Wikipedia

Unión de Centru Democráticu

(Redirixío dende Unión de Centro Democrático)

Unión de Centru Democráticu (UCD) foi una coalición política y, darréu, un partíu políticu español lideráu por Adolfo Suárez, qu'exerció un papel protagonista mientres la transición a la democracia, liderando'l Gobiernu d'España ente 1977 y 1982. Daos los sos oríxenes, la Unión de Centru Democráticu nun foi un partíu convencional, yá que dientro del so senu coesistíen numberoses «families» polítiques procedentes de los antiguos partíos que constituyeren orixinalmente la coalición.

Unión de Centru Democráticu
Acrónimu UCD
Fundador/a Adolfo Suárez
Presidente Adolfo Suárez
Fundación 3 de mayu de 1977
Disolución 18 de febreru de 1983
Asocedíu por Centro Democrático y Social
Sede Madrid
Estáu  España
Ideoloxía política democracia cristiana, monarquismu, lliberalismu y socialdemocracia
Posición nel espectru centrismu y partíu tresversal
Cambiar los datos en Wikidata

Precisamente, dempués de la dimisión y salida d'Adolfo Suárez en febreru de 1981, el partíu entró nuna descomposición qu'acabaría llevando a perder más de 157 parllamentarios nes eleiciones xenerales de 1982, lo que se traduciría na so disolución unos meses más tarde.

Historia

editar

Antecedentes: Centru Democráticu

editar

El 20 de xineru de 1977, el Partíu Popular encabezó la fundación d'una coalición de partíos centristes denomada Centru Democráticu, con mires a les primeres eleiciones xenerales de la transición posterior a la dictadura de Francisco Franco. La xunta de partíos y movimientos de corte socialdemócrata, democristiano y lliberal taba integrada por:[1][2]

Con posterioridá, incorporar a CD el Partíu Lliberal (PL) d'Enrique Larroque y el Partíu Social Demócrata d'España (PSDE) de Francisco Fernández Ordóñez.

En marzu de 1977, Cabanillas y Areilza empezaron xuntes col presidente del gobiernu, Adolfo Suárez. Esti postreru retirar del PP depués de que quedara de manifiestu que'l gobiernu buscaba intervenir CD pa tresformalo nel «partíu del presidente» qu'enfrentaría les eleiciones xenerales sol lideralgu del propiu Suárez.[4]

El 23 d'abril de 1977, Leopoldo Calvo-Sotelo, ministru d'Obres Públiques del gobiernu Suárez, dimitió al so cargu ya incorporóse a les files de CD, cola cuenta de preparar la inscripción formal del nuevu referente.[4]

Fundación

editar

Constituyóse formalmente como coalición el 3 de mayu de 1977, sol nome de Unión de Centru Democráticu. Esi mesmu día, Suárez anunció la so candidatura a la presidencia del gobiernu como independiente dientro de la llista de UCD.[4]

La UCD axuntó a les siguientes organizaciones polítiques, colos sos respeutivos líderes:[5]

La coalición taba sol lideralgu d'Adolfo Suárez. Los sos principales componentes declarábense demócrata-cristianos, lliberales, socialdemócrates o independientes, siendo estos postreros frecuentemente elementos procedentes del réxime franquista.

El so primer comité executivu componer por Pío Cabanillas, Fernando Alvarez de Miranda, Francisco Fernández Ordóñez, Joaquín Garrigues, Ignacio Camuñas, Enrique Sánchez de León y Leopoldo Calvo Sotelo.[4]

Primeros años

editar
 
Papeleta eleutoral de UCD por Valencia nes eleiciones de 1977.

La Unión de Centru Democráticu (UCD) nació de la mano d'Adolfo Suárez col fin d'aprovechar la so imaxe nes eleiciones a partir de los contactos personales que caltenía colos líderes de gran cantidá de pequeños partíos nacíos en pocos años, según pa llevar a cabu los fines del grupu Tácito, nacíu nos últimos años del franquismu a partir de sectores moderaos del réxime.

El 4 d'agostu de 1977, UCD tresformar en partíu políticu,[7] siendo inscritu oficialmente'l 12 del mesmu mes.[8] Tolos sos partíos fundadores alcordaron eslleir n'avientu d'esi añu, con esceición de la FSD, que retiróse de UCD.[4]

Ente'l 19 y 21 d'ochobre de 1978 celebróse'l so I Congresu, siendo escoyíos Adolfo Suárez como presidente del partíu y Rafael Arias-Salgado como secretariu xeneral.[9]

Hai de solliñar una agrupación centrista que nun se xuntó a la unión de UCD, Equipu de la Democracia Cristiana (EDC), partíu creáu a semeyanza del so homólogu italianu, pero que nun consiguiría los resultaos eleutorales esperaos.

