Wikipedia

Saltos del patinaxe artísticu sobre xelu

artículu de llista de Wikimedia

Los saltos son los elementos más reconocibles del patinaxe artísticu y los que más contribúin a la puntuación téunica nes competiciones de la ISU.[n. 1] Anque nel patinaxe sobre xelu denominar saltu a toa maniobra na que'l patinador alzar nel aire pol so propiu impulsu, el reglamentu de la ISU solo asigna una puntuación específica pa seis tipos de saltos, nos que'l patinador salta sobre un pie (con o ensin ayuda de la serreta del otru patín), executa siquier una rotación y aterriza sobre un pie patinando escontra tras. Los meyores patinadores executen regularmente saltos de trés y hasta cuatro revoluciones nel aire. Los saltos de menos d'una rotación pueden incluyise nes secuencies de pasos o utilizase como movimientos de transición o pa enllazar distintos elementos del programa.[1]

Joannie Rochette nel show de patinaxe artísticu «Stars on Ice»

Téunica del saltu

editar
 
Postura ideal pa maximizar la velocidá rotacional na fase de suspensión de los saltos con múltiples revoluciones.

Según los reglamentos del patinaxe artísticu, los saltos tienen d'efectuase nun movimientu continuu; el patinador tien d'empecipiar el saltu sobre unu de los dos filos (internu o esternu) de la cuchiella del patín, efectuar el númberu axustáu de rotaciones nel aire y aterrizar sobre un pie cola menor perda de velocidá llinial posible.

La dificultá téunica de los saltos tien el so orixe nel enclín a la combadura de la trayeutoria siguida polos patinos al esmucise cuando'l patinador inclinar escontra unu o otru llau. Esti efeutu ye similar a lo qu'asocede a una moneda rodando. El patinador debe de ser capaz d'apoderar perfectamente les fuercies causantes pel momento angular pa evitar una cantidá escesiva de rotación antes del despegue (lo cual causa perda de velocidá y mengua l'altor del saltu); adquirir la velocidá angular necesaria pa completar los xiros necesarios nel aire, que puede llegar hasta a 7 revoluciones per segundu;[2] y frenar la rotación al aterrizar ensin perder l'equilibriu.[3] La execución correuta de los saltos rique una bona preparación física y muncha práutica.

 
Tolos saltos llistaos tienen d'aterrizase sobre'l filu esternu del patín, na posición ilustrada na imaxe.

Nos saltos estremen cinco fases:[4]

  1. Preparación: Pasos y movimientos que precieden al saltu. Cada saltu cunta con una o dos preparaciones que se consideren estándar por facilitar les fases siguientes y que se suelen usar nel aprendizaxe del saltu; sicasí nos programes la eleición de la preparación ye totalmente llibre. Ye importante adquirir y caltener una velocidá alta. Una preparación complexa, con pasos variaos y difíciles amonta'l valor del saltu.
  2. Transición: Pasu o movimientu final nel que'l patinador asítiase sobre'l filu dende'l cual empecípiase'l saltu. El control de la postura y la trayeutoria sobre'l xelu son bien importantes.
  3. Despegue: Momentu críticu na que'l patinador efectúa'l saltu, y xenera el momentu angular que da llugar a la rotación. La mayoría de los errores resultantes nun saltu de baxa calidá tienen llugar nesta fase.
  4. Suspensión: Nesta fase ye importante adoptar una postura qu'embriva'l momentu d'inercia pa xirar lo más rápido posible, calteniendo los brazos y piernes firmemente suxetos a la exa vertical de rotación.
  5. Aterrizaxe: Frénase la rotación estendiendo los brazos y la pierna llibre. Los saltos multirrotacionales aterrícense sobre'l filu esternu patinando escontra tras, la posición más aparente pa controlar el momentu angular ensin perder l'equilibriu. L'impautu con un xelu suel amenorgar la velocidá llinial n'aprosimao 1 m/s.

