Sildenafilo

compuestu químicu


El sildenafilo (compuestu UK-92,480), vendíu so la marca Viagra, Revatio y otros, ye un fármacu utilizáu pa tratar la disfunción eréctil y la hipertensión arterial pulmonar (HPP). Orixinalmente foi desenvueltu por científicos británicos y depués lleváu al mercáu pola compañía farmacéutica Pfizer.[1] Actúa por aciu la inhibición de la fosfodiesterasa tipu 5 específica de GMP cíclicu (PDE5), una enzima que promueve la degradación del GMPc, que regula'l fluxu de sangre nel pene. Dende'l so disponibilidad nel añu 1998, el sildenafilo foi'l principal tratamientu pa la disfunción eréctil, los sos principales competidores nel mercáu son el vardenafilo (Levitra) y tadalafil (Cialis).

Sildenafilo
tipo de entidad química (es) Traducir
compuestu químicu
Cambiar los datos en Wikidata

Historia

editar

Foi primeramente diseñáu pal so usu na hipertensión arterial y l'anxina de pechu. Los primeres ensayos clínicos fueron realizaos nel Hospital de Morriston, en Swansea (Gales).[2] Mientres los estudios de fase I, realizaos so la direición d'Ian Osterloh, suxirióse que la droga tenía un llixeru efeutu na anxina, pero que podía inducir notables erección de pene.[3][4]

Polo tanto Pfizer decidió comercializalo pa tratar la disfunción eréctil, en llugar de l'anxina. El fármacu foi patentáu en 1996, y aprobáu pal so usu en disfunción eréctil pola Alministración d'Alimentos y Melecines d'Estaos Xuníos (FDA) el 27 de marzu de 1998. Asina se convirtió na primera pastilla aprobada pa tratar la disfunción eréctil nos Estaos Xuníos, y ellí ufiertóse a la venta'l mesmu añu.[5] Darréu convirtióse nun gran ésitu: les ventes añales de Viagra nel periodu 1999-2001 superaron los mil millones de dólares.[ensin referencies]

La prensa británica presentó a Peter Dunn y Albert Wood, investigadores de Pfizer, como inventores del fármacu, una afirmación cola que la empresa amosar en desalcuerdu alegando que, anque los sos nomes apaecen al rexistrar la patente, esto ye namái necesariu como requisitu del rexistru, siendo la empresa la propietaria de la patente.[6]

A pesar de que'l sildenafilo ta disponible namái por prescripción médica, foi anunciada direutamente a los consumidores na TV de EE. XX. (encamentáu pol ex senador de EE. XX. Bob Dole y l'astru de fútbol Pelé). Numberosos sitios d'Internet ufierten Viagra pa la so venta dempués d'una consulta en llinia» (un meru cuestionariu de la rede).[7] El nome «Viagra» fíxose tan famosu que munchos falsos afrodisiacos agora fáense llamar «Viagra herbal» o son presentaos en tabletas azules asonsañando la forma y el color del productu de Pfizer. Viagra tamién se conoz informalmente como «la pastilla azul» o «vitamina uve» ente otros munchos distintos nomes.[8]

Nel añu 2000, les ventes de Viagra acoparon el 92% del mercáu de píldores prescriptives pa la disfunción eréctil.[9] En 2007, les sos ventes baxaron hasta'l 50% por cuenta de la competencia con otros fármacos como'l tadalafilo (comercializáu como Cialis) y el vardenafilo (Levitra),[10] según coles sos propies falsificaciones y copies; y de l'apaición de testimonios de pacientes que sufríen perda de visión al usar inhibidores de la PDE-5 (ver la seición Mecanismo d'aición).[11][12]

En febreru de 2007, la empresa Boots the Chemist anunció que realizara un estudiu pa valorar la venta direuta en farmacies ensin receta médica. L'estudiu fixérase en Mánchester (Inglaterra) y dirixiérase a varones con edaes ente los 30 y 65 años, que mercaron hasta cuatro tabletas dempués d'una consulta con un farmacéuticu.[13]

