Salinas del Manzano

Salinas del Manzano
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella-La Mancha
Provincia	provincia de Cuenca
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Salinas del Manzano (es)	Luctolde Lopez Jimenez
Nome oficial	Salinas del Manzano (es)
Códigu postal	16317
Xeografía
Coordenaes	40°05′19″N 1°33′15″W / 40.088611111111°N 1.5541666666667°O
	Salinas del Manzano Salinas del Manzano (España)
Superficie	33.65 km²
Altitú	1145 m
Llenda con	Alcalá de la Vega, Huérguina, Cañete, Tejadillos y Salvacañete
Demografía
Población	73 hab. (2023); - 40 homes (2019); - 28 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Cuenca
Densidá	2,17 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00

Salinas del Manzano ye un conceyu español de la provincia de Cuenca, na Comunidá Autónoma de Castiella-La Mancha. Tien un área de 33,65 km² con una población de 94 habitantes (INE 2015) y una densidá de 2,7 hab/km².

Llocalización

El conceyu conquense de Salinas del Manzano se enclava nes estribaciones orientales de la Serranía de Cuenca, al sur de los Montes Universales, y bien próximu a les llendes fronterices coles provincies de Valencia, el Rincón de Ademuz, y cola de Teruel.

L'actual allugamientu de la llocalidá ta asitiáu a veres del ríu Henarrubia, afluente del otru gran ríu que naz nel so términu municipal como ye El Ríu Mayor del Molinucu que de la mesma deposita los sos arumes y frescura n'El Cabriel y de esti al padre Júcar. Ateniéndonos a la cartografía moderna la emplazaremos a 30TXK2339, O.T.M. : X = 0623202 Y = 4438755 o 40ª 05´ 37´´ N. y 01ª 33´ 14´´ W. en graos. La vía principal de comunicación ye la nacional 420, que xune Córdoba con Tarragona, que pasa pel centru de la llocalidá. Atopar a 82 quilómetros de Cuenca y a 67 quilómetros de Teruel.

Que ver

Percorríu Turísticu

Salinas del Manzano cunta con dellos llugares d'interés pal visitante, como:

Ilesia de la Natividá
Ermita de San Roque y Pósito
Castillo de les Malenas
Rutes de senderismo que percuerren más de 20 fontes naturales partíes pol términu
Salinas Romanes

Na so redolada vamos poder atopar paraxes de gran guapura, como Serranía de Cuenca, Montes Universales y Ríu Cabriel. Encamentamos visitar la llocalidá mientres les festividaes de San Roque (16 d'agostu).

Muséu "Les alcobes del Salín"

Les costumes de la Zona averar a esti Muséu. La esposición entiende alcordances sobre'l pasáu de Salinas y tou tipu de ferramientes y preseos de trabayu de la vida doméstica. Puede visitase

Historia

El nome más antiguu de los que se tien constancia ye'l de Fuente del Manzano, como se fai saber nuna carta roblada pol Infante Don Sancho, fíu mayor del rei Alfonsu XI. Esta carta ta roblada'l 21 de marzu de 1281 y na cual encamiéntase a los renteros de les salines de Fuente del Manzano a pagar lo debío al Cabildru de los Canónigos de Cuenca. (A.C.C.I., Caxa 9, nᵘ 23) Quintu Fulvio Flacu yá realza la importancia de les fontes salines de la zona nel añu 181 a de C. Sicasí la primer constancia documental que se tien de les salines, que son conocíes na llocalidá col nome d'El Saleru, data del 9 d'abril de 1187 nel que'l rei Alfonsu VIII de Castiella concede los diezmos de les salines a la comunidá de canónigos de la ilesia de Santa María de Cuenca La referencia a les citaes salines atopar nel archivu de la catedral de Cuenca (A.C.C.I., Caxa 1, nᵘ 9), Dellos historiadores asitien nesti llugar y cerca de les sos salines, daquella yá esistentes, la casona romana de Albonica, que'l so significáu puede referise al blancu de les sos salines.

