Taekkyon
El Taekkyon, (태껸) ye un arte marcial tradicional coreanu en munchos aspeutos asemeyáu a una danza por mor de los sos movimientos llixeros y aparentemente febles, qu'ensin embargu escuenden una gran fuercia que pue causar al oponente un gran dañu, inclusive la muerte. Estos básense muncho en pataes a nivel baxu y barríos pa facer perder l'equilibriu al oponente y valtalu.
 | |
| Tamién | Taekyon, Taekkyeon, Taekgyeon, T'aekkyŏn |
|---|---|
| Enfoque | Mestu |
| Contautu/durez | Contautu plenu |
| País d'orixe | Corea |
| Paternidá | Subak |
| Deporte olímpicu | Non |
 | |
Historia del Taekkyon
editarLa práutica del del Taekkyon (antiguu Subak) nun paez que tuviera nunca mui estendida pela península coreana, pero foi frecuente al rodiu d'Hanyang, la capital de la Dinastía Joseon. Nel cumal de la so popularidá inclusive’l rei lu prauticaba y yeren corrientes los torneos. Ensin embargu éstos foron torgaos pol siguiente rei per aciu de los apuestes que teníen llugar alredor d'ellos (la xente llegaba a xugase hasta la muyer y la casa), convirtiéndolu asina nun arte militar a cencielles. A primeros de la Dinastía Joseon el primitivu Subak dixebróse en dos: el yusul y el Taekkyon.[1],
El Taekkyon ta documentáu como un arte marcial con puxu nun llibru de 1895 sobre deportes y xuegos de Corea[2].
El Taekkyon sufrió un duru golpe cuando'l Neoconfucionismu medró en popularidá, y la ocupación xaponesa dañólu tovía más hasta'l puntu de que l'arte desanicióse cuasimente. El Taekkyon disfrutó d'un resurdimientu nes décades que siguieron al final del periodu colonial xaponés en 1945. El prauticante de Taekkyon de la "vieya escuela", Song Duk-Ki, caltuvo la práutica a traviés de la ocupación xaponesa y en resultes semó la grana pa la rexeneración del arte. Convirtióse nel primer tesoru cultural viviente del taekkyon, siendo ésti l'únicu arte marcial tradicional coreanu que poseye esta calificación.
Téuniques
editar
El Taekkyon tien munchos tipos de téuniques, ente elles les de mano y pierna asina como llaves articulares y testeraes. Ensin embargu güei los distintos estilos nun tienen siempre en cuenta toles téuniques. En toos ellos, como socedía nel pasáu, les pataes son les dominantes. El Taekkyon apriende una gran bayura de pataes, especialmente a nivel baxu como'l “ddanjuk”, y blincos.
Los movimientos del Taekkyon son fluyíos y en forma de danza, colos prauticantes moviéndose de contino. Ye carauterísticu'l constante doblar y espurrir les rodiyes, lo que se llama “o-kum jil”. Los sos movimientos pueden asemeyase a los del Taekwondo, pero les téuniques y principios del Taekkyon estrémense enforma de los de cualesquier otru arte marcial coreanu. Por exemplu'l Taekkyon nun emplega movimientos sópitos de rodiyes. Los principios y métodos usaos pa espurrir la pierna céntrense en poner más arte que fuercia.
Nel Taekkyon fáense munchos barríos con pataes baxes cola pierna adelantrada reuta, usando la bola'l pie y el calcañu, y pataes altes fluyíes en media lluna. Munches pataes saquen la pierna de la llinia central pa fuera, lo que se llama “gyot cha gi”, y de fuera pa dientro usando'l borde del calcañu y del pie. Úsense tamién mañes como trespiés haza dientro, saltos de muria, finximientos, cambeos de ritmu y pasos resbariosos. L'arte ye tamién como una danza na que'l lluchador cambia de contino la guardia d'izquierda a derecha per aciu de caminar p'alantre y p'atrás colos brazos altos y preparaos pa la defensa.
Les pataes baxes, avezaes nel Taekkyon, úsense pa bloquiar les pataes del oponente. Pero tamién inclúin estes pataes barríos de pierna y golpaes direutes a la rodiya. Hai alredor de 10 téuniques básiques distintes d'esti grupu de téuniques llamáu ddanjuk.
Aspeutu deportivu
editar
Cuando se prautica en competición, el Taekkyon fai usu d'un conxuntu menor de téuniques, empobinaes sólo a garrar y patiar. Concédense puntos al que valta (o baxa) al oponente al suelu, lu saca del ring o lu patia na cabeza. Nun hai golpes cola mano o cola cabeza, y mancar a costa fecha al oponente ta torgao. Les pataes a la cabeza avecen ser dures, pero con poca fuercia, y los lluchadores nun pueden tentar de valtar al oponente con emburriones como nel boxéu occidental o nel muay thai. Los combates decídense a veces al meyor de tres valtos, ganando'l primeru n'algamar dos puntos. Pero distintes asociaciones modernes empleguen regles una migaya estremaes. Al que nun tea avezáu a velos los combates pueden paece-y alcuentros de ciertu cuidáu pero folixeros. Los competidores arródiense prudentes, cambiando de pasu de contino y amagando con pataes baxes, enantes d'españar nuna rabasera d'aición que pue facer qu'un lluchador dea col llombu en suelu.
Desarrollu modernu
editarEn 1987 la personalidá más importante de la tresmisión del Taekkyon, Song Duk-ki, nomáu tesoru nacional pol gobiernu de Corea del Sur, morrió a la edá de 94 años. Bien llueu, nel mesmu añu, Shin Han-Seung (máximu responsable de la calificación del Taekkyon como tesoru cultural intanxible) morrió tamién. Dende entós permanecen actives delles asociaciones de Taekkyon que tienen propósitos diferentes.
Les úniques asociaciones autorizaes de Taekkyon son:
- Asociación de Taekkyon de Corea (KTA)
- Asociación de Taekgyeon Tradicional de Corea (KTTA)
- Asociación Kyulyun Taekyun (KTK)
- Organización Mundial Witdae Taekkyeon
El Taekkyon ta prendiendo tamién n'otres naciones de tol mundu, con organizaciones en:
- Taekkyon USA Archiváu 2013-12-09 en Wayback Machine
- Taekkyon Francia
- Taekkyon China Archiváu 2006-01-03 en Wayback Machine
- Taekkyon Inglaterra (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- Taekkyon Kazakhstan (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- Taekkyon Xapón (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Referencies
editar- ↑ Robert W. Young The History & Development of Tae Kyeon - Journal of Asian Martial Arts 2:2 (1993)
- ↑ Culin, Stewart. Korean games with notes on the corresponding games of China and Japan (1895) pg. 39
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Taekkyon.