Les patentes mundiales del citrato de sildenafilo vencieron ente 2011 y 2013.[14] La patente caltenida por Pfizer nel Reinu Xuníu pal usu d'inhibidores de la fosfodiesterasa-5 (PDE5) como tratamientu de la impotencia foi invalidada nel 2000 por qu'envaloróse que pretendía tener la patente de tol grupu farmacéuticu a partir d'un productu de la familia. Esta decisión caltener nuna apelación en 2002. Tamién se verificó que n'Arxentina Pfizer nun pudo poner el nome Viagra una y bones un llaboratoriu arxentín tenía un fármacu llamao VIAGRAN y por ser casi iguales de nome torgar que punxérenlu Viagra; por eso ye que n'Arxentina se llama Sidenafil.[15][16]

Mecanismu d'aición

editar

Parte del procesu fisiolóxicu de la ereición inclúi al sistema nerviosu parasimpáticu causando la lliberación d'óxidu nítrico (NON) nel cuerpu cavernosu del pene. El NUN se xune a los receptores de la enzima guanilato ciclasa, lo que deriva en niveles aumentaos de guanosín monofosfato cíclicu (GMPc), llevando a una relaxación del músculu llisu del cuerpu cavernosu, por aciu vasodilatación de les arteries helicinas del interior del pene. La vasodilatación amonta'l fluxu de sangre nel interior del pene, causando asina la ereición.[17] Robert F. Furchgott ganó'l Premiu Nobel de Fisioloxía y Medicina en 1998 pol descubrimientu y l'analís del factor de relaxación deriváu del endotelio (EDRF en sigles n'inglés: <o>y</o>ndothelium-<o>d</o>erived <o>r</o>elaxing <o>f</o>actor), que darréu foi identificáu como óxidu nítrico o dalgún otru compuestu rellacionáu bien cercanu.

El sildenafilo ye un potente y selectivu inhibidor específicu de la fosfodiesterasa tipu 5 (PDE5) que ye responsable de la degradación del cGMP nel cuerpu cavernosu. La estructura molecular del sildenafilo ye similar a la del cGMP compitiendo pola unión d'ésti a PDE5. La resultancia ye que'l cGMP permanez más tiempu nel interior del pene, produciéndose ereiciones más potentes y calteníes. Los principios activos como'l tadalafilo (Cialis®) y el vardenafilo (Levitra®) actúen siguiendo'l mesmu mecanismu. Ensin estimulación sexual, y poro, n'ausencia d'activación del sistema NON/cGMP, estos fármacos nun causen una ereición.

El sildenafilo ye metabolizado poles enzimes hepátiques y escretáu tantu pol fégadu como polos reñones. Tomáu con una dieta altamente grasa, el so tiempu d'absorción amontar en más d'una hora y la so concentración máxima nel plasma sanguineu amenorgar en dos terceres partes, menguando considerablemente por tantu los sos efeutos.[18]

Efeutos farmacolóxicos ya indicaciones

editar

Disfunción sexual

editar

El citrato de sildenafilo ye un potente vasodilatador que'l so uso más conocíu ye pal tratamientu de la disfunción eréctil. El so usu haise estandarizado pal tratamientu d'esti problema en tolos ámbitos, incluyendo la diabetes.[19]

Les persones en tratamientu con antidepresivos pueden esperimentar disfunción sexual, bien como resultáu de la so enfermedá, bien como resultancia del tratamientu recibíu. Un estudiu publicáu nel añu 2003 amosó que'l sildenafilo dexa la recuperación de la disfunción en varones nestes condiciones.[20] Los mesmos investigadores confirmaron un estudiu equivalente en muyeres publicáu en 1999[21]que determinó qu'esti fármacu nun ye capaz d'ameyorar la disfunción sexual en pacientes muyeres que fueron trataes con antidepresivos.[22]

Hipertensión pulmonar

editar

Al igual que na disfunción eréctil, el citrato de sildenafilo ye tamién efeutivu na pocu frecuente enfermedá de la hipertensión arterial pulmonar. El fármacu relaxa la paré arterial, dexando l'amenorgamientu de la resistencia y presión arteriales. D'esta manera, amenorga la carga de trabayu del ventrículu derechu del corazón y mengua la probabilidá de fallu cardiacu acomuñáu a esti ventrículu. Yá que la enzima PDE5 atópase principalmente nel endotelio del músculu llisu de los pulmones y el pene, el fármacu actúa selectivamente nestos dos árees ensin inducir vasodilatación n'otres árees del cuerpu.