La mayoría de los patinadores efectúa los saltos xirando escontra la esquierda (la direición contraria a les manes del reló), aterrizando sobre la pierna derecha. La preferencia rotacional ta rellacionada cola lateralidad o preferencia por una mano o llau del cuerpu, anque la rellación nun ye perfecta: anque la mayor parte de patinadores diestros prefieren xirar escontra la esquierda, la correlación ente la preferencia pola manzorga y pola rotación escontra'l llau derechu ye más débil. La direición de la rotación nun inflúi na puntuación y bien pocu patinadores intenten saltos de más d'una revolución na direición contraria a la so preferencia natural.[1]

Tipos de saltos

editar
 
Entamu d'un saltu de filu (loop): El pesu del patinador asitiar de llenu sobre la pierna de despegue, sobre la que va permanecer hasta la fase de suspensión.

Hai seis tipos de saltos nel patinaxe artísticu sobre xelu que se puntúen como elementos individuales nes competiciones de patinaxe individual y pareyes. El tipu de saltu ye parcialmente determináu pol filu —internu o esternu— y el pie de despegue —el mesmu que'l pie d'aterrizaxe o l'otru—; una distinción adicional importante basar nel usu de la serreta del patín llibre pa impulsar el saltu. Los saltos nos que s'usa —toe loop o «bucle picáu», flip y lutz— reciben el nome de «saltos de punta» o «saltos picaos»; nestos saltos la pierna llibre cumple un cometíu similar al de la piértiga nun saltu d'altor, apurriendo al patinador un impulsu adicional vertical y horizontal.[3] Los saltos que parten del filu ensin asistencia del pie llibre —salchow, loop o «bucle» y axel— denominar «saltos de filu». En tolos saltos el despegue realízase patinando escontra tras, cola esceición del axel. Toos ellos tienen d'aterrizase sobre un pie: el derechu si la rotación realizar en sentíu contrariu de les aguyes de reló, y l'esquierdu si la rotación efectuar nel sentíu opuestu.

 
Entamu d'un saltu picáu o de punta (lutz): La pierna llibre estiéndese escontra tras pa llantar la serreta del patín nel xelu. Mientres el despegue'l patinador tresfier parte del pesu a esa pierna, qu'actúa como una piértiga.

Salchow

editar

El salchow foi inventáu pol patinador suecu Ulrich Salchow, figura destacada del patinaxe a principios del sieglu XX. Esti saltu parte del filu internu del patín del pie contrariu al d'aterrizaxe. Mientres el despegue la pierna llibre llánzase palantre, lo cual contribúi a propulsar el saltu.

El salchow ye unu de los saltos más fáciles y dellos patinadores realicen cuatro rotaciones, anque'l cuádruplu nun ye tan frecuente como'l toe loop. El primer patinador que llogró aterrizar el cuádruplu salchow en competición foi l'estauxunidense Timothy Goebel en 1998, cuando entá competía en categoría júnior. Miki Ando foi la primer patinadora que lo consiguió, en 2002.[1]

Toe loop

editar

El toe loop tamién se conoz como bucle picáu, metz y cherry flip.[5]Foi inventáu por Bruce Mapes, y nel patinaxe artísticu sobre ruedes conozse como «mapes».

El despegue realizar dende'l filu esternu del patín, usando'l mesmu pie nel despegue y l'aterrizaxe. La serreta del otru pie usar pa propulsar el saltu. Si'l despegue efectuar dende'l filu internu, el saltu conozse como toe walley («walley picáu»). En competición nun se fai nenguna distinción práutica ente los dos saltos, otorgándose a dambos el mesmu valor básicu.[6]

El toe loop ye unu de los saltos más fáciles. Kurt Browning realizó'l cuádruplu en competición nos Campeonatu Mundial de Patinaxe Artísticu sobre Xelu de 1988,[7] y los meyores patinadores masculinos executar davezu. La primer patinadora qu'aterrizó'l cuádruplu toe loop nuna competición foi Surya Bonaly, en 1991.[4] Sicasí esti saltu nun foi reconocíu oficialmente al considerase que parte de la rotación foi completada sobre'l xelu. La primer patinadora que realizó un cuádruplu toe loop en competición ye Alexandra Trusova (nel Campeonatu Mundial Xuvenil) en 2018. Esti saltu foi reconocíu como dafechu rotado.