Nel sieglu X constrúi la fortaleza de les Malenas (la Madalena) polos mulsumanes mientres la so dominación.
Na dómina musulmana, entendida ente los sieglos XI y XII, que preciede a la conquista cristiana d'esta zona, el castiellu de les Malenas atópase formando parte de la llinia defensiva qu'escurría ente les taifas de Albarracín y Alpuente. D'esta llinia formaben parte tamién los castiellos de Huélamo, Mira, Boniches, Santa Cruz de Moya, Algarra, Alcalá de la Vega, El Cuervu, Tormón, Villel y Teruel. Foi construyíu con toa posibilidá nel periodu conocíu como “Reinos de Taifas”. Ta asitiáu nuna gran talaya predresa covanosa con cueves y pasadizos que lleguen hasta les roques de la so base, polo qu'apodera una gran estensión de terrén y parte d'un camín importante pa les comunicaciones de la dómina, el camín conocíu na actualidá col nome de “Camín de Moya o Ruta del Cid”.
El susodichu camín, ye coincidente cola sienda que proveniente de Valencia por Utiel, Moya, Alcalá de la Vega, el castiellu de les Malenas (en Salinas del Manzano), Altarejos (en Campillos de Sierra), Huerta del Marquesado, Valdemeca, Huélamo, Tragacete llega a los Montes Universales.
La nuesa zona conquistar a los árabes ente los añu de 1176 y 1.183, con toa posibilidá fora en 1176 por Fortín de Tena y depués pol señor de Albarracín D. Pedro Ruiz de Azagra, siendo repoblada por Alfonsu VIII pa tener una primer llinia de contención frente a los reinos vecinos de Valencia y Aragón. Salinas del Manzano, xunto a Cañete, Salvacañete, Alcalá de la Vega y Boniches, son tomaes a los musulmanes y repoblaes pal so afitamientu cristianu con xente proveniente de la zona de Llión, Astorga, Burgos y Mondoñedo naciendo'l primitivu nucleu poblacional conocíu col nome de Fuente del Manzano.
En 1231 almítense les llendes que dixebren les diócesis de Cuenca y Albarracín. La zona de Moya, na que ta incluyida Salinas del Manzano, pasa a depender de la de Cuenca. Ta circunstancia llogra, gracies a Fernandu III, alzar la categoría de la villa de Moya y asitiala como capital de la contorna, arrampuñándo-y los privilexos qu'Alfonsu VIII otorgara a Cañete.
Nel añu 1443 ye aldega de realengu y sugun una Real Cedula, paga a la Corona 680 maravedies. Dempués va pertenecer al Marquedado de Cañete y depués nel sieglu XVI al de Moya.Por estes feches llevanta la so ilesia parroquial.
El 27 de xunu de 1.505 entendía'l marquesáu de Moya los siguientes pueblos: Henarejos, Cardenete, Carboneres, San Martín de Boniches, Villar del Fumu, Pajaroncillo, Campillos de Sierra, Güerta y llaguna del Marquesáu, Zafrilla, Tejadillos, Salvacañete, Boniches, Alcalá de la Vega, El Cubillo, Algarra, Garcimolina, Talayuelas, Aliaguilla, Narboneta, Garaballa, Campillos de Parabientos, Sta. Cruz de Moya, Campalbo, Cases de Pedro Alonso, Sto domingu de Moya, Los Huertos y Salinas de la Fuente del Manzano.
El 28 de xunetu de 1513 un fíu d'esta villa llamáu Juan López, fíu de Andrés López y de Quiteria Sánchez, marcha a les Indies (Perú) en busca de fortuna y faciendo, según figura na cas de Contratación de Sevilla. Otros munchos salineros acompañaron a los conquistadores n'América.
Nel Llibru de Piles del Obispáu de 1587m, Salinas apaez xunto a Salvacañete y cuenta ente dambes con 1 pila y 80 vecinos, ye dicir unos 320 habitantes.
Nel mes d'abril del añu 1.809 lleguen a los nuesos pueblos les tropes del mariscal Moncey y Culincourt n'habiendo intentando ensin ésitu tomar Valencia (28 de xunu de 1.808) y ser participes del segundu sitiu de Zaragoza, dende onde se movería a la nuesa zona. Reaccionar ante esta presencia nun se faen esperar y créanse grupos que, axuntaos nos montes, faen frente al invasor. Tres dalgún intentu fallíu per parte de los franceses de prindar a estos grupos la xente españó. Armaos de les más rudimentaries armes, ferramientes del trabayu cotidianu como focetes, forques, etc y dellos trabucos qu'habíen consiguíu fuéronse axuntando tolos de la contorna en Salinas del Manzano, pa darréu establecer el cuartel xeneral en llugares más seguros de la Sierra de Valdemeca. De los sos cabezaleros podemos destacar al tíu Pedro”.
Nel añu 1.833 produzse la repartida de la provincia en partíos xudiciales, Salinas del Manzano queda enclaváu dientro del de Cañete, al cual nel día de güei entá pertenez.
El 28 de setiembre de 1.836 tropes al mandu del xeneral isabelín San Miguel, Xefe del Exércitu del Centru, poner en movimientu pa prindar les tropes carlistes atrincheraes nel castiellu de les Malenas. Esti nun llegaría a la zona al atopase con otru grupu qu'esvió la so ruta escontra Pajarón y Cañete.
El 12 de xineru de 1.839, don Francisco Narváez, comandante en xefe y Capitán Xeneral del exércitu isabelín, fai referencia nun comunicáu al enfrentamientu teníu con tropes carlistes al pie del castiellu de les Malenas:

“...demostré la so nulidá a la facción nel enfrentamientu que tuvo llugar en Salinas del Manzano, a los pies del so castiellu de la Madalena.”

Na 1ª Guerra Carlista, añu 1840, cuando'l Mariscal Van Goebben al serviciu del mandu carlista encargar de la fortificación de Cañete impon el castigu de la entrega de 10 fusiles a Fausto Saiz, vecín d'esti llugar, por non querer collaborar na fortificación del castiellu de Cañete. "al cabu de doce díes, apurro seis y llegó mancáu nun brazu".
El Diccionariu de Madoz, editáu en 1.844, fai referencia a Salinas de la Fuente del Manzano nestos términos:

“Consta de 90 cases distribuyíes en dos barrios que se denominen altu y baxu, cárcel, pósito, escuela dotáu de 300 reales. Cien paso al oeste atopen les salines d'agua no fondero de la vallina. La ellaboración de sal consiste na evaporación de l'agua que s'estrayi d'un pozu per mediu d'una noria, (esistente hasta 1.980? añu en que foi derruida xunto a l'antigua vivienda) y a la que se recueye d'una fonte. Anque nun se dexe dar un cálculu exactu de la producción, sicasí'l “minimum” de sal nun añu ye de 1.000 fenegas y el “ maximum” de 1.800 fanegas a 2.000. Tien 80 vecinos con 378 almes.”

Na Estadística de 1878, figura Salinas del Manzano con 421 almes y en 1878, según Torres Mena tien cinquenta albergues o tinadas de ganáu, 45 cases-payares, trés cases de llabor y 451 habitantes.
Nel cursu de 1 de xineru de 1995 tien 136 habitantes.

Referencies

↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.

Enllaces esternos

Salinas del Manzano n'OpenStreetMap.

[4aa567f4760d292d0ff63887ec8a7625a1eb7407-1] Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.

[1]