Pfizer, la empresa productora de la principal forma comercial del sildenafilo, la Viagra®, consiguió l'aprobación pola Alministración de Drogues y Alimentos d'EE.XX. d'otra forma, el Revatio®, pal tratamientu d'esta enfermedá pulmonar nel añu 2005, xuniéndose asina al bosentan y les terapies basaes en prostaciclina, nel tratamientu d'esta enfermedá.[23]

Edema pulmonar d'altitú

editar

El sildefanilo foi usáu pal tratamientu del edema pulmonar d'altitú acomuñáu al mal d'altor que puede ser sufiertu polos alpinista,[24][25] aportando a utilizáu cuando'l descensu debió retrasase por dalguna circunstancia.[26] Entá nun s'estudió llargamente'l so efeutu pal tratamientu d'esta patoloxía.

 
Caxa y pastillas de la melecina Viagra.

Como tratamientu de la disfunción eréctil, la dosis usualmente encamentada ye de 100 mg, nun teniendo de superar los citaos 100 mg, desaconseyándose tomar de más d'una dosis diaria. Lo más habitual ye'l consumu de 50-100 mg 30 minutos antes de les rellaciones sexuales.[27]

Frente a la forma d'absorción oral d'absorción gástrica, que'l so efeutu máximu algámase una hora dempués de la ingesta, desenvolvióse una forma masticable d'aición más rápida, que'l so efeutu máximu algámase quince minutos dempués de tomar.

La dosis pal tratamientu de la hipertensión arterial pulmonar ye de 20 mg tres veces al día.

Efeutos secundarios

editar

Pueden presentase:[28]

Erupción cutanea

Dellos usuarios de sildefanil informaron de l'apreciación de coloración azul na visión (cianopsia), lo mesmo que de visión borrosa o perda de visión periférica.[ensin referencies] En xunetu de 2005, l'Alministración d'Alimentos y Melecines d'Estaos Xuníos (FDA) afayó qu'esti fármacu podía producir discapacidaes visuales en casos escepcionales,[29] ente qu'otros estudios haber rellacionáu tamién cola neuropatía óptica isquémica anterior.[30][31][32][33][34][35]

Hanse documentáu efeutos secundarios pocu frecuentes pero severos gracies a la vixilancia siguida de la melecina una vegada foi comercializáu. Dalgunos d'estos efeutos secundarios inclúin priapismo, hipotensión severa, infartu de miocardiu, arritmia ventricular, infartu cerebral, medría de la presión interna del güeyu y perda repentina de la capacidá auditiva.[28]Como resultáu d'estos estudios, n'ochobre de 2007, amontáronse les alvertencies sobre los riesgos de los inhibidores de PDE5, tantu nel casu del sildenafilo, como n'otres melecines rellacionaes.[36]

Contraindicaciones

editar

Yá que delles enfermedaes y ciertes medicaciones combinaes col sildenafilo traen graves riesgos pa la salú, ye necesariu qu'ésti sía recetado por un médicu qu'evalúe si'l paciente puede tomalo. El sildenafilo, d'esta miente, namái puede ser adquiríu con receta médica.

Les contraindicaciones inclúin:

Interacciones

editar

Los pacientes en tratamientu con inhibidores de proteasas, como aquellos arimaos de VIH, tienen de ser precavíos nel usu d'esta melecina. Los inhibidores de proteasas inhiben el metabolismu del sildenafilo, permaneciendo los sos niveles altos en sangre mientres más tiempu, colo que s'amonta la incidencia d'efeutos secundarios severos. Encamiéntase, por tanto, qu'estos pacientes llinden l'usu d'esta melecina a non más d'una dosis de 25 mg cada 48 hores.[38]

L'usu conxuntu de sildenafilo y bloquiadores alfa puede menguar la presión arterial, salvu si son alministraos con una diferencia de 4 hores.[39]

Procuros nes interacciones

editar
  • Alcohol: Al pie de esta melecina puede tomase alcohol con moderación, pos l'escesu puede amenorgar los sos efeutos. En dellos casos trai otros efeutos que ponen en riesgu la salú.
  • Alimentos: Les comíes bien pesaes pueden amenorgar la so eficacia, sobremanera les comíes riques en grases.
  • Conducir: Puede causar somnolencia, polo que nun s'encamienta conducir vehículos o remanar maquinaria pesada darréu dempués de tomalo.
  • Muyeres: Les muyeres nun tienen de tomar lo, yá que el so usu namái foi aprobáu nel casu d'homes con disfunción eréctil.
  • Mozos: Na actualidá esisten persones que faen un usu desaveniente del fármacu tomando dosis ensin precisales, sobremanera los mozos. Tien De evitase'l consumu de fármacos non recetados.
  • Embaranzu: Tener en cuenta que'l sildenafilo nun ye un afrodisiacu nin ayuda a tener mayor probabilidá de qu'una muyer quede embarazada. Namái tien efeutu sobre les ereiciones.