Loop

editar

El loop ye tamién conocíu como bucle o rittberger, n'honor del so inventor, el patinador alemán Werner Rittberger. El loop parte del filu esternu del patín de despegue y aterriza sobre'l mesmu pie. Esti pie describe unu o más bucles nel aire, razón pola cual dáse-y el so nome al saltu. Ye l'únicu saltu que se realiza ensin nengún tipu de sofitu o asistencia de la pierna llibre.

A pesar de ser más difícil que'l toe loop y el salchow, el loop foi'l primer saltu triple executáu nuna competición. Richard Button foi'l patinador que lu realizó, en 1952. En setiembre de 2016, Yuzuru Hanyu realizó'l primera bucle cuádruple ratificáu oficialmente.[8]

Flip

editar
Artículu principal: Flip

La invención del flip o toe salchow (salchow picáu) atribúyese tamién al inventor del toe loop, Bruce Mapes, anque nun hai alcuerdu total sobre'l so orixe.[4][3] El flip empecípiase sobre'l filu internu del pie opuestu al d'aterrizaxe, con impulsu de la serreta del otru pie. Pa realizar un saltu óptimo ye necesariu efectuar la transición y despegue nuna trayeutoria casi recta. Esto estremar d'otros saltos, nos que'l deslizamiento antes del despegue tien llugar sobre una trayeutoria más curvada.[3] Shoma Unu realizó'l primera flip cuádruplu en competición en 2016.[9]

Lutz

editar
 
El despegue del axel efectúase patinando palantre, polo cual ye'l saltu más fácil de reconocer.

El lutz foi inventáu pol austriacu Alois Lutz. Parte del filu esternu del pie opuestu al d'aterrizaxe, con impulsu de la serreta del otru pie. Ye l'únicu saltu multirrotacional nel que'l patinador parte dende una trayeutoria de sentíu opuestu a la del aterrizaxe. Por esti motivu considerar el saltu más difícil, quitando al axel. Un error común consiste en camudar l'enclín del patín mientres la fase de despegue, partiendo del filu internu de cuenta que'l saltu ye téunicamente un flip. Esti error téunicu conozse coloquialmente como flutz, contraición de flip-lutz.[10]

El canadiense Donald Jackson realizó'l primera lutz nel Campeonatu del Mundu de 1962. La suiza Denise Biellann foi la primer patinadora que completó los trés revoluciones en competición.[7] En 2011, l'estauxunidense Brandon Mroz efeutuó'l primer cuádruplu lutz validáu pola ISU.[11]

Axel

editar

El axel foi inventáu pol patinador noruegu Axel Paulsen, qu'executó esti saltu na primer competición internacional de patinaxe, celebrada en Viena en 1882.[1] El despegue del axel realizar dende'l filu esternu del pie contrariu al d'aterrizaxe. Yá que el saltu empecípiase patinando palantre, inclúi media vuelta más que los otros saltos — esto ye, un axel triple cuenta en realidá con trés revoluciones y media o 1260°, polo que ye consideráu'l saltu más difícil.

Richard Button completó'l doble axel en 1948. El canadiense Vern Taylor realizó'l primera axel triple nel Campeonatu Mundial de 1978. La primer muyer que llogró faer el axel triple foi la patinadora Xaponesa Midori Ito, nel Campeonatu mundial de 1989.

Otros saltos

editar

Los saltos non llistaos pueden utilizase nes secuencies de pasos, como entamu o transición nes reblincaes, o como elementos coreográficos y nun reciben una puntuación individual, sinón que s'evalúen nel contestu global del elementu que los inclúi o del programa. Ciertos saltos non llistaos son importantes pola so frecuencia o pol so valor como etapes d'aprendizaxe pa los saltos de más dificultá. Ente estos puédense destacar los siguientes:

