La Iglesuela
- Pal conceyu de la provincia de Teruel (España), vea La Iglesuela del Cid.
La Iglesuela ye un conceyu español perteneciente a la contorna de la Sierra de San Vicente y tamién xeográficamente venceyada a la del Valle del Tiétar, na provincia de Toledo y na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
La Iglesuela | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella-La Mancha | ||||
Provincia | provincia de Toledo | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de La Iglesuela del Tiétar (es) | Victor Eduardo Elvira Rodríguez | ||||
Nome oficial | La Iglesuela del Tiétar (es)[1] | ||||
Códigu postal |
45633 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 40°13′59″N 4°44′56″W / 40.233055555556°N 4.7488888888889°O | ||||
Superficie | 69 km² | ||||
Altitú | 521 m | ||||
Llenda con | Almendral de la Cañada, Sartajada, Mijares, Casavieja, Piedralaves, La Adrada, Fresnedilla y El Real de San Vicente | ||||
Demografía | |||||
Población |
444 hab. (2023) - 215 homes (2019) - 196 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo | ||||
Densidá | 6,43 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
El conceyu atópase en procesu de camudar el so nome a "La Iglesuela del Tiétar". En 2016 el 80,44% de la población sofitó la nueva denominación por aciu un referendu popular.[2][3]
== Historia desconoz la fecha de la so fundación anque paez ser que yá esistía na dómina romana, polos restos arqueolóxicos topaos, como dellos dólmenes y les pontes del ríu Tiétar y el gargüelu de Torinas.
Na dómina de los árabes yera una villa independiente, pero tres reconquistar pasó a pertenecer a la Comunidá de Villa y Tierra d'Ávila.
En 1393 la llocalidá, como aldega perteneciente a La Adrada (anque yá en 1591 la llocalidá cuntaba con más vecinos que la La Adrada),[4] independizar xunto a esta postrera del territoriu abulense por aciu la formación del señoríu homónimu de La Adrada, qu'entendía tamién los nucleos de La Adrada, Sotillo de la Adrada, Piedralaves, Casavieja, Fresnedilla y Casillas.[5] L'aldega consiguió mientres el reináu de Felipe IV xurisdicción propia, mercándo-yla al señoríu de La Adrada en 1641.[6][4]. Pero nun foi hasta'l sieglu XVIII cuando La Iglesuela esperimentó la so gran crecedera económica. Ye esta dómina construyeron la mayoría d'edificaciones que güei conocemos. Como los Pozos d'agua, los molinos, el tejar, la mayoría de viviendes y pol so puestu l'actual ilesia.
Al igual que la mayoría de pueblos de la contorna de la Sierra de San Vicente, La Iglesuela perteneció a la provincia d'Ávila hasta 1833, cuando pasó a la de Toledo. Pero nun foi hasta'l 1955 cuando dexó de tener vinculación eclesiástica, dexando de pertenecer a la diócesis d'Ávila pa faelo na de Toledo.
Toponimia
editarAnque esisten restos asentamientos na prehistoria y documentos d'Alfonsu VII que nomen el nome de "Luçulema" nes cercaníes del Tiétar, estos nun concreten l'orixe de la población actual. El términu "La Iglesuela" deber al primitivu y pequeñu templu construyíu onde agora ta allugada la ilesia. La construcción d'asentamientos na so contorna dio llugar al pequeñu conceyu de "La Eglesuela de Guaryerva". El cual recibió esti nome hasta l'añu 1276, nel que s'atopa'l primer documentu escritu, que concede estes tierres el rei Alfonsu X "El Sabiu" a Velasco Velázquez d'Ávila quien camudó'l so nome por "Florida" pola abondosu vexetación qu'inda alluga. Anque se desconoz la fecha, el nome de "Florida" foi sustituyíu por un diminutivu del so anterior nome "La Yglesuela" que col pasu del tiempu camudó la "y" griega pola "I" llatina.
En setiembre de 2015 l'equipu de gobiernu municipal amosaba la so intención d'añader al nome del conceyu "del Tiétar" por razones turístiques y d'enraigono a la so contorna xeográfica. En mayu de 2016 el consistoriu comunicaba a los vecinos la celebración d'una consulta popular mientres el mes d'agostu d'esi mesmu añu. Foi'l 2 de setiembre de 2016 cuando se contabilizaron los votos, quedando d'esta forma. De los vecinos qu'exercieron el so derechu a votu'l 19,56 optó por siguir col nome de La Iglesuela y el 80,44 pol cambéu a La Iglesuela del Tiétar.