Detección en fluyíos biolóxicos

editar

El silfenafilo y el so principal metabolito activu, el N-desmetilsildenafilo, pueden ser cuantificados nel plasma, sueru o sangre pa realizar estudios del estáu farmacocinético naquellos suxetos que recibieron la droga terapéuticamente, o bien pa confirmar el diagnósticu forense en posibles envelenamientos o sobredosis crítiques con resultancia de fallecimientu.[40]

Análogos

editar

El acetildenafilo ye un análogu estructural del sildenafilo, actuando tamién como inhibidor de la fosfodiesterasa de tipu 5. Esti compuestu ye atopáu en dellos productos herbales afrodisiacos que se vienden ensin receta médica. Esti análogu nun sufrió los rigorosos controles que les melecines habituales pasen antes de comercializase, nun tando llargamente determinaos los sos efeutos nin caracterizaes les sos posibles reacciones adverses o efeutos secundarios.[41] En dellos países entamáronse aiciones llegales contra'l so usu, siendo retiráu del mercáu en dellos casos.[42]

Implicaciones sociales y usu non médicu

editar

Usu recreativu

editar

La popularidá del sildenafilo ente los varones nuevos creció a lo llargo del tiempu.[43] El nome comercial del sildenafilo, «Viagra», foi integráu estensamente na cultura popular, y la conocencia de los sos efeutos llevó al so usu recreativu.[44] Les razones detrás d'esti usu inclúin la creencia de que la droga aumenta la libido o ameyora'l desenvolvimientu del actu sexual.[44] Los estudios de los efeutos del fármacu cuando s'usa ensin prescripción médica son llindaos, pero suxeren que tien pocu efeutu cuando ye utilizáu por aquellos que nun sufren disfunción eréctil o ente aquelles pareyes sexuales estables. Otros estudios demuestren qu'una dosis de 25 mg nun produz un cambéu significativu na calidá de la ereición, pero puede amenorgar el tiempu refractariu posterior a la eyaculación.[45] Nel mesmu estudiu se documentó un considerable efeutu placebo nel grupu control.[45]

L'usu recreativu del sildenafilo y otros inhibidores de la PDE5 ye particularmente común ente consumidores de drogues non llegales.[46][47] Esti fármacu emplegar n'ocasiones pa compensar l'efeutu d'estes sustancies,[44] como'l MDMA (3,4-metilendioximetanfetamina o éxtasis), otros estimulantes o opiáceos nun intentu de compensar l'efeutu secundariu de disfunción eréctil que producen. L'amiestu col nitratu de amilo ye particularmente peligrosa y potencialmente fatal.[44]

Usu por deportistes

editar

Haise documentáu que dellos profesionales del deporte usen drogues como Viagra na creencia de qu'ameyoraríen la so regación sanguínea, ameyorando la so musculatura y asina, el so rendimientu deportivu.[48] Pero'l sildenafilo ye puramente vasodilatador: nun ameyora la regación.

A diferencia de lo que munchos creen, el sildenafilo nun actúa n'ausencia de estimulación sexual. El so efeutu ye puramente vasomotor y polo tanto solamente ta indicáu pal tratamientu de la disfunción eréctil d'esti orixe.

Presentaciones del sildenafilo

editar

Esti inhibidor de la PDE5 ye bien efeutivu contra los problemes d'ereición. Por tal motivu, les grandes compañíes farmacéutiques ellaboraron un gran númberu de melecines en base al sildenafilo: viagra xenéricu, viagra soft, viagra super active, viagra sollingual, viagra professional, viagra cápsules, viagra super force, kamagra, kamagra oral jelly, caverta, suhagra, eriacta, hard on y hard on oral jelly. Esisten munches otres melecines y presentaciones del sildenafilo.