 
Los saltos non llistaos pueden usase pol so efeutu coreográficu, como por casu el saltu rusu», una común variación del mediu flip amosada equí.
  • Saltu de valse: Empecípiase y aterriza esautamente igual que'l axel, pero solo efectúase media rotación (180°) nel aire. Ye unu de los primeros saltos qu'aprienden los patinadores principiantes y bien utilizáu como exerciciu pal aprendizaxe correutu del axel.[12]
  • mediu bucle o half loop: Empecípiase como'l bucle o loop, pero aterriza sobre'l filu internu del otru pie. Por ser un saltu non llistáu hasta 2010 nun se puntuaba, pero nel Congresu Xeneral que tuvo llugar en xineru d'esi añu la ISU decidió faer una esceición si efectuar en combinación, y otorgar nesti casu'l mesmu valor base que'l bucle.[13]
  • walley: Considérase qu'esti saltu foi realizáu per primer vegada pol estauxunidense Nate Walley, anque en Gran Bretaña atribúyese'l so invención al escocés Pat Low. Parte del filu internu y aterrízase sobre'l mesmu pie n'efectuando una rotación. Como asocede col toe walley, lutz, la trayeutoria d'entrada escurre nel sentíu opuestu de la d'aterrizaxe; sicasí, el walley, al nun ser un saltu picáu, nun cunta con asistencia del pie opuestu pa camudar la direición de rotación mientres el despegue, lo cual enzanca'l saltu y have difícil efectuar múltiples revoluciones nel aire. Suélense realizar dellos en sequencia, encadenándolos con un cambéu del filu esternu al internu.[3]
  • mediu flip y mediu lutz: desapieguen como un flip o lutz, pero solo realízase media rotación nel aire y aterrícense patinando palantre. Estos saltos utilizar pol so efeutu coreográficu, y esisten munches variantes, dependiendo de la postura que'l patinador adopta nel aire.

Los saltos mortales tán penalizaos nel patinaxe de competición, pero son comunes en programes d'exhibición, gales y nel patinaxe profesional.[14]

Combinaciones y secuencies de saltos

editar

Les combinaciones y secuencies consisten nel enllaz de dos o más saltos executaos consecutivamente. Nuna combinación, el segundu saltu tien de realizase dende'l mesmu filu sobre'l que s'aterrizó'l saltu anterior. Los únicos saltos que parten del filu esterior nel qu'acaben los saltos multirotacionales son el toe loop y el loop, polo cual la totalidá de les combinaciones de dos saltos y la mayoría de les de trés o más saltos cunten con unu o dambos d'estos saltos. La esceición constituyir les combinaciones de tres salto con un mediu bucle como'l segundu saltu na combinación; nesti casu'l tercer saltu puede ser un salchow o un flip.[13] El primer saltu tien d'efectuase con bien bona téunica y gran velocidá pa poder consiguir el mayor númberu de revoluciones posibles nel segundu saltu. Nel patinaxe masculín llegar a aterrizar combinaciones de saltos cuádruple–triple y nel femenín, de triple triple.

Nes secuencies puede haber un xiru (cambéu de direición), cambéu de filu o de pies ente los saltos. Un exemplu de secuencia común ye'l axel–axel. Les secuencies suelen considerase más fáciles que les combinaciones, pos el movimientu adicional puede utilizase pa correxir l'equilibriu o reponer velocidá ente saltos, polo tanto la puntuación recibida por una secuencia ye daqué menor que si los mesmos saltos fueren efectuaos en combinación.[15]

Saltos en pareya

editar
 
Saltu llanzáu

Los saltos tamién son un elementu obligatoriu en -y patinaxe en pareya. Los elementos de saltos en pareya pueden ser de dos tipos:

  1. saltos en paralelu, realizando los dos miembros de la pareya'l mesmu saltu o combinación en sincronía #

saltos llanzaos, nos que l'home llanza a la muyer nel despegue. Col impulsu adicional, esta puede llegar a percorrer 6 o 7 metros nel aire antes d'aterrizar.[4]

Esiste amás un elementu de pareya, los twist lifts, a mediu camín ente un saltu y una elevación. Empecipiar de manera similar a un saltu llanzáu, pero'l llanzamientu realízase puramente na direición vertical, de tal manera que la muyer efectúa les rotaciones percima del home, nuna posición horizontal o casi horizontal. L'home tien d'atrapar a la muyer nel aire primero que esta aterrice.