Xeografía
editarLa llocalidá asítiase nel valle del Tiétar, ente les sierres de San Vicente y Gredos. Concretamente ta asitiáu na llende norte de la provincia de Toledo, atestando cola d'Ávila. Pertenez a la contorna de la Sierra de San Vicente. La Iglesuela llinda colos términos municipales de Mijares y Casavieja al norte, La Adrada y Fresnedilla al este, na provincia d'Ávila, El Real de San Vicente y Almendral de la Cañada al sur, y Sartajada al oeste, na de Toledo.
Noroeste: Mijares (Ávila) | Norte: Casavieja (Ávila) | Nordeste: Piedralaves y La Adrada (Ávila) |
Oeste: Mijares (Ávila) | Este: La Adrada y Fresnedilla (Ávila) | |
Suroeste: Sartajada | Sur: Almendral de la Cañada | Sureste: El Real de San Vicente |
Pol términu municipal circulen diversos cursos d'agua. Ente ellos destaca'l ríu Tiétar, que, a escasos quilómetros fai frontera cola provincia d'Ávila. Sobre él alcen dos pontes casi allegantes, unu d'ellos d'orixe vetton. y el Gargüelu de Torinas que dixebra a la llocalidá de les poblaciones d'Almendral de la Cañada y Sartajada.[ensin referencies]
Símbolos
editarLes descripciones del escudu heráldicu y la bandera que representen al conceyu fueron aprobaes la Fecha|11|6|1993}}. L'escudu se blasona de la siguiente manera:
«Escudu partíu: Unu de verde, una torre d'ilesia d'oru; dos de plata una encina verde arrancada. L'escudu se timbra, cola corona real zarrada».
La descripción de la bandera ye la siguiente:
«Bandera rectangular, de proporciones 3/5, estremada horizontalmente en dos metaes, de color verde la cimera y colloráu la inferior, con un triángulu de color blancu que la so base coincide col estil y que'l so vértiz ta nel centru del pañu. Sobre esti triángulu dispónse l'escudu d'armes municipal timbrado».
Alministración
editarLlexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | Maximino Nieto Rubio | UCD |
1983-1987 | Ángel Nieto Navas | PSOE |
1987-1991 | Elías Buitrago Peñes | PSOE |
1991-1995 | Luisa M. Peña Muñoz | PP |
1995-1999 | Gregorio Buitrago Cañes | PP |
1999-2003 | Gregorio Buitrago Cañes | PP |
2003-2007 | Gregorio Buitrago Cañes | PP |
2007-2011 | Gregorio Buitrago Cañes | PP |
2011-2015 | Víctor Eduardo Elvira Rodríguez | PSOE |
2015-2019 | Víctor Eduardo Elvira Rodríguez | PSOE |
2019-2023 | n/d | n/d |
2023- | n/d | n/d |
Demografía
editarNa siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1996 y 2015 según datos del INE.
1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
474 | 459 | 450 | 435 | 427 | 427 | 415 | 427 | 419 | 411 | 414 | 427 | 430 | 422 | 412 | 441 | 448 | 448 | 430 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE [Consultar]) |
NOTA: La cifra de 1996 ta referida a 1 de mayu y el restu a 1 de xineru.
Gráfica d'evolución demográfica de La Iglesuela ente 1900 y 2012 |
Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
Monumentos
editar- Pontes romanes: falar nel pueblu de la esistencia de dos pontes romanos, unu que s'atopa nel camín que lleva al vecín pueblu de Sartajada, nel Gargüelu Torinas. Y otru na carretera de Casavieja, sobre'l ríu Tiétar.
- Safari de piedra: anque s'atopa nel términu municipal d'Almendral de la Cañada, esti conxuntu d'escultures en granitu fueron realizaes pol escultor de La Iglesuela, Longinos Ayuso Illán, Aprovechaba les formes de la piedra pa faer figures d'animales.
- Pozos d'agua romanu: hai cuatro nel pueblu y otros cinco pela redolada, perfectamente calteníos.
- Ilesia parroquial de Santa María de la Oliva: construyida nel sieglu XVI. Na so torre y teyaos añeren les cigüeñes.
- Ermita de la Virxe de la Fuensanta: en perfectu estáu de caltenimientu.
- Ermita del Cristu del Sangre: anguaño en ruines, anque se ta intentando recuperar l'edificiu y el so retablu.
Fiestes
editar- 1 de mayu: romería de la Virxe de la Fuensanta.
- Una fin de selmana d'agostu: adornu de les cais. Consiste n'engalanar les cais y los vecinos arrexuntar por barrios pa carauterizar una escena cualesquier de la vida o d'una dómina.
- 8 de setiembre: Virxe de la Oliva. El día anterior, a los nueve de la nueche, fáense "les lluminaries", que consiste en sacar a les puertes de les cases trastos vieyos o cualesquier otra cosa que pueda quemar y priéndese-yos fueu. A les 12 de la nueche na puerta de la ilesia faíse-y la "ronda" a la Virxe y cántense-y coples populares.