Caducidá de la patente

editar

Dende'l 23 de xunu de 2013 el viagra fechu a base del sildenafilo dexó de pertenecer puramente a la empresa descubridora Pfizer. Arriendes d'ello, esta melecina puede ser creáu por otres compañíes farmacéutiques y comercializáu masivamente col nome de xenéricu de "viagra" y cola mesma composición activa (sildenafilo), ensin transgredir nenguna patente. Agora toa melecina xenérica basáu nel citrato de sildenafilo puede ser llamáu viagra ensin tener que responder a les autoridaes con competencia sobre la patente. La empresa patentadora yá nun puede reclamar derechu dalgunu sobre'l viagra por cuenta de la caducidá de la so patente.

Referencies

editar
  1. Boolell M, Allen MJ, Ballard SA, Gepi-Attee S, Muirhead GJ, Naylor AM, Osterloh IH, Gingell C (June 1996). «Sildenafil: an orally active type 5 cyclic GMP-specific phosphodiesterase inhibitor for the treatment of penile erectile dysfunction». Int. J. Impot. Res. 8 (2):  páxs. 47–52. PMID 8858389. 
  2. Aubetawe Bro Morgannwg University NHS Trust (4 de xunetu de 2008). «Research at ABM». Archiváu dende l'orixinal, el 26 de setiembre de 2008. Consultáu'l 6 d'agostu de 2008.
  3. «Sildenafil: an orally active type 5 cyclic GMP-specific phosphodiesterase inhibitor for the treatment of penile erectile dysfunction». Int J Impot Res 8 (2):  páxs. 47–52. 1996. PMID 8858389. 
  4. Terrett NK et al. (1996). «Sildenafil (Viagra), a potent and selective inhibitor of Type 5 cGMP phosphodiesterase with utility for the treatment of male erectile dysfunction». Bioorg Med Chem Lett 6:  páxs. 1819–1824. doi:10.1016/0960-894X(96)00323-X. 
  5. Kling J (1998). «From hypertension to anxina to Viagra». Mod Drug Discov 1:  páxs. 31–38. http://pubs.acs.org/hotartcl/mdd/98/novdec/viagra.html. «From hypertension to anxina to Viagra» (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  6. Bellis M. «Viagra, the patenting of an aphrodisiac». About.com. Consultáu'l 19 de xunetu de 2010.
  7. «Missouri fines internet pharmacy». British Medical Journal. Consultáu'l 7 de xunetu de 2010.
  8. «Urban Dictionary: Vitamin V» (inglés). Urban Dictionary. Consultáu'l 19 de xunetu de 2010.
  9. Keith A (2000). «The economics of Viagra». Health Aff (Millwood) 19 (2):  páxs. 147–57. doi:10.1377/hlthaff.19.2.147. PMID 10718028. http://content.healthaffairs.org/cgi/reprint/19/2/147. Consultáu'l 10 de febreru de 2009. 
  10. McGuire, Stephen (1 de xineru de 2007). «Cialis gaining market share worldwide». Medical Marketing & Media. Haymarket Media. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de xineru de 2009. Consultáu'l 10 de febreru de 2009.
  11. Mullin, Rick (20 de xunu de 2005). «Viagra». Chemical & Engineering News 83 (25). http://pubs.acs.org/cen/coverstory/83/8325/8325viagra.html. Consultáu'l 20 d'agostu de 2008. 
  12. Berenson, Alex (4 d'avientu de 2005). «Sales of Impotence Drugs Fall, Defying Expectations». The New York Times. http://www.nytimes.com/2005/12/04/business/yourmoney/04impotence.html. Consultáu'l 20 d'agostu de 2008. 
  13. Over-the-counter Viagra piloted. BBC News. 11 de febreru de 2007. http://news.bbc.co.uk/1/hi/health/6351171.stm. Consultáu'l 10 de febreru de 2009. 
  14. «Viagra patent expires in June, says Brazilian court».
  15. Murray-, Rosie (23 de xineru de 2002). Viagra ruling upsets Pfizer. London: Telegraph Media Group Limited. http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=/money/2002/01/24/cnviag24.xml. Consultáu'l 10 de febreru de 2009. 
  16. «Pfizer Loses UK Battle on Viagra Patent». UroToday. Thomson Reuters (17 de xunu de 2002). Archiváu dende l'orixinal, el 26 de xineru de 2009. Consultáu'l 10 de febreru de 2009.
