Sentíu común

La espresión sentíu común describe les creencies o proposiciones que s'alimenten pola sociedá (familia, cla, pueblu, nación o entera humanidá).

Definiciones

Henri Bergson define al sentíu común como "la facultá pa empobinase na vida práutica". Y. Mora-Anda diz que'l sentíu común afórranos tontures: calcula lo probable y lo improbable, lo razonable y lo absurdo. Nun s'atien a regles sinón a lo que puede funcionar y nun ye perfeccionista, qu'esto ye neuróticu, sinón que prefier "lo razonable", tamién analizáu por Lin Yu Tang en "La Importancia de Vivir". Pa Trout y Rivkin, el sentíu común ye una facultá esencial de la persona: «una facultá que tien la xeneralidá de les persones, pa xulgar razonablemente les coses». Yash, Hipat Roses y Imeld definir como «el don provistu pa saber estremar tou lo que nos arrodia: el bien, el mal, la razón y la inorancia.».

Controversia Universalismo - Contextualismo

Pa Reid los principios del sentíu común "son universales y fixos, non suxetos a crítica o renovación". Sicasí Popper reconoz que los conteníos del sentíu común "sí tán suxetos a cuestionamiento y cambéu". Pela so parte, Vico señala "la dependencia del sentíu común a los sos contestos culturales específicos".

Doctrina clásica

Ensin depender d'una conocencia esotéricu, investigación o estudiu, el sentíu común ye'l primeru de los sentíos internos. Según la doctrina clásica con al respective de estos, que los clasifica en sentíu común, imaxinación, memoria y estimativa-cogitativa nel home. El sentíu común nun ye'l «bon sentíu», «común» a tolos homes, esto ye, la intelixencia na so actividá bonal, o la razón nel sentíu cartesianu de poder estremar lo verdadero de lo falso. Anque sía una acepción corriente, esta asimilación supón un cambéu de significación con al respective de la doctrina clásica, que configura'l sentíu común como un sentíu, una función de la conocencia sensible: el so oxetu nun ye astractu y, por tanto, nun ye una función intelectual. Na acepción clásica, el sentíu común yera la xunta de les variaes impresiones de los sentíos.

Naturaleza y funciones

Delimitado asina'l sentíu común podemos pasar a esaminar la so naturaleza y les sos funciones con más detalle. Como tolos sentíos ye una potencia pasiva, esto ye, que nun opera hasta que nun ye escitáu pol oxetu. La información nel so estáu puramente termodinámicu, fai perder recursos al oxetu que pierde'l so discretismo ante l'observador. L'oxetu como tal nun se tresforma al conocelo, sinón que lo enfoca y lo delimita nel so campu d'aición. Les propiedaes ensin reparar cenciellamente pasen desapercibíes, exerciendo una influencia discreta ente dambos oxetos, que les sos propiedaes van dir remaneciendo en función de si l'oxetu ye capaz de dise afechu a la interacción dinámica con dichu oxeto. Por 'abrir' una vía de comunicación, l'oxetu aparenta ser al nuesu sentir lo ideal pa la consecución del oxetivu. Dirá alloñándose, o non, d'esi estáu ideal en función de que se vaigan conociendo'l restu de propiedaes. Por ello, cuando un acontecimientu asocede nel universu... ¿Qué orde siguió? ¿Causa - efeutu? ¿O quiciabes porque l'efeutu ye l'ideal, escuérrese la causa?. Esti principiu fai replantegase si de verdá esiste una llinia del tiempu predominante nel universu oxetiva, o ye más bien orquestada polos elementos que interacciónan, quedando suxeta a los estaos d'enerxía de cada sistema interactuante, siendo les propiedaes internes d'estos sistemes un elementu más capaz de modificar dichu fluxu temporal al adoptar posiciones o roles afechos a les previsiones.

Hai que señalar que según un sentíu ta más alloñáu del oxetu, y según les sos funciones vaigan siendo más complexes, la so capacidá de «error» ye mayor. Asina, el sentíu común puede «equivocar» más que los sentíos esternos. Pero'l so oxetu captar más «abstractamente» y, por tanto, de manera más perfecta.

Naturaleza

Dientro de la dinámica metabólica del celebru, los sentíos internos que desencadenen la dinámica col mediu, sensaciones menos ellaboraes y más simples, xeneren una cascada de pulsos neuronales, que solo lleguen aquellos de los que riquen la nuesa atención porque asina se nos educó, porque ta en peligru la vida o damos importancia relevante a cierta parte del mediu nel que desendolcamos. Dada la estrecha conexón ya interdependencia dientro de la qu'actúen los sentíos, el sentíu común cumple una función clave: per una parte unifica y regula la multiplicidá sensorial de los sentíos esternos; y, por otra, sirve d'enllaz ente estos y los sentíos internos.