Los saltos son los mesmos que realicen los patinadores individuales. Los saltos en paralelu más comunes son el triple toe loop y el doble axel. Los saltos llanzaos y suelen ser de más dificultá, por cuenta del mayor altor alcanzáu nellos, pero'l axel triple y los cuádruplos son pocu comunes. El primer triple axel llanzáu foi efeutuáu nos Xuegos Olímpicos de 2006, polos estauxunidenses Rena Inoue and John Baldwin.[16] Na primer década del S XXI, delles pareyes chines intentaron el cuádruplu salchow y toe loop, pero nun foi hasta 2007 que los estauxunidenses Tiffany Vise y Derek Trent llograron realizar el cuádruplu salchow llanzáu per primer vegada.[17]

Evaluación de los saltos

editar

Nel sistema de puntuación utilizáu pola ISU, cada elementu tien un valor base fixu. Nel casu de los saltos, el valor base ta determináu pol tipu salto y el númberu de revoluciones. Cada xuez evalúa la calidá del saltu y da una puntuación llamada grau d'execución o GOE ('Grade Of Execution'), que varia ente +3 y -3, incluyendo'l 0. Un GOE de 0 indica que'l saltu efeutuóse correutamente, ensin errores, pero ensin nengún virtuosismu o cualidaes especiales; nesti casu'l saltu recibe esautamente'l valor base. Un GOE positivu nun s'añedir direutamente al valor base, sinón que se multiplica por un factor que depende del nivel del saltu; por casu, el GOE d'un saltu triple cuenta más que'l mesmu GOE d'un saltu doble del mesmu tipu. Un GOE negativu restar al valor base.

Les combinaciones puntúense acordies con el mesmu principiu, sumando los valores bases pa cada saltu de la combinación. El factor que s'aplica al GOE ye'l del saltu más difícil de la combinación. Nel casu de les secuencies de saltos, el valor base ye la suma del valor de cada saltu multiplicáu por 0,8.

Los factores que pueden resultar nun GOE positivu son:[15]

  • Una fase de preparación téunicamente difícil o creativa.
  • Una fase de transición rápida, ensin poses ente los pasos precedentes y el saltu.
  • Posiciones variaes na fase de suspensión (por casu, con unu o dambos brazos percima de la cabeza)
  • Pasos difíciles o creativos tres l'aterrizaxe.
  • Movimientu escepcionalmente fluyíu en toles fases del saltu.

Nel programa llibre, la puntuación de los saltos executaos na segunda metá del programa bonificar con un factor de 1,1, pola mayor dificultá de realizar los saltos so condiciones de fatiga física.[15]

Errores

editar

L'error más reconocible ye una cayida, pero hai otros errores téunicos que resulten nuna puntuación baxa del saltu. Los errores más comunes na execución de los saltos son los siguientes:[18]

  • Perda de velocidá escesiva nel aterrizaxe.
  • Cambeos pronunciaos na combadura de la trayeutoria horizontal siguida pol patinador ente les distintes fases del saltu.
  • Rotación escesiva sobre'l xelu, tantu nel despegue como l'aterrizaxe.
  • Despegue dende'l filu incorreutu, sobremanera nel flip o'l lutz.
  • Mala postura, movimientos escesivos del cuerpu pa reponer l'equilibriu en rematando'l saltu, como realizar unu o más xiros tres l'aterrizaxe, o sofitase sobre'l pie llibre o les manes pa evitar una cayida.
  • Aterrizaxe sobre los dos pies.