  17. Webb, D.J.; Freestone, S.; Allen, M.J.; Muirhead, G.J. (4 de marzu de 1999). «Sildenafil citrate and blood-pressure-lowering drugs: results of drug interaction studies with an organic nitrate and a calcium antagonist». Am. J. Cardiol. 83 (5A):  páxs. 21C–28C. doi:10.1016/S0002-9149(99)00044-2. PMID 10078539. 
  18. «Viagra Clinical Pharmacology». RxList.com. Consultáu'l 20 d'agostu de 2008.
  19. Vardi M, Nini A (2007). «Phosphodiesterase inhibitors for erectile dysfunction in patients with diabetes mellitus». Cochrane Database Syst Rev (1):  páxs. CD002187. doi:10.1002/14651858.CD002187.pub3. PMID 17253475. 
  20. Nurnberg HG, Hensley PL, Gelenberg AJ, Fava M, Lauriello J, Paine S (xineru de 2003). «Treatment of antidepressant-associated sexual dysfunction with sildenafil: a randomized controlled trial». JAMA 289 (1):  páxs. 56–64. doi:10.1001/jama.289.1.56. PMID 12503977. http://jama.ama-assn.org/cgi/content/full/289/1/56. 
  21. Nurnberg HG, Hensley PL, Lauriello J, Parker LM, Keith SJ (agostu de 1999). «Sildenafil for women patients with antidepressant-induced sexual dysfunction». Psychiatr Serv 50 (8):  páxs. 1076–8. PMID 10445658. http://psychservices.psychiatryonline.org/cgi/content/full/50/8/1076. 
  22. Nurnberg HG, Hensley PL, Heiman JR, Croft HAI, Debattista C, Paine S (2008). «Sildenafil Treatment of Women With Antidepressant-Associated Sexual Dysfunction». JAMA 300 (4):  páxs. 395–404. doi:10.1001/jama.300.4.395. PMID 18647982. 
  23. Pfizer, Inc. (6 de xunu de 2005). «FDA Approves Pfizer's Revatio as Treatment for Pulmonary Arterial Hypertension». 2005 News Releases. Pfizer. Archiváu dende l'orixinal, el 11 de marzu de 2006. Consultáu'l 27 d'avientu de 2005.
  24. Richalet JP, Gratadour P, Robach P, et al. (2005). «Sildenafil inhibits altitude-induced hypoxemia and pulmonary hypertension». Am. J. Respir. Crit. Care Med. 171 (3):  páxs. 275–81. doi:10.1164/rccm.200406-804OC. PMID 15516532. 
  25. Perimenis P (2005). «Sildenafil for the treatment of altitude-induced hypoxaemia». Expert Opin Pharmacother 6 (5):  páxs. 835–7. doi:10.1517/14656566.6.5.835. PMID 15934909. 
  26. Fagenholz PJ, Gutman JA, Murray AF, Harris NS (2007). «Treatment of high altitude pulmonary edema at 4240 m in Nepal». High Alt. Med. Biol. 8 (2):  páxs. 139–46. doi:10.1089/ham.2007.1055. PMID 17584008. 
  27. Departamentu Téunicu del Conseyu Xeneral de Colexos Oficiales de Farmacéuticos editorial=Conseyu Xeneral de Colexos Oficiales de Farmacéuticos (marzu de 2008). Catálogu de medicamento, páx. 1404-1405. ISBN 9788487276637.
  28. 28,0 28,1 «Viagra Prescribing Information». Pfizer (ochobre de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-04-22. Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  29. «FDA Updates Labeling for Viagra, Cialis and Levitra for Rare Post-Marketing Reports of Eye Problems». United States Food and Drug Administration (8 de xunetu de 2005). Archiváu dende l'orixinal, el 19 de febreru de 2009. Consultáu'l 10 de febreru de 2009.
  30. «Nonarteritic ischemic optic neuropathy developing soon after use of sildenafil (viagra): a report of seven new cases». J Neuroophthalmol 25 (1):  páxs. 9–13. 2005. PMID 15756125. 
  31. «Sildenafil (Viagra) associated anterior ischemic optic neuropathy». Arch Ophthalmol 118 (2):  páxs. 291–2. 2000. PMID 10676804. 
  32. Pomeranz, H; Smith KH; Hart WM; Egan RA (2002). «Sildenafil-associated nonarteritic anterior ischemic optic neuropathy». Ophthalmology 109 (3):  páxs. 584–7. doi:10.1016/S0161-6420(01)00976-9. PMID 11874765. 
  33. «Anterior ischemic optic neuropathy associated with viagra». J Neuroophthalmol 21 (1):  páxs. 22–5. 2001. PMID 11315976. 
