Reinos Mossi

	estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Tenkodogo
Xeografía

Los Reinos Mossi, n'ocasiones citaos equivocadamente como l'Imperiu Mossi, fueron un tríu de poderosos estaos allugaos na actual Burkina Fasu. Cada estáu tenía costumes y gobiernu similares, pero yeren gobernaos de manera independiente ente ellos. N'ocasiones, los reinos llucharon ente sigo o se xunieron frente a les agresiones musulmanes que veníen del norte, en Malí.

Oríxenes

La caballería de los estaos Mossi yera esperta n'enfusase nel territoriu del enemigu, inclusive contra'l terrible Imperiu de Malí.

Los mossi migraron escontra Burkina Fasu dende'l norte de Ghana escontra'l cambéu del sieglu X al XI. Movieron a los pobladores orixinales, conocíos como los yonyonse, y empezaron a formar complexos estaos con fuertes exércitos centraos nel usu de la caballería. Los mossi llograron defender con ésitu'l so nuevu llar de los pueblos mandinga y songhai de relixón musulmana, ya inclusive llegaron a prindar porciones de territoriu maliense n'ocasiones. Siguieron, ya inda siguen, ritos relixosos tradicionales africanos.

Tengkodogo

El primer reinu Mossi foi Tengkodogo, tamién conocíu como Tenkodogo (l'antigua madre patria).^[1] Formar en 1120 na actual Tenkodogo, en Burkina Fasu. El gobernador del reinu yera denomináu'l Naabaa y la so capital tamién se llamaba Tengkodogo (d'onde'l reinu toma'l so nome).

Yatenga

El segundu reinu Mossi foi Yatenga. Foi formáu en 1333 mientres l'ascensu del agresivu Imperiu de Malí nel norte. El so gobernante yera conocíu como Yatenga Naaba o Rima y reinaba dende la capital de Waiguya (fundada por Naaba Yadegaa y que significaba "ven y venera al rei"),^[1] na actual Ouahigouya, en Burkina Fasu.

Wogodogo

El tercer y postreru de los grandes reinos Mossi foi Wogodogo, fundáu pol fíu de la princesa Yennenga Naaba Ouedraogo.^[2] Wogodogo convertir nel primer estáu Mossi na formación de Burkina Fasu en 1441. El so líder, el Moogo Naaba, gobernó na actual Uagadugú.

Cayida

Actual estensión de la llingua mossi.

Los reinos Mossi sobrevivieron hasta'l sieglu XIX cola invasión y colonización francesa. El reinu de Tengkodogo, primero de los estaos Mossi, foi irónicamente el primeru en ser conquistáu per Francia en 1894. El reinu Yatenga, nun deseyando siguir la mesma suerte que Tengkodogo, robló un alcuerdu de protectoráu colos franceses en mayu de 1895. Wagadougou foi conquistáu y sometíu sol estatus de protectoráu en setiembre del mesmu añu.^{[ensin referencies]} Wobogoo, el postreru Mogho Naba de Mossi independiente y gobernante d'Uagadugú foi formalmente depuestu en 1897, forzándo-y al exiliu en Zongoiri na Mariña del Oru, onde morrió en 1904.^[3]

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 https://web.archive.org/web/20070526080419/http://www.culture.gov.bf/textes/tourisme_histoire.htm
↑ http://www.burkina-faso.ca/la-princesse-yennenga-la-formation-et-la-naissance-de-lempire-mossi/
↑ Lipschutz, Mark R.; Rasmussen, R. Kent (1989) Dictionary of African historical biography. University of California Press, páx. 249. ISBN 0-520-06611-1.

Enllaces esternos

[culture.gov.bf-1] 1,0 ^1,1 https://web.archive.org/web/20070526080419/http://www.culture.gov.bf/textes/tourisme_histoire.htm

[2] ttp://www.burkina-faso.ca/la-princesse-yennenga-la-formation-et-la-naissance-de-lempire-mossi/

[3] Lipschutz, Mark R.; Rasmussen, R. Kent (1989) Dictionary of African historical biography. University of California Press, páx. 249. ISBN 0-520-06611-1.

[1]

[2]

[3]