Estes faltes afecten a la puntuación final del elementu dependiendo del grau del error. Si l'error considérase menor, como una subrotación de tan solo unos pocos graos, y si los demás aspeutos del saltu realizáronse perbién, nun ye obligatoriu puntuar el saltu per debaxo del valor básicu. Otros errores, como aterrizar sobre los dos pies, un cambéu de filu evidente nel despegue o una cayida, considérense más serios y nestos casos el saltu recibe siempres un GOE negativu.[19]

Un error bien costosu en términos de la puntuación consiste en realizar más d'un cuartu (90°) de la rotación sobre'l xelu. Nesti casu'l saltu non solo considérase de baxa calidá, sinón que ye rebaxáu de nivel —por casu, un saltu triple cuenta solo como un doble— colo que la puntuación base del elementu mengua drásticamente y la puntuación final puede llegar ser más baxa que la d'un saltu de rotación completa acabáu en cayida.[20]

Ver tamién

editar

Notes

editar
  1. ↑ Nel programa curtiu de patinaxe individual, el valor de los saltos puede ser más de la metá de la puntuación téunica total; nel programa llibre masculín, puede devasar el 75%. Ver, por casu, les puntuaciones de los xueces de los Campeonatos del Mundu de 2011.

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kestnbaum, Ellyn (2003). «Appendix: The technical basis of figure skating», Culture on Ice - Figure Skating and Cultural Meaning (n'inglés). Middletown, Connecticut: Wesleyan University Press, páx. 275—290. ISBN o-8195-6642-x.
  2. ↑ «The Science of Jumping and Rotating - generating angular momentum» (inglés).
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Petkevich, John Misha (1989). Figure skating. Championship techniques (n'inglés). Sports Illustrated. ISBN 1-56800-070-7.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Gailhaguet, Didier (1991). «-yos Sauts», -y patinage artistique (en francés). París: Éditions Denoel, páx. 87-109. ISBN 2-207-23900-4.
  5. ↑ «patinaxe». Consultáu'l 22 d'ochobre de 2011.
  6. ↑ Schneider Farris, Jo Ann. «All About Toe Loops» (inglés). Consultáu'l 22 d'ochobre de 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 Hines, James R. (2011). Historical dictionary of figure skating. Scarecrow Press. ISBN 0810868598.
  8. ↑ «Hanyu first to nail quadruple loop» (n'inglés). The Japan Times Online. 1 d'ochobre de 2016. http://www.japantimes.co.jp/sports/2016/10/01/figure-skating/hanyu-first-nail-quadruple-loop/. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2016. 
  9. ↑ Hoang, Mai (23 d'abril de 2016). «Unu lands historic quad flip at Team Challenge». Golden Skate. http://www.goldenskate.com/2016/04/2016-team-challenge-men/. 
  10. ↑ Schneider Farris, Jo Ann. «Lutz Jump» (inglés). Consultáu'l 22 d'ochobre de 2011.
  11. ↑ Associated Press (26 d'ochobre de 2011). «Brandon Mroz's quad lutz validated» (inglés). ESPN. Consultáu'l 6 de payares de 2011.
  12. ↑ Scheneider Farris, Jo Ann. «Waltz jump» (inglés). Consultáu'l 5 de payares de 2011.
  13. ↑ 13,0 13,1 Les combinaciones con un mediu bucle considerábense secuencies hasta 2010 «Single and Pair Skating - 53rd ISU Ordinary Congress» (inglés). Consultáu'l 5 de payares de 2011.
  14. ↑ Scheneider Farris, Jo Ann. «Backflip» (inglés). Consultáu'l 5 de payares de 2011.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Go Figure Skating. «ISU Judging System (IJS) in Figure Skating Competitions» (inglés). Consultáu'l 27 d'ochobre de 2011.
  16. ↑ Schneider Farris, Jo Ann. «Throw Axel» (inglés). Consultáu'l 8 de payares de 2011.
  17. ↑ «Figure Skating History is Made by Tiffany Vise and Derek Trent» (inglés). Consultáu'l 8 de payares de 2011.
  18. ↑ «Technical Jump Requirements» (inglés). San Diego Figure Skating Communications. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2011.
  19. ↑ «Competition Jumps». San Diego Figure Skating Communications. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2011.
  20. ↑ Go Figure Skating. «Figure Skating Jumps in Competition» (inglés). Consultáu'l 30 d'ochobre de 2011.

Enllaces esternos

editar



Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Saltos_del_patinaxe_artísticu_sobre_xelu&oldid=4104236»