  34. «A case of nonarteritic ischemic optic neuropathy (NAION) in a male patient taking sildenafil». Int J Clin Pharmacol Ther 40 (9):  páxs. 422–3. 2002. PMID 12358159. 
  35. Akash, Raj; Hrishikesh D; Amith P; Sabah S (2005). «Case report: association of combined nonarteritic anterior ischemic optic neuropathy (NAION) and obstruction of cilioretinal artery with overdose of Viagra». J Ocul Pharmacol Ther 24 (4):  páxs. 315–7. doi:10.1089/jop.2005.21.315. PMID 16117695. 
  36. «FDA Announces Revisions to Labels for Cialis, Levitra and Viagra». United States Food and Drug Administration (18 d'ochobre de 2007). Consultáu'l 10 de febreru de 2009.
  37. Cheitlin MD, Hutter AM Jr, Brinde RG, Ganz P, Kaul S, Russell RO Jr, Zusman RM (1999). «ACC/AHA expert consensus document. Use of sildenafil (Viagra) in patients with cardiovascular disease. American College of Cardiology/American Heart Association». Journal of the American College of Cardiology 33 (1):  páxs. 273–82. doi:10.1016/S0735-1097(98)00656-1. PMID 9935041. 
  38. «Viagra (sildenafil citrate) tablets». page 29: Pzifer (ochobre de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-04-22. Consultáu'l 25 d'ochobre de 2009.
  39. Kloner RA (2005). «Pharmacology and drug interaction effects of the phosphodiesterase 5 inhibitors: focus on alpha-blocker interactions». Am J Cardiol 96 (12B):  páxs. 42M–46M. doi:10.1016/j.amjcard.2005.07.011. PMID 16387566. 
  40. R. Baselt: Disposition of toxic drugs and chemicals in man (páxs. 1427-1429). Foster City (California): Biomedical Publications, octava edición, 2008.
  41. Oh S. S., Zou P., Low M. Y., Koh H. L.: «Detection of sildenafil analogues in herbal products for erectile dysfunction», en Journal of Toxicology and Environmental Health (part A). Payares de 2006; 69 (21): páxs. 1951-1958. PMID 16982533.
  42. Venhuis B. J., Blok-Tip L., De Kaste D.: «Designer drugs in herbal aphrodisiacs», en Forensic Science International. 20 de mayu de 2008; 177 (2-3): y25-27. PMID 18178354
  43. Peterson K (21 de marzu de 2001). Young men add Viagra to their drug arsenal. USAToday. http://www.usatoday.com/news/health/2001-03-21-viagra-abuse.htm. 
  44. 44,0 44,1 44,2 44,3 Smith, K; F Romanelli (2005). «Recreational use and misuse of phosphodiesterase 5 inhibitors». Journal of the American Pharmacists Association 45 (1):  páxs. 63–75. doi:10.1331/1544345052843165. 
  45. 45,0 45,1 Mondaini, N; R Ponchietti, G H Muir, F Montorsi, F Di Loru, G Lombardi and M Rizzo (2003). «Sildenafil does not improve sexual function in men without erectile dysfunction but does amenorga the postorgasmic refractory time». International Journal of Impotence Research 15 (3):  páxs. 225–228. doi:10.1038/sj.ijir.3901005. PMID 12904810. http://www.nature.com/ijir/journal/v15/n3/abs/3901005a.html. Consultáu'l 12 de xunu de 2009. 
  46. McCambridge, J; Mitcheson, L., Hunt, N., Winstock, A. (2006). «The rise of Viagra among British illicit drug users: 5-year survey data». Drug and Alcohol Review 25 (2):  páxs. 111–113. doi:10.1080/09595230500537167. PMID 16627299. 
  47. Eloi-Stiven, M; Channaveeraiah, N.a, Christos, P.J.c, Finkel, M.c, Reddy, R. (payares de 2007). «Does marijuana use play a role in the recreational use of sildenafil?». Journal of Family Practice 56 (11):  páxs. 932. 
  48. «Source: Roger Clemens, host of athletes pop Viagra to help onfield performance». Daily News (Daily News). 10 de xunu de 2008. http://www.nydailynews.com/sports/baseball/yankees/2008/06/09/2008-06-09_source_roger_clemens_host_of_athletes_po.html. Consultáu'l 10 de febreru de 2009. 

Enllaces esternos

editar

Ver tamién

editar