Sartajada
Sartajada ye un conceyu d'España perteneciente a la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
 Sartajada | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Castiella-La Mancha |
| Provincia |  provincia de Toledo |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Sartajada (es)  | Luis Alberto Fernández Blázquez |
| Nome oficial | Sartajada (es)[1] |
| Códigu postal |
45632 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 40°12′41″N 4°47′29″W / 40.211388888889°N 4.7913888888889°O |
  Sartajada Sartajada (España)  | |
| Superficie | 15 km² |
| Altitú | 360 m |
| Llenda con | Almendral de la Cañada, Navamorcuende, Gavilanes, Mijares y La Iglesuela del Tiétar |
| Demografía | |
| Población |
109 hab. (2023) - 58 homes (2019) - 38 muyeres (2019) |
| Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo |
| Densidá | 7,27 hab/km² |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+01:00 |
 | |
Toponimia
editarEl vocablu Sartajada rellacionar con sartín, un tipu de plata de baxa calidá. Esti mineral estrayer d'un llugar cercanu al pueblu, denomináu La Mina, na falda esti de la paraxa conocida como Los Gijos, por cuenta de les piedres desnudes que permanecen tres la estracción minera.[2]
El topónimu Devesa del Moru alude al conceyu de Navamorcuende (Navas del moru conde), del que s'esgazó pa formar Conceyu propiu.
El topónimu Alcornocoso vien de la presencia abondosa de sufreres, güei sustituyíos pol encinar.
Una de les sos cais ye la del Locum (en llatín: llugar) qu'alude a la so antigua condición de población ensin Conceyu propiu (similar a aldega o parroquia). Como interés, na ciudá de Toledo tamién esiste una cai del Locum.
El regueru más conocíu del pueblu ye Arroyolugar, por idénticu razón.
Na zona próxima a Navamorcuende una paraxa lleva'l nome de La Raña, deriváu de braña, pola so vexetación trupa de arbustos mediterráneos.
Nel camín escontra La Iglesuela atópase la fonte Sabina, que'l so nome vien de los hermanos Vicente, Sabina y Cristeta, nacíos en Talavera de la Reina nel sieglu II y escorríos polos romanos al ser cristianos. Abellugar na sierra de San Vicente y de ende pasaron a Ávila, onde fueron prindaos y martirizaos.
Xeografía
editar- Allugamientu
Llenda colos términos municipales de Mijares (provincia d'Ávila) y La Iglesuela, Almendral de la Cañada y Navamorcuende (provincia de Toledo).
Historia
editarSartajada pertenecía a la Comunidá de Villa y Tierra d'Ávila. Y dientro d'ésta, al Señoríu de Navamorcuende y San Román, sol poder de la familia Dávila y más tarde a los marqueses de Abranles. El so orixe como población remontar al sieglu XVII. La casa más antigua ta fechada en 1750, asitiada na plaza Mayor y que dispón de dos enormes ménsulas abulenses, restos d'un antiguu balcón.
Alministración
editar| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Eduardo Álvarez Hernández | UCD |
| 1983-1987 | Eduardo Álvarez Hernández | AP/PDP/UL |
| 1987-1991 | Jesús María Martín González José María González de Buitrago Gómez (1988) |
CDS |
| 1991-1995 | José María González de Buitrago Gómez | PP |
| 1995-1999 | José María González de Buitrago Gómez | PP |
| 1999-2003 | José María González de Buitrago Gómez (31/10/2002) Luis Alberto Fernández Blázquez |
PP PP |
| 2003-2007 | Luis Alberto Fernández Blázquez | PP |
| 2007-2011 | Luis Alberto Fernández Blázquez | PP |
| 2011-2015 | Luis Alberto Fernández Blázquez | PP |
| 2015-2019 | ||
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
Demografía
editarNa siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1996 y 2016[3] según datos del INE.
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2014 | 2015 | 2016 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 111 | 103 | 109 | 116 | 121 | 119 | 118 | 127 | 122 | 127 | 99 | 97 | 94 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NOTA: Les cifres de 1996 tán referíes a 1 de mayu y les demás a 1 de xineru.
La baxada de población deber a la mortalidá y al éxodu rural.
| Gráfica d'evolución demográfica de Sartajada ente 1900 y |
 |
| Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
Patrimoniu históricu-artísticu
editar
A destacar la ilesia parroquial de Santiago Apóstol, la ponte romanomedieval del gargüelu Torina, el Conceyu y les construcciones de les sos cases habiendo güei día dalgunes del sieglu xviii. Na gargüelu Torinas tamién hai un molín d'orixe visigodu.
Vistes
editarLa so contorna tán arrodiaos de cuetos y fasteres de vexetación mediterránea, según pola ribera del rio Tiétar. Destaca la Devesa del Moru, de propiedá privada, pola so estensión y actividá ganadera. L'alfarería, típica dende va sieglos y pola cual ye conocíu'l conceyu, como'l pueblu de los botijos.
Dientro de la población podemos ver cases tradicionales de piedra y texa árabe. La casa más antigua ta al llau del Conceyu, ye del sieglu XVIII y caltiénse nun bon estáu. Les sos cais y places más importantes son: la cai del Locum, plaza del Conde, la plaza de la Constitución (pola de 1931-como interés permaneció'l nome mientres el franquismu-y onde tán les cases consistoriales), la cai y plaza de la Ilesia, etc.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Fonte: Enciclopedia Espasa. Edición de 1947.
- ↑ Les cifres del añu 2016 son provisionales y refiérense al Padrón Municipal (marzu).
Bibliografía
editar- GUTIÉRREZ PULIDO, David (2008): "Vida relixosa na población de Sartajada" en Boletín de la Sociedá d'Amigos de la Sierra de San Vicente, nᵘ8, 2008, pp. 39-52.
- SÁNCHEZ GIL, Julio (2008): "Apuntes pa la hestoria de Sartajada" en Boletín de la Sociedá d'Amigos de la Sierra de San Vicente, nᵘ8, 2008, pp. 53-64.
- SÁNCHEZ GIL, Julio (2006): "Una escritura de concordia en Sartajada (sieglu XVII)". Aguasal, nᵘ37, p. 30.
- SÁNCHEZ GIL, Julio (2012): "Los postreros alfareros de Sartajada", Aguasal, nᵘ54, avientu de 2012, pp. 42-43.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Sartajada.
Sartajada n'OpenStreetMap.- Información del conceyu na páxina de la Diputación Provincial de Toledo.
- Llistáu d'Alcaldes ufiertáu pol Ministeriu d'Alministraciones Públiques.
