Toques
Toques ye un conceyu d'España na provincia de La Coruña, comunidá autónoma de Galicia. Pertenez a la contorna de Tierra de Melide (conceyos de Melide, Toques, Santiso y Sobrado dos Monxes) y al partíu xudicial de Arzúa.
 Toques | |||
|---|---|---|---|
.JPG) | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Galicia | ||
| Provincia | provincia d'A Coruña | ||
| Tipu d'entidá | conceyu de Galicia[1] | ||
Alcalde de Toques (es)  | José Ángel Penas | ||
| Nome oficial | Toques (gl)[2] | ||
| Códigu postal |
15806 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 42°58′08″N 7°57′21″W / 42.969°N 7.9557°O | ||
  Toques Toques (España)  | |||
| Superficie | 78.49 km² | ||
| Altitú | 78,49 m | ||
| Llenda con | Melide, Sobrado, Friol y Palas de Rei | ||
| Demografía | |||
| Población |
1074 hab. (2023) - 584 homes (2019) - 540 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0.1% de provincia d'A Coruña | ||
| Densidá | 13,68 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
| toques.gal | |||
 | |||
Parroquies
editarToques ta formáu por 10 parroquies: Santa Mariña de Brañes, San Paio de Paradela, A Capela, San Xiao do Monte, Santa Uxía do Monte, San Martiño de Oleiros, Vilouriz, Vilamor, Santa María de Órdenes y Santu Tomé de Mangüeiro.
Xeografía
editarLa capitalidad del conceyu ye'l llugar de Souto, parroquia d'A Capela, que falta 7 km de Melide, capital de la contorna.
Les llendes del conceyu son pel norte los montes de Bocelo (conceyu de Sobrado dos Monxes) ; al este la sierra del Careón y los montes de Corno do Boi (conceyos de Palas de Rei y Friol). Al sur y oeste, el concello ábrese al traviés de valles al conceyu de Melide.
El ríu Furelos (afluente del Ulla) escurre pol concello en direición norte-sur, dende la so nacencia nes brañes de Porto Salgueiro (Brañes) hasta la so entrada nel concello de Melide en Furelos. Tien dellos afluentes como'l ríu da Toca y el ríu Montelén.
Toques destaca polos sos paisaxes, la so naturaleza, los sos ríos, montes y montes onde s'alcuentra una rica y variada flora y fauna. Ente la fauna que podemos atópase en Toques figuren el xabalín, corzu, foín, llobu, llondra, foína, martalena, melandru, perdiz, coneyu, llebre, esguil, becacina, becada, peñerina, azor, ratoneru común, curuxa, cárabo, etc. Los aficionaos a la naturaleza y n'especial a la ornitoloxía tienen en Toques un llugar aparente pa satisfaer les sos moliciones. Los sos ríos son agraciaos con truches de reconocida fama. El 40% del territoriu de Toques ta incluyíu na Rede Natura 2000.
Patrimoniu
editar
Ye de destacar tamién en Toques el so patrimoniu arqueolóxicu siendo abondosos los castros celtes y monumentos megalíticos (dólmenes). El castru d'A Graña (A Capela) alcontráu a 1,5 km de Souto, capital del conceyu, foi escaváu nos años 90 por un equipu d'arqueólogos de les Universidaes de Santiago de Compostela y Łódź (Polonia) y puede visitase. El dolmen "Forno dos Mouros", alcontráu nes proximidaes de l'aldega de Muruxosa (A Capela) foi oxetu de recién rehabilitaciones (2010) y ye accesible ensin dificultá.
La ilesia de la parroquia d'A Capela, San Antolín de Toques, ye un templu románicu (sieglu XII) d'estraordinariu interés alcontráu nun marcu natural impresionante nes márxenes del ríu da Toca formáu por un monte autóctonu impenetrable.
Economía
editarL'actividá económica de Toques céntrase esencialmente na ganadería de vacunu tanto de lleche como de carne, y tamién nel sector forestal.
Otros Datos
editarLes festividaes oficiales de Toques (al marxe de les mesmes de cada parroquia) son los díes 3 de setiembre (San Antolín) y el 15 de mayu (San Cidre).
Pa llegar a Toques puede aportase dende Melide (La Coruña), pela carretera comarcal Melide-Friol (si aportar dende Santiago, Ourense o Lugo). Tamién puede aportase dende l'Autovía A6, abandonándola en Montesalgueiro o nel encruz de l'A6 cola carretera d'Uviéu, y dende ellí dirixise a Teixeiro y de ende a Sobrado dos Monxes, que ye conceyu colindante con Toques. Hai señalizaes numberoses rutes de senderismo que traviesen paraxes de Toques arrodiaos de naturaleza autóctona perbién caltenida.
Per otru llau, una variante del Camín de Santiago, "El Camín Primitivu" o "Camín d'Uviéu", traviesa les parroquies toquenses de Vilouriz y Vilamor, y sigue hasta Melide onde conflúi col "Camín Francés". El "Camín Primitivu" ye la caña del camín que dende Asturies entra en Galicia pelos montes de Fonsagrada (Lugo), y pasando per Lugo capital, abandona la provincia de Lugo pel norte del conceyu de Palas de Rei, introduciéndose yá en Toques pola Parroquia de Vilouriz. Ye usáu cada vez por un mayor númberu de pelegrinos, qu'atopen nesta ruta una positiva alternativa al "Camín Francés", pos ente otres coses ufierta más tranquilidá en dómines nes que la ruta francesa presenta mayor conxestión de pelegrinos.
Demografía
editar| 1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2013 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1956 | 1735 | 1580 | 1530 | 1265 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: [necesita referencies]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Llugares d'interés
editar
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Houses of the municipalities of Galicia. Autor: Llista de presidentes de Galicia.
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Toques.
Datos: Q517889- Multimedia: Toques, Spain