La conocencia qu'apurre los sentíos menos desenvueltos y ellaboraos tienen por oxetu una cosa distinta del sentíu común; el so oxetu son les sensaciones de los demás sentíos esternos anque non nel mesmu planu qu'ellos, yá que la so función nun trata sobre los oxetos esteriores sinón sobre la nuesa sensación de los oxetos. Vien ser como'l raigañu y principiu de la sensibilidá esterna, radix et principium sensuum externorum.

• El sentíu nun capta los sensibles comunes, pos estos son oxetos esteriores, captaos polos sentíos esternos col so propiu oxetu, mientres el sentíu común ye un sentíu internu.

• El sentíu común nun tien una función de «reflexón».

Pa cavilgar tenemos la capacidá de recordar, valorar y establecer una aición con conocencia, esto ye a conciencia. Pos el sentíu común ye una conocencia más dientro de la nuesa dinámica nel mediu.

Funciones

Les funciones que tradicionalmente atribúyense-y son:

• Conocer les distintes cualidaes captaes polos sentíos esternos y establecer una comparanza ente diches cualidaes.
• Conocer los actos o operaciones de los sentíos esternos.
• Según Barbáu, realiza una función más: estremar los oxetos reales de les imáxenes fantástiques; sofítase Barbáu p'asigna-y esta función en dellos testos de S. Tomás, testos que la so rellación col sentíu común foi pocu estudiada.

Un puntu a determinar con precisión ye si deduz especie espresa -como'l restu de los sentíos internos-, o namái especie impresa -como los sentíos esternos-; los testos clásicos dexen abiertos interrogantes a esti respectu.

• «El sentíu común ye la potencia pola que se tien la sensación de cualquier sensación esterna, cosa bien distinta de la potencia pola que se tien la idea» de cualquier sensación. Dicho otra manera: el sentíu común nun entiende, sinón que siente les sensaciones esternes». L'oxetu del conocencia ye conocíu fragmentariamente pol suxetu na conocencia inmediata. Efeutivamente el contautu inmediatu» col oxetu realízase al traviés de los sentíos esternos, pero estos namái capten cada unu un aspeutu de dichu oxeto; el güeyu nun oi, nin el oyíu siente la durez. La primer unificación d'estes cualidaes captaes tien de llevase a cabu (ye lo que fai'l sentíu común) al traviés d'una comparanza ente elles, que dexa, de la mesma, estremales... Pero esta comparanza o diferenciación implica yá una referencia marcada a la unidá del suxetu que siente (ten d'haber daqué qu'unifique), y por eso dizse que'l sentíu común «alluma» l'actu del sentíu esternu y facer «consciente» (d'ende'l nome que se-y da al sentíu común de conciencia sensible). El sentíu común, pos, utiliza a los sentíos esternos como «preseos» de los que se sirve pa cumplir la so función más eminente n'orde a la conocencia del oxetu.

• Nós conocemos nueses sensaciones. «Non yá sentimos l'oxetu, sinón que sabemos que lo sentimos. Agora bien, un sentíu nun puede cavilgar sobre sí mesmu, porque ye orgánicu. El güeyu ve los colores, pero nun puede ver la so visión de los colores. Asina, pos, hai qu'almitir una función de conocencia distinta que tien por oxetu los actos direutos de la conocencia sensible, y esto facer el sentíu común».

Pero'l sentíu común non yá ye activu por estes funciones, sinón -y esto ye bien importante- porque regula la «atención sensorial», por aciu la cual el suxetu dirixe l'oyíu, la vista, etc., escontra l'estímulu, pa sentilo meyor.

Interacción social

Como exemplu en dinámica social, puede escoyese la dinámica esistente nos centros de trabayu, ente los distintos departamentos de la mesma. Los más peculiares suelen ser el departamentu d'informática y el restu de los departamentos:^{[ensin referencies]}

Exemplu dinámicu

• Planteamientu inicial: tenemos una empresa con 2000 trabayadores, de los cualos 150 son operarios de campu y el restu ye d'oficina. La empresa cunta con teunoloxía abonda como pa dexar al personal téunico de campu fichar dende'l primeru de los veceros a atender. A los trabayadores d'oficina déxase-yos una redolada virtual d'usuariu, onde se-yos suministra un escritoriu remotu, carpetes compartíes y una área privada, según el rincón del emplegáu, onde se-yos informa de les posibilidaes de promoción pal so puestu de trabayu, reserva de vacaciones, solicitú de díes llibres y tola xestión que realiza un departamentu de RRHH.