UCD gobernó España dende 1977 hasta 1982. Nes eleiciones xenerales del 15 de xunu de 1977 llogró 6 310 391 votos (34,4 %) y 166 escaños. Nestes, de los sos candidatos el 36 % yeren independientes procedentes de sectores moderaos del franquismu, el 17 % yeren miembros del Partíu Popular y el 12 % de sectores democristianos. Finalmente, tres les eleiciones, el 17,5 % de los sos diputaos electos fueren primeramente procuradores de les Cortes franquistes.

Nel Gobiernu

editar
 
Afiche de UCD pa les eleiciones xenerales de 1977.

La Llexislatura Constituyente d'España empezó'l 19 de xunu de 1977, pudiendo UCD gobernar debíu al sofitu parllamentariu y al consensu establecíu tantu con AP como col PSOE y el PCE. Les nueves Cortes inauguráronse'l 22 de xunetu. El nuevu gobiernu, con Adolfo Suárez González de presidente, dellos independientes y Fernando Abril Martorell como vicepresidente, vendría rematar el procesu de Transición Española desenvueltu nel país tres la muerte de Francisco Franco al ser unu de los principales partíos impulsores de la Constitución de 1978, teniendo ente les sos files a 3 de los 7 Padres de la Constitución ponentes constitucionales (Gabriel Cisneros, Miguel Herrero y Rodríguez de Miñón, y José Pedro Pérez-Llorca).

Nes eleiciones xenerales de marzu de 1979 volvió ganar les eleiciones con mayoría simple, llogrando 6 268 593 votos (34,8 %) y 168 diputaos. Coles mesmes en diches eleiciones llogró mayoría absoluta nel Senáu con 118 senadores. D'esta miente, la I Llexislatura d'España (o II, si incluyéramos na cuenta la Constituyente), empezó'l 1 de marzu de 1979, con un nuevu Gobiernu presidíu por Adolfo Suárez y con Manuel Gutiérrez Mellado y Fernando Abril Martorell nél, que cuntó col sofitu na invistidura d'AP.

Coles mesmes UCD ganó les eleiciones municipales d'esi mesmu añu llogrando l'alcaldía en 20 capitales de provincia pero non nes grandes ciudaes; tamién ganó les eleiciones a la Diputación Foral de Navarra. Tres les eleiciones al Parllamentu de Cataluña de 1980, nes que'l so referente en Cataluña Centristes de Catalunya-UCD llogró 18 diputaos,[10] sofitó a Jordi Pujol como Presidente de la Xeneralidá de Cataluña.

El 16 de xineru de 1980 el ministru de Cultura Manuel Clavero Arévalo arrenunció al so cargu, y n'abril del mesmu añu abandonó'l partíu pola negativa de UCD a sofitar la "autonomía histórica d'Andalucía" fundando Unidá Andaluza.[11] Esi mesmu añu l'entós ministru de Trabayu y Asuntos Sociales Rafael Calvo Ortega convertir en secretariu xeneral del partíu y Leopoldo Calvo-Sotelo en vicepresidente 2º del Gobiernu.

Ente'l 6 y 9 de febreru de 1981 celebróse'l II Congresu de UCD en Palma de Mallorca,[12] onde Agustín Rodríguez Sahagún imponer na votación a Landelino Lavilla como presidente del partíu, cargu qu'ostentó hasta'l 21 de payares d'esi añu cuando lu sustituyó Leopoldo Calvo-Sotelo.[9]

Dimisión de Suárez

editar

El 29 de xineru de 1981, frutu de los conflictos internos dientro de UCD, ente otros motivos, Adolfo Suárez dimitió como Presidente del Gobiernu,[13][14] siendo'l so sustitutu hasta'l fin de la llexislatura Calvo-Sotelo tres el fallíu intentu de golpe d'Estáu del 23 de febreru d'esi añu. Dende esti momentu xéstase la inevitable desapaición del partíu, habiendo quien cunta que lo único que caltenía xunida la coalición yera la redaición de la nueva Constitución, que yá atopar a valir. De la mesma terminó siendo un partíu con escasa popularidá y ampliu refugu, debíu al aumentu del paru, la grave inflación y la xeneral crisis económica que vivía'l país.

En payares de 1981 diez diputaos del sector socialdemócrata de UCD lideraos por Francisco Fernández Ordóñez fundaron el Partíu d'Aición Democrática —que más tarde s'integraría nel PSOE—,[15] y en febreru de 1982 trés diputaos encabezadures por Miguel Herrero y Rodríguez de Miñón integrar nel grupu parllamentariu de Coalición Democrática, amontándose la crisis interna por momentos.[16] En xunetu, Landelino Lavilla convertir en presidente de UCD coincidiendo col abandonu del partíu d'Adolfo Suárez y la creación per parte d'ésti del Centru Democráticu y Social (CDS).[17][18] Per otra parte, el sector democristiano crea'l Partíu Demócrata Popular. Más tarde esti postreru y el Partíu Lliberal asociar con Alianza Popular, acabando per integrar se nesti partíu y ocupando l'espaciu del centroderecha. Coles mesmes Antonio Garrigues Walker fundó en xunetu de 1982 el Partíu Demócrata Lliberal integrando nél a los sectores lliberales de UCD, siendo la base del futuru Partíu Reformista Democráticu.[19]

Salida del Gobiernu y disolución

editar
 
Evolución de los escaños de UCD nel Congresu de los Diputaos de 1977 a 1982.

