá se caltienen[4].
| Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO | |
|---|---|
 Ponte de Vizcaya, tresbordador de Portugalete a Les Arenas. | |
| Llugar |
 España |
| Criterios | Cultural: i, ii |
| Referencia | 1217 |
| Inscripción | 2006 (XXX Sesión) |
| Área | Europa |
 | |
La ponte recibe dellos nomes. El so nome oficial ye "ponte de Vizcaya", anque la so denominación más popular y estendida sía la de "ponte Colgante" al que dacuando se suelen añader les estensiones "de Portugalete", "de Getxo" o inclusive "de Bilbao". Tamién suel recibir los nomes de "ponte de Portugalete", una y bones esta ye una de les llocalidaes que xune, y "ponte Palaciu", n'honor del so arquiteutu, Alberto de Palaciu y Elissague.
La ponte enllaza la villa de Portugalete col barriu de Les Arenas, que pertenez al conceyu de Getxo, según los dos márxenes de la ría de Bilbao. La so construcción deber a la necesidá de xunir los balnearios esistentes en dambes márxenes de la ría, destinaos a la burguesía industrial y a los turistes de finales del sieglu XIX.
Historia
editar
Tanto nel procesu de diseñu de la ponte, como na so construcción intervieno l'inxenieru y empresariu francés Ferdinand Arnodin, espertu tantu na fabricación de cables como na construcción y arreglu de pontes colgantes. Arnodin ye autor de la ponte tresbordador de Rochefort, en Francia, que'l so perfil ye bien asemeyáu, n'efeutu, al de Vizcaya. La construcción de la ponte, que se realizó ente 1890 y 1893, nun tuvo exenta de problemes y disensiones ente Palaciu y Arnodin, lo que provocó la continua intervención mediadora del reputáu inxenieru francés A. Brüll, que fuera presidente de la Sociedá d'Inxenieros Civiles de Francia.[5]
La ponte tien 61 metros d'altor y 160 metros de llargor. Trátase d'una ponte colgante con una barquilla transbordadora pal tresporte de vehículos y pasaxeros. Foi la primer ponte d'esti tipu construyida nel mundu y por ello sirvió de modelu de numberoses pontes construyíes n'Europa, África y América. La Ponte de Vizcaya ye consideráu anguaño la ponte tresbordador en serviciu más antiguu del mundu.
A mediaos de 1937, mientres la Guerra Civil, los inxenieros del republicanu Exércitu del Norte recibieron la orde de destruyir tolos pasos sobre la ría de Bilbao, col fin de detener la meyora de les tropes franquistes. Por esto, el 17 de xunu d'esi añu, baltóse'l travesal que se bastió sobre les agües. La ponte foi reconstruyida y finalmente puesta en serviciu nuevamente, el 19 de xunu de 1941.[6] El proyeutu de reconstrucción deber al inxenieru de camino José Juan Aracil, quien actualizó'l diseñu de la viga orixinal y de los cables de suspensión y atirantamiento.[7] Empezando a montar la pasarela central dende'l mediu escontra dambes orilllas de Portugalete y los Sables por aciu unos cables que sirvieron de sofitu pa caltener la pasarela central.
Les 5 barquillas que colgaron de la ponte dende los sos entamos evolucionaron tantu nos materiales de construcción utilizaos como nel aumentu de les midíes de seguridá pa los sos ocupantes. [8]
_desde_Portugalete.jpg)
La ponte ye xestionada pola sociedá El Tresbordador de Bizkaia, S.L.. El tresbordador de la ponte realiza viaxes mientres les 24 hores del día y los 365 díes del añu. Realizar el trayeutu nel tresbordador de la ponte aforra un trayeutu per carretera de casi 20 km, polo que sigue siendo un mediu de tresporte llargamente utilizáu pa xunir Getxo con Portugalete.
La sociedá concesionaria realizó en 1999 importantes obres na ponte, incluyendo la instalación d'ascensores nes torres de dambes márxenes y la habilitación d'una pasarela na viga cimera, con oxetu d'introducir un usu turísticu. Construyóse amás una nueva barquilla y nuevos edificios d'accesu, modificar el carru de desplazamientu.