• Dinámica n'execución: caltener tola infraestructura teunolóxica rique de suficiente personal capacitáu pa dexar una tolerancia a fallos con un marxe mínimu de cayida na producción lo más próximo a cero (servidores redundantes, servidores de backups retrucaos y distribuyíos, una área dedicada a la maquinaria teunolóxica coles normes de seguridá contra quemes, aislamientu de ruios, aislamientos contra estática, filtros d'aire especial, temperatures ambientes controlaes por climatizadores de sensibilidá especial, y un llargu etcétera). Les incidencies que causa esti mediu son especiales y distintes de les que xeneren el restu de departamentos que dependen de too esti treme. Puede dicise que ye'l talón de aquiles de la corporación. El sentir común d'esti mediu definir pola conocencia media xeneral de les persones que la caltienen: persones con inxenieríes téuniques cimeres, medies, téunicos cimeros y téunicos medios. Toos ellos comparten conocencies y xenérase una sinergia productu del beneficiu de la socialización na dinámica de grupu. Ser el centru neurálxicu dexa conocer los enclinos xenerales de los usuarios y les quexes que reporten. L'usuariu suel confundir ente almacenamientu local y almacenamientu en rede, l'usuariu puede escosar la so cuota d'espaciu nel discu de rede por almacenar les descargues que realiza d'internet en dichu espaciu, les normes de seguridá faen responsable al usuariu de la información almacenada nel espaciu local, lo almacenao en remotu tien de cumplir ciertos criterios que xustifiquen la carga del servidor corporativu, l'usu del anchu de banda tien de cumplir colos criterios del puestu de trabayu del emplegáu y demás particularidaes que traten de concenciar al usuariu que si respeta eses normes, les incidencies n'el servidores corporativos van amenorgase notablemente.

• Incidencia del usuariu1: el PC d'esti usuariu tien un fallu nel sistema por encher el discu duru, colo que'l sistema ye incapaz d'usar l'espaciu del discu duru parte de la memoria virtual del sistema. De la mesma, la memoria ram ye escasa, polo que los constantes reinicios producen que'l rexistru del sistema malvar. L'usuariu ignora tou esto (nun ta obligáu a conocelo) polo que produz un sentir común a tolos usuarios que se porten ante'l so PC de forma similar a como lo fixo esti usuariu. El soporte atiende la incidencia, desafuega l'espaciu en discu y refai el sistema talo como se-y instaló nel so primer día. L'usuariu recibe'l PC, la primera de les quexes: ¡¿ú toooooda la información?!. ¡¡¡Home, ye de sentíu común que si vas meter mano a un discu duru que nun ye'l tuyu, fáigas-y una copia de seguridá!!!

• Respuesta del SAT: «Tenemos 500 casos como'l suyu, les polítiques dicten que tien d'asegurar la información que mora na so pc, y la información qu'almacene nel servidor debe de cumplir ciertu perfil. La nuesa bona voluntá fainos dir más allá ya intentar reparar l'ordenador de la forma menos violenta posible, sicasí, faer copies de los datos personales del pc del usuariu, sería usar unos recursos de los cualos nun noslo xustifiquen. Entiendo'l so sentir, y amás non puedo pidilu qu'usté entienda'l mio, porque yo soi informáticu pero tamién usuariu, usté ye solu usuariu. Llamentu nun poder ufierta-y una esplicación que-y satisfaiga, ye una cuestión de procedimientos, non de gustu personal. Fale col mio xefe si asina lo desea.»

Reparar que'l sentir común del gremiu de los informáticos facer distintos al restu de los gremios d'usuarios. De la mesma, el sentir común de cada departamentu d'usuarios va marcar la traza distintiva: Llinguaxe usáu, espresiones comunes, zunes y manerismos.

Lo común

Los mesmos sistemes naturales qu'interactuaron pa formar el sentimientu compartíu ente los dos gremios descritos con anterioridá, son los que funcionen en cada ser humanu, formando una serie de resortes predecibles (árees metabóliques del celebru) que dan resultancies dependientes de les conciencies de les persones que procesen la información; convirtiéndolo nuna ciencia social incapaz d'establecer patrones de comportamientos más allá de la especulación y l'estadística, con dalgún qu'otru postuláu holista que puede paecer innovador, pero que nun marca la pauta como elementu repetitivu de llaboratoriu. Ello solo facer válidu en ciencies polítiques y económiques.

Bibliografía

• Alvira Domínguez, R., «Sentíu común», Sentíu común, http://www.canalsocial.net/GER/ficha_GER.asp?id=5920&cat=filosofia 
• Barbáu, M. (1946-48). Estudio de psicoloxía esperimental.
• Brennan, R. Y. (1969). Psicología xeneral, 4ª.
• Fabro, C. (1966). Percezione e pensiero, 2ª, Brescia.
• Millán Puelles, A. (1972). Fundamento de filosofía, 8ª.
• Vernaux, R. (1971). Filosofía del home, 3ª.

Ver tamién

• Intuición
• Intelectu
• Prexuiciu cognitivu
• Razón
• Cosmovisión
• Sabiduría convencional
• Psicoloxía popular

Enllaces esternos

• WikicitesCites en Wikiquote.
  
• El conteníu d'esti artículu incorpora material de la Gran Enciclopedia Rialp que por aciu d'una autorización dexó amestar conteníos y espublizalos so llicencia GFDL. L'autorización foi revocada n'abril de 2008, asina que nun se debe añader más conteníu d'esta enciclopedia.