Realismu platónicu

Realismu platónicu ye un términu filosóficu usáu de normal pa referise a la idea de realismu alrodiu de la esistencia d'universales según el filósofu griegu Platón, que vivió ente 427 e.C.– 347 e.C., alumnu de Sócrates, y profesor d'Aristóteles. Confusamente, esta postura ye tamién denomada Idealismu platónicu.

La espresión del realismu puramente de Platón alrodiu de la esistencia de los universales ta espuesta nel so República, y n'otros llugares, principalmente nel Fedón, el Fedro, el Menón, y el Parménides.

Universales editar

Nel realismu platónicu, los universales nun esisten de la forma en que de normal esisten los oxetos físicos, sinón que son de naturaleza metafísica o ultrafísica, esto ye, pertenecen a un orde distintu del de les realidaes sensibles. Versiones más modernes de la teoría espresen esta idea afirmando que nun tien xacíu (o ye un error categóricu) oldear les categoríes d'espaciu y tiempu con universales.

Ensin importar la so descripción, el realismu platónicu diz que los universales sí esisten nun sen más ampliu y astractu, anque non a una distancia espacial o temporal de los oxetos corpóreos y de los seres humanos. Asina, un home nun puede entrar en contautu colos universales so nenguna forma de vinculación sensorial; pero pue concebilos, esto ye, tien un accesu intelixible a los mesmos. La mayoría de platonistes modernos evita la posible ambigüedá nun diciendo nunca que los universales esisten, sinón qu'a cencielles son.

Teoríes d'universales editar

Les teoríes d'universales, incluyendo'l realismu platónicu, tienen el retu de satisfaer ciertes llendes a la teoría d'universales

D'estes llendes, el realismu platónicu satisfai fuertemente una, en que ye una teoría d'a lo que se refieren los términos xenerales. Les formes son ideales aproviendo sentíu a referentes de términos xenerales. Esto ye, pa entender términos como mazaneidá y roxeza, el realismu platónicu diz que se refieren a formes. N'efeutu, el platonismu llogra enforma d'esta posibilidá, porque al mentar roxeza, por casu, paez tar refiriéndose a daqué que ta aparte del espaciu y del tiempu, pero que tien munches instancies específiques.

Formes editar

Un tipu de universal definíu por Platón ye la idea o forma. Anque delles versiones del realismu platónicu consideren les formes platóniques como idees na mente de Dios, la mayoría consideren que les formes nun son pa nada entidaes mentales, sinón más bien prototipos (modelos orixinales) de los cualos los oxetos particulares, les propiedaes y les rellaciones son copies. Por causa del tracamundiu potencial del términu idea, los filósofos de normal usen los términos forma, idea platónica o universal.

Particulares editar

Nel realismu platónicu, les formes tienen que ver colos particulares (instancies d'oxetos y propiedaes) en qu'un particular considérase como una copia de la so forma. Por casu, una mazana particular dizse que ye una copia de la forma de mazaneidá y el so color coloráu ye una copia de la forma de roxeza. La participación ye otra rellación ente formes y particulares. Los particulares dizse que participen nes formes, y les formes dizse que s'instancien nos particulares.

Según Platón, hai delles formes que nun son instanciaes pa nada, pero, esto nun implica que les formes nun podríen ser instanciaes. Les formes son a ser instanciaes por munchos particulares distintos, lo que resultaría en que les formes tienen munches copies, o instanciándose en munchos particulares.

Crítiques editar

Dos grandes crítiques del realismu platónicu refiérense a la inherencia y la dificultá de crear conceutos ensin perceición sensorial. A pesar de les sos crítiques, el realismu tien fuertes defensores. La so popularidá al traviés del tiempu ye cíclica.

Crítica de la inherencia editar

Los críticos aportunen en que los términos instanciación y copia nun tán bien definíos y que participación y inherencia son similarmente misteriosos y pocu esclariadores. Ponen en dubia lo que significa dicir que la forma de mazaneidá s'instancia nuna mazana particular o que la mazana ye una copia de la forma de mazaneidá. Pa la crítica, paez que les formes, nun siendo espaciales, nun pueden tener una contorna definida, entós nun puede ser que la mazana tenga la mesma contorna que la forma. Igualmente, la crítica oxeta que nun ye claru lo que significa dicir qu'una mazana participa na mazaneidá.

Los argumentos que refuten la crítica de la inherencia, sicasí, declaren qu'una forma de daqué espacial puede nun tener un allugamientu concretu (espacial) y aínda y too tener cualidaes espaciales in astractu. Asina, una mazana pue tener la mesma contorna que la so forma. Tales argumentos típicamente defenden que la rellación ente un particular y el so forma ye bien intelixible y fácilmente aprehensible; que la xente aplica la teoría platónica ensin problemes na vida cotidiana; y que la crítica de la inherencia foi namái creada pola necesidá artificial d'esplicar l'entendimientu normal d'inherencia como si fuera altamente problemáticu. Esto ye, l'argumentu a favor defende que la crítica ye sobre la mera ilusión d'un problema y de esta forma podría volver sospechosu cualquier conceutu filosóficu.

Crítica de los conceutos ensin perceición sensorial editar

Una crítica de les formes refierse al orixe de los conceutos ensin el beneficiu de la perceición sensorial. Por casu, pensar na roxeza polo xeneral, según Platón, ye pensar na forma de la roxeza. Los críticos, sicasí, cuestionen el cómo pue tenese'l conceutu d'una forma esistente nun mundu especial nel universu, aparte del espaciu y del tiempu, si tal conceutu nun provién d'una perceición sensorial. A pesar de que pueda vese una mazana y la so roxeza, argumenta la crítica, estes coses a cencielles participaríen en, o seríen copies de, les formes. Asina, aportunen, concebir una mazana particular y la so roxeza nun ye concebir la mazaneidá o la roxeza, asina que se pon en dulda l'orixe del conceutu.

La Teoría de la reminiscencia, sicasí, respuende a tales crítiques diciendo que les almes nacen colos conceutos de les formes, y namái deben recordar estos conceutos d'enantes de nacer, cuando les almes taben en contautu coles formes nel paraísu platónicu. Platón ye por tanto conocíu como unu de los primeros racionalistes, creyendo que los humanos nacen con un fundamentu de conocencia a priori, al cual apuerten al traviés d'un procesu de razón o intelequia — un procesu que los críticos atopen abondo misteriosu.

Una rempuesta más moderna a esta crítica ye l'afirmación que la universalidá de les sos cualidaes ye un fechu inevitable porque la única forma d'esperimentar un oxetu ye al traviés de conceutos xenerales. Asina, como la crítica yá da por fecha la rellación ente lo astracto y lo concreto, convídase-y a que dexe de pensar qu'implica una contradicción. Esta respuesta reconcilia'l platonismu col empirismu argumentando qu'un oxetu astractu (y polo tanto non real) ye real y cognoscible nos sos instanciaciones. Como la crítica hai, dempués de too, naturalmente entendíu lo astracto, la respuesta afala a cencielles a abandonar los prexuicios y aceptala.