Pol Gobiernu Vascu, por aciu Decretu 265/1984, de 17 de xunetu (BOPV nᵘ 132, de 4 d'agostu), foi declaráu "Monumentu Históricu Artísticu la Ponte «Vizcaya»". Darréu, por aciu decretu 108/2003, de 20 de mayu (BOPV nᵘ 111, de 6 de xunetu), "afacer a les prescripciones de la Llei 7/1990, del Patrimoniu Cultural Vascu, l'espediente de Bien Cultural Calificáu, cola categoría de Monumentu", a favor de la Ponte.[9]
El 13 de xunetu de 2006 foi declaráu Patrimoniu de la Humanidá de la Unesco,[10] siendo escoyíu ente un total de 37 candidatures. La Unesco considera a la Ponte de Vizcaya como una de les más destacaes obres d'arquiteutura del fierro de la Revolución industrial y destacó el so usu innovador de los cables d'aceru llixero trenzado.[11]
Los premios y distinciones coles que foi estremáu son los siguientes: Diploma a la Calidá Turística en destín (Euskalit 2011), Aixegetxo sariak (Arquiteutura y Espaciu Públicu 2011), Certificación de Competitividá Turística del Gobiernu Vascu (2015, 2016).
La estructura metálica de la ponte tuvo dende'l principiu cubierta por pintura negra (o, en delles temporaes, gris fumu), pero esti color fai que la estructura absuerba más radiación térmico, lo que causa dilataciones más sópites que deterioren delles pieces.[12][13][14]En 2010 aprobóse un proyeutu de restauración qu'incluyía un cambéu de color.[13] Propunxéronse tres tonos, similares a los de trés minerales de fierro de los cercanos Montes de Triano: el campanil de Gallarta, la blenda Triano y la vena colorada hematites de Somorrostro. Finalmente foi escoyíu'l color acoloratáu de la vena de Somorrostro (códigu RAL 3005; RGB 94-33-45).[15][16] El 24 d'abril de 2013, la Comisión de Pidimientos del Parllamentu Européu pidió a les autoridaes llocales y rexonal que garantizaren la seguridá na Ponte de Vizcaya. La decisión formular tres la comparecencia en Bruxeles de los padres de Mikel Uriarte, un mozu fináu n'accidente cuando travesaba col so coche'l tresbordador en 2010.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Ministeriu de Cultura, Patrimoniu Históricu
- ↑ Ponte Bizkaia - Hestoria
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-10-04.
- ↑ (en castellanu) Los ocho raru y bellu pontes tresbordadores que queden nel mundu. abc. https://www.abc.es/viajar/top/20130903/abci-pontes-tresbordadores-201309021205_1.html. Consultáu'l 2017-10-23.
- ↑ [1]
- ↑ «Reconstrucción de la ponte». Archiváu dende l'orixinal, el 19 de xineru de 2008. Consultáu'l 1 de febreru de 2008.
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-10-05.
- ↑ [2]
- ↑ [3]
- ↑ Unesco
- ↑ elmundo.es (ed.): «La UNESCO declara Monumentu de la Humanidá la Ponte Colgante de Vizcaya». Consultáu'l 1 de febreru de 2008.
- ↑ La Ponte Colgante camuda de color, Iván Alonso, El Correo 17 de xunetu de 2010
- ↑ 13,0 13,1 ponte colgante-busca-color La Ponte Colgante busca color, Diego artola, Deia 4 de payares de 2010.
- ↑ La Ponte camuda l'aspeutu de la so piel, Diego Artola, Hemendik Eskuinaldea 2 d'avientu de 2010, páxs.8 y 9.
- ↑ Asina va llucir la Ponte Colgante El Correo, 10 d'avientu de 2010
- ↑ La Ponte Colgante apueste en candia Iván Alonso, El Correo 11 d'avientu de 2010
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Ponte de Bizcaia.- Páxina de la Ponte colgante de Vizcaya
- Videu con imáxenes aérees de la ponte de Vizcaya
- Imaxe satelital en Google Maps
Datos: Q331996- Multimedia: Transporter bridge of Biscay
