Rubín

El rubín o rubil ye un mineral de la clase 04 (óxidos), según la clasificación de Strunz. Ye una xema de color acoloratáu. Debi'l so color a los metales de fierro y cromu colos que ta acomuñada esta variedá de corindón (óxidu d'aluminiu Al2O3). El so nome vien de ruber, que significa 'colloráu' en llatín.

Pertenez a la familia del corindón, xuntu al zafil, siendo una convención de nome la única diferencia ente dambes xemes. Llámase rubíl a los corindones coloraos y zafil a tolos demás colores, incluyíu'l rosáu.

Correspuénde-y la durez 9 na escala de Mohs. Ye consideráu ún de les cuatro xemes precioses xuntu al zafil, l'esmeralda y el diamante.

Atópense xacimientos de rubiles en Myanmar, Sri Lanka, India, Madagascar, Tailandia, Brasil, Colombia, China y Rusia, amás d'atopase en menor cantidá en República Sudafricana, Australia, Groenlandia y Estaos Xuníos. Los de la península de Malaca y Tanzania son bien pervalibles, llegando a algamar en valor a los diamantes de mesmu tamañu.

El rubil sintéticu

Los rubiles sintéticos producieronse por primer vegada en 1923 entemeciendo allume y pigmentos de cromu. Esti métodu dexa la producción de piedres bien similares química y físicamente a les naturales. Sicasí, los rubiles sintéticos úsense más en reloxería qu'en xoyería.

Preparense de la siguiente manera:[cita ^{[ensin referencies]}

• Primero utilízase óxidu d'aluminiu (Al2O3) y óxidu de cromu (CrO3) estequiométricamente nun crisol de platino.
• Dempués asítiase nun fornu de mufla a unos 2000 K por unos 250 minutos.
• Finalmente esfrezse y #reparar como'l cristal queda no fondero de platino.

Propiedaes físiques

Cristal de Rubí ensin apolazar.

El rubil ye duru (durez en mohs: 9) y el so color varia cola concentración del cromu trivalente (Cr2O3) na mena. Por traces de fierro el color tórnase mas marrón. El so puntu de fusión ye 2000 > °C y varia namái unos graos dependiendo de la concentración d'impureces. La densidá relativa ye de 3,9 a 4,1 según los defectos cristalinos presentes. El rubil tien configuración cristalina trigonal formando de cutiu cristales hexagonales.

Propiedaes químiques

El rubíil ye resistente al escomiu pos ye estable cinéticamente y térmicamente tamién. Non puede eslleise n'ácidos halogenuros pero si n'ácidu sulfúrico pa formar col cromu acedu crómico y col óxidu d'aluminiu un sulfatu acedu d'aluminiu. Tamién lo ataca l'ácidu perclórico, el fluorhídrico y el hexafluorosilícico.

Llogru

Llógrase de les mines bauxíticas pol métodu de lixiviación y flotación. Tamién s'atopa nos ríos pocu fondos de zona mesolítica. Anguaño fabrícase artificialmente na so mayoría.

Usos

Un rubí soporta la exa del volante nun reló mecánicu.

Los sos usos nun s'acuten a xoyería, na qu'el so valor depende del so color, tamañu, densidá y pureza. Utilizáronse profusamente na fabricación de los relós mecánicos, nos que sirven de soporte o buxe de les exes sometíes a rotaciones yá que la so durez aguanta la gastadura por resfregón.

Tamién tienen importantes aplicaciones industriales pa crear los láseres d'heliu-rubí y los de rubí puru.

• Utilizense pa faer pulseres y oxetos de luxu.

Grabáu en rubil

Los antiguos grabaron pocu en rubil y Plinio el Viejo da por razón d'ello que los sellos fechos con esta sustanza llevaben la cera. La durez escesiva del rubil, el so altu preciu, la rareza de los planos propios pal grabáu son verdaderamente les verdaderes causes que torgaron a los artistes de l'antigüedá grabar el rubil. Hai que notar, amás, que la imposibilidá en que probablemente taben los antiguos d'apolazar los cuévanos fechos con esta sustanza podíen causar el defectu de que fala Plinio.

Nel Muséu de Odescalque atópense'l diseñu d'un rubil grabáu representando a Ceres de pies con una espiga na mano. Otru grabáu en rubil presenta la cabeza d'un home de llarga barba y pelos crespos que se creyó representar a un filósofu griegu. Esti rubil taba talláu en forma corazón y formaba parte de la colección del Duque de Orleáns.