- Feria rural: realizar nes mesmes feches que l'antigua Feria de Ganáu. Celebrar en "el Egido", gran pradería de campera comunal pela rodiada del conceyu. Esta feria axunta a tou los habitantes del conceyu y nél viende artesanía, cerámica, veles de cera, viandes, productos de repostería, güevos y los neños del colexu tamién monten el so tenderete con coses feches por ellos mesmos.
Turismu
editarL'enclave natural ye aprovecháu pol turismu pa distintes actividaes como'l senderismu, recoyida de cogordes, d'espárragos.
Nel conceyu atopen dellos restoranes y mesones onde puede esfrutase de la gastronomía típica de la zona como'l cochifrito.
Los aficionaos al ala delta suelen utilizar la gran pradería de "El Egido" como pista d'aterrizaxe de los sos vuelos ensin motor.
Amás el Aeródromu d'El Tiétar, asitiáu na llocalidá cerca de la llende provincial ente Toledo y Ávila, ye conocíu polos aficionaos al vuelu ensin motor por gociar d'unes condiciones que favorecen la práutica d'esti deporte
Referencies
editarNotes
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ (en castellanu) La Iglesuela del Tiétar naz por referendu popular. abc. 3 de setiembre de 2016. https://www.abc.es/espana/castilla-la-mancha/toledo/pueblos/abci-iglesuela-tietar-naz-referendu-popular-201609031933_noticia.html. Consultáu'l 13 d'agostu de 2017.
- ↑ (en castellanu) aciu-referendu_0_555044548.html Un pueblu de Toledo camuda'l nome por aciu referendu. eldiario.es. https://www.eldiario.es/clm/pueblo-Toledo-camuda-por aciu-referendu_0_555044548.html. Consultáu'l 13 d'agostu de 2017.
- ↑ 4,0 4,1 González Muñoz, 2000, p. 38.
- ↑ Luis López, 2002, p. 44.
- ↑ Izquierdo Misiego y Lorenzo Pinar, 2001, p. 230.
- ↑ «ORDE de 11/06/1993, Conseyería d'Alministraciones Públiques, pola que s'aprueba l'escudu heráldicu del conceyu de La Iglesuela de la provincia de Toledo.». Diariu Oficial de Castiella-La Mancha (45). 18 de xunu de 1993. http://docm.jccm.es/portaldocm/verDisposicionAntigua.do?ruta=1993/06/18&idDisposicion=123061649577021580. Consultáu'l 5 de mayu de 2013.
- ↑ «ORDE de 11/06/1993, Conseyería d'Alministraciones Públiques, pola que s'otorga la bandera municipal del conceyu de La Iglesuela de la provincia de Toledo.». Diariu Oficial de Castiella-La Mancha (45). 18 de xunu de 1993. http://docm.jccm.es/portaldocm/verDisposicionAntigua.do?ruta=1993/06/18&idDisposicion=123061649569121579. Consultáu'l 5 de mayu de 2013.
Bibliografía
editar- Izquierdo Misiego, José Ignacio (2001). Studia historica. Historia moderna (23): páxs. 199-231. ISSN 0213-2079. http://gredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/70336/1/Ventas_jurisdiccionales_abulenses_en_tie.pdf.
- Les contornes meridionales de la Tierra abulense medieval: precisiones a una problemática delimitación y repoblación (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- González Muñoz, José María (2000). «Analís de los procesos de villazgo nel Estáu señorial de La Adrada (sieglu XVIII)». Trasierra (pertenciente a la monografía Villes y villazgos nel Valle del Tiétar abulense (sieglu XIV-XVIII)): páxs. 37-45. ISBN 8493082317. ISSN 1137-5906.
- BUITRAGO GONZÁLEZ, José Luis (2004). Altu periquete. Los procesos inquisitoriales de La Iglesuela. Sieglos XVI-XVIII. Conceyu de La Iglesuela. ISBN 84-609-3275-3.
- BUITRAGO GONZÁLEZ, J. L. (2003). Sobre la hestoria de La Iglesuela. Aguasal, nᵘ29, Sociedá d'Amigos de la Sierra de San Vicente,, páx. 22..
- BUITRAGO GONZÁLEZ, J. L. Y CANO, M. (2006). Los legaos de la tierra na Sierra de San Vicente. Mancomunidá Sierra de San Vicente-JCCM.
- BUITRAGO GONZÁLEZ, J. L.: Serranía críptica. L'últimu apartaz judaizante tres la gran persecución. Sieglu XVIII, Universidá Autónoma de Madrid, Madrid, 2012.
Enllaces esternos
editar