Nes eleiciones xenerales de 1982, nes que venció de forma aplastante el PSOE, presentó como candidatu a Landelino Lavilla, y solo llogró 1 425 093 votos (6,7 %) y 11 escaños, perdiendo 157 diputaos respeuto les anteriores eleiciones. Nel momentu que UCD pasa a la oposición el so secretariu xeneral yera Íñigo Cavero. El 11 y 12 d'avientu de 1982 celebróse un congresu estraordinariu nel cual Landelino Lavilla foi confirmáu como presidente y Juan Antonio Ortega foi escoyíu secretariu xeneral.[20] Tres toes estes dixebres y la pésima resultancia eleutoral, UCD eslleióse'l 18 de febreru de 1983 anque'l so grupu parllamentariu caltener hasta 1986.[21] La base eleutoral de la UCD nutrió nes eleiciones de 1982 a los dos principales formaciones de la esquierda y la derecha, el PSOE y Alianza Popular, que, tres refundarse en 1989 col nome de Partíu Popular, pasó a capitalizar una porción entá mayor del eleutoráu qu'enantes votara a la UCD. Hai de solliñar que fueron dellos los líderes de UCD que s'integraron en Alianza Popular, ente ellos, Miguel Herrero de Miñón en 1982,[22] Marcelino Oreja en 1983,[23] Pío Cabanillas en 1986 (primeramente como miembru del Partíu Lliberal),[24] y Rodolfo Martín Villa y Gabriel Cisneros en 1989.[25]

Per otra parte, a partir de UCD (yá fuera direutamente o al traviés del CDS) surdieron tamién diversos partíos d'orientación rexonalista o nacionalista, cuantimás tres la so disolución, como Unión del Pueblu Navarro (UPN) (biforcáu en 1979 de la mano de Jesús Aizpún), Unió Mallorquina, Agrupaciones Independientes de Canaries (xerme de l'actual Coalición Canaria), Partíu Rioxanu Progresista, Estremadura Xunida, Unidá Rexonalista de Castiella y Llión, Coalición Galega[26] o Centru Canariu Independiente, o bien centristes d'ámbitu namái provincial, como Centristes d'Ourense. Los miembros del so representante en Cataluña, Centristes de Catalunya-UCD, acabaron partíos ente Centru Democráticu y Social, Alianza Popular y Convergència Democràtica de Catalunya.

Nes eleiciones municipales de 1983, diversos alcaldes de la estinguida UCD fueron reelixíos al presentase en candidatures d'Alianza Popular en Burgos, Ciudá Real, Palencia, Pontevedra y Santander, Agrupación Tinerfeña d'Independientes en Santa Cruz de Tenerife o como independientes en Teruel.

Resultaos eleutorales

editar

Congresu de los Diputaos

editar
Eleición Líder Posición Votos % Escaños ±
1977 Adolfo Suárez 1° 6 310 391 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
166/350
1979 Adolfo Suárez 1° 6 268 593 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
168/350
  2
1982 Landelino Lavilla 3° 1 425 093 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
11/350
  157

Eleiciones municipales

editar
Eleición Líder Posición Votos % Conceyales
1979 Adolfo Suárez 1° 5 018 784 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
28,960/67,505

Eleiciones autonómiques

editar
Eleición Cabeza de llista Posición Votos % Escaños
Navarra 1979 Jaime Ignacio del Burgo 1° 68 040 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
20/70
País Vascu 1980 Jesús María Viana 5° 78 095 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
6/60
Cataluña 1980 Antón Cañellas 4° 286 922 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
18/135
Galicia 1981 José Quiroga 2° 274 191 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
24/71
Andalucía 1982 Luis Merino Bayona 3° 371 154 Error en plantía:nts: Nun s'almiten fraicionesError d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu.%
15/109

Presidentes

editar
Presidente Mandatu
1. Adolfo Suárez 3 de mayu de 1977-9 de febreru de 1981
2. Agustín Rodríguez Sahagún 9 de febreru de 1981-21 de payares de 1981
3. Leopoldo Calvo-Sotelo 21 de payares de 1981-13 de xunu de 1982
4. Landelino Lavilla 13 de xunu de 1982-18 de febreru de 1983

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ Entrevista de Areilza y Cabanillas con Ruiz Giménez y Fernández Ordóñez. El País. 21 de xineru de 1977. https://elpais.com/diario/1977/01/21/espana/222649208_850215.html. Consultáu'l 20 de xineru de 2018. 
  2. ↑ "Centru Democráticu", una amplia opción eleutoral. ABC (Madrid). 23 de xineru de 1977. http://hemeroteca.abc.es/nav/Navigate.exe/hemeroteca/madrid/abc/1977/01/23/018.html. Consultáu'l 20 de xineru de 2018. 
  3. ↑ Guerra declarada nel Centru Democráticu. Diario 16. 23 de febreru de 1977. https://linz.march.es/documentu.asp?reg=r-65278. Consultáu'l 27 d'avientu de 2017. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 El complexu tresformamientu d'una coalición nun partíu unificáu. El País. 23 de xineru de 1977. https://elpais.com/diario/1978/10/18/espana/277513205_850215.html. Consultáu'l 20 de xineru de 2018. 
  5. ↑ Luis Suárez Fernández. «Historia xeneral d'España y América. 19,2. La dómina de Francu». Consultáu'l 22 de mayu de 2015.
  6. ↑ Ministeriu del Interior d'España. «Partíos políticos qu'integraron "Unión de Centru Democráticu"». Consultáu'l 22 de mayu de 2015.
  7. ↑ «UCD constitúyese como partíu políticu». El País (5 d'agostu de 1977). Consultáu'l 22 de mayu de 2015.
  8. ↑ Ministeriu del Interior d'España. «PARTÍOS POLÍTICOS INSCRITOS CON ESPRESIÓN DE LA FECHA D'INSCRIPCIÓN». Consultáu'l 22 de mayu de 2015.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Fechos principales na historia de UCD». El País (19 de febreru de 1983). Consultáu'l 24 d'agostu de 2015.
  10. ↑ Eleiciones al Parllamentu de Cataluña de 1980
  11. ↑ «Clavero abandona'l grupu parllamentariu de UCD». El País (30 d'abril de 1980). Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
  12. ↑ Álvarez García, Carlos (1986). «L'archivu de UCD de Soria (1977-1983) depositáu nel Archivu Históricu Provincial de Soria. Clasificación ya inventariu de los sos fondos.». Boletín de la ANABAD 36 (3):  páxs. 447-460. http://dialnet.unirioja.es/servlet/ficheru_articulo?codigo=802415&orde=64413. Consultáu'l 14 d'avientu de 2011. 
  13. ↑ Suárez-Íñiguez, 2011, p. 173.
  14. ↑ Folgueira Lombardero y Bayón Iglesias, 2009, p. 59.
  15. ↑ «Los socialdemócrates maticen el so sofitu al presidente del Gobiernu». El País (5 de payares de 1981). Consultáu'l 23 de xineru de 2016.
  16. ↑ «Los "tránsfugas" incorporar a Coalición Democrática.». El País (3 de febreru de 1982). Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
  17. ↑ Melanie Haas (2006), "Das Parteiensystem Spaniens", Die Parteiensysteme Westeuropas, VS Verlag, pp. 433-436
  18. ↑ «Suárez confirma'l so abandonu de UCD y prepara un nuevu partíu». El País (29 de xunetu de 1982). Consultáu'l 13 de xineru de 2017.
  19. ↑ «Constituyíu'l Partíu Demócrata Lliberal que promueve Antonio Garrigues Walker». El País (14 de xunetu de 1982). Consultáu'l 30 de marzu de 2016.
  20. ↑ «Los democristianos controlen UCD frente a los 'azules'». El País (13 d'avientu de 1982). Consultáu'l 13 de xineru de 2017.
  21. ↑ «La crisis de UCD remata cola decisión d'eslleise como partíu políticu». El País (19 de febreru de 1983). Consultáu'l 13 de xineru de 2017.
  22. ↑ «Los "tránsfugas" incorporar a Coalición Democrática». El País (3 de febreru de 1982). Consultáu'l 13 de xineru de 2017.
  23. ↑ «Marcelino Oreja incorporar a AP». El País (21 de xunetu de 1983). Consultáu'l 13 de xineru de 2017.
  24. ↑ «Partíu Lliberal» (26 de marzu de 1986). Consultáu'l 13 de xineru de 2017.
  25. ↑ «Dirixentes de AP conceden cinco meses a Oreja por qu'acredite la so capacidá d'apigurar al centru derecha». El País (22 de xineru de 1989). Consultáu'l 13 de xineru de 2017.
  26. ↑ . El País (17 de marzu de 1983). Consultáu'l 13 de xineru de 2017.

Bibliografía

editar

Enllaces esternos

editar






Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Unión_de_Centru_Democráticu&oldid=4304980»