Urueñas
Urueñas ye un conceyu d'España, na provincia de Segovia, comunidá autónoma de Castiella y Llión. Tien una superficie de 32,87 km².
 Urueñas | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||||
| Provincia |  provincia de Segovia | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcaldesa de Urueñas (es)  | Inmaculada Dillana Calvo | ||||
| Nome oficial | Urueñas (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
40317 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 41°21′21″N 3°46′30″W / 41.355833333333°N 3.775°O | ||||
  Urueñas Urueñas (España)  | |||||
| Superficie | 33 km² | ||||
| Altitú | 1048 m | ||||
| Llenda con | Castroserracín, Navares de las Cuevas, Navares de Enmedio, Navares de Ayuso, Aldeonte, Sepúlveda y Valle de Tabladillo | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
100 hab. (2023) - 65 homes (2019) - 41 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0.07% de provincia de Segovia | ||||
| Densidá | 3,03 hab/km² | ||||
| uruenas.es | |||||
 | |||||
Toponimia
editarEtimológicamente, según el profesor José María Martín, el nome deriva de Ur- dueñes, ye dicir agua de los señores. Tamién hai dalgún niciu de que'l nome puede significar agües soterrañes. La población ta asitiada al norte de Sepúlveda, nun terrén cascayosu bañáu por un regueru que flúi al ríu Duratón.
Símbolos
editar
L'escudu heráldicu que representa al conceyu se blasona de la siguiente manera:
«Cuartelado. Primero d'azur, con una espadaña de plata. Segundu, d'oru con un carbayu de sinople, arrincáu. Terceru, d'oru con una oveya de plata, puesta sobre unes peñes. Y cuartu, de plata con ondes d'azur. Al timbre, la Corona Real Española. Escudu mediu partíu.»
La descripción testual de la bandera ye la siguiente:
«Bandera cuadrada de color mariellu, con trés faxes ondeadas azules.»
Historia
editarYe de fundación medieval, y pertenez dende entós a la Comunidá de Villa y Tierra de Sepúlveda, nel so ochavu de les Pedrizas. Sepúlveda y la so tierra pertenecieron siempres al realengu, ensin solución de continuidá. Cuenta nel términu con un despobláu próximu llamáu'l Barriu. El nome del pueblu paez fóra-y impuestu por repobladores orixinarios de Urueña (Valladolid), famosu castiellu medieval y más tarde Condáu de poderosu llinaxe de los Girón.
Demografía
editar| 1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2006 | 2008 | 2010 | 2012 | 2014 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 137 | 130 | 111 | 118 | 110 | 110 | 105 | 112 | 100 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Alministración y política
editar| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Eusebio Blanco Guijarro |  PP
|
| 1983-1987 | Basilio Monte Sanz |  PSOE
|
| 1987-1991 | Eusebio Blanco Guijarro | PP
|
| 1991-1995 | Eusebio Blanco Guijarro | PP
|
| 1995-1999 | Eusebio Blanco Guijarro | PP
|
| 1999-2003 | Eusebio Blanco Guijarro | PP
|
| 2003-2007 | Eusebio Blanco Guijarro | PP
|
| 2007-2011 | Eusebio Blanco Guijarro | PP
|
| 2011-2015 | Inmaculada Dillana Calvo | PSOE
|
| 2015-2019 | Francisco Javier Carpio Guijarro | PP
|
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
Economía
editarLa so dedicación tradicional yera l'agrícola y ganadera, con producción de ceberes, garbanzos, cáñamu y hortolices.
Monumentos y llugares d'interés
editarIlesia parroquial de San Xuan Bautista
editar
D'estilu románicu y una espadaña de cuatro cuerpos que destaca ente toles de la zona pola so majestuosidad y guapura. Ta dedicada San Xuan Bautista, y anque güei ye una impresionante fábrica pedresa gótica, n'orixe debió de ser una pequeña ilesia rural románica, pos caltién d'esa dómina delles muertes na antoxana d'entrada y la pequeña y senciella portada d'ingresu, conformada por trés arquivoltas de moldures en zigzag y florones. La so planta distribuyir en dos naves, anque ta claro que se diseñó pa trés. Les capiyes de la cabecera del templu cubrir con bóvedes de crucería y dientro d'él puédese almirar la so pila bautismal románica, según dellos retablos barrocos ente los que destaca'l mayor, nel que vamos ver trés bones pintures y una orixinal y entrañable imaxe de San Juan Neñu. A esto hemos de xunir una bona coleición de platería, dientro de la cual sobresal un interesáu xuegu de crismeras de plata del primer terciu del sieglu XVII.
Cinco son los retablos de la Ilesia de San Xuan Bautista de Urueñas, toos ellos d'estilu barrocu.
- El primeru, namás entrar na Ilesia ye'l que s'atopa dedicáu a la Virxe de la Soledá
- El segundu dedicar al Cristu de los Difuntos; l'asitiáu a la derecha del Altar Mayor y frente a la sacristía ta dedicáu a San José.
- El Retablu Mayor ye'l que preside'l centru de la nave, formáu por trés cuerpos, nel primeru y nun llateral puede reparase la fecha na que foi ellaboráu'l retablu: 1.678; nel cuerpu entemediu atópense dos pintures, la Custodia y la talla de San Xuan Bautista, patrón de Urueñas que la so fiesta celebrar nel mes de xunu; nel cuerpu cimeru una tercer pintura corona'l retablu, xusto per debaxo del áticu.
- Na cabecera de la nave, a la izquierda del Altar Mayor atópase'l dedicáu al Duce Nome de María, patrona de Urueñas, la Virxe más quería del pueblu, a la que se-y dediquen les Fiestes Patronales el segundu fin de selmana de setiembre.
Ermita del Santu Cristu del Humilladero.
editarNes proximidaes del pueblu onde se celebra una romería. Según unos bonos exemplos de l'arquiteutura tradicional de la zona. Esta Ermita ye una Ermita del pueblu, de los cofrades.
Cultura
editarFiestes patronales
editar- San Xuan Bautista (24 de xunu) y Fiestes duce nome de María (12 de setiembre), que celébrense'l segundu fin de selmana de setiembre. Al pueblu allega una orquesta pa vienres, sábadu y domingu, ensin esceición. Tamién s'encarga d'animar la fiesta la charanga Los Fitis.
Otres festividaes
editarFiesta del Santu Cristu del Humilladero (6 de xunu) y Santa Águeda (5 de febreru).
Selmana Cultural. Mientres la segunda selmana d'Agostu, l'Asociación Cultural "Amigos de Urueñas" entama una selmana de fiestes y entretenimientos culturales y deportivos. Ye una selmana onde'l pueblu vese envueltu nuna gran actividá.
Mientres estos díes llevar a cabu tou tipu d'actividaes. Dende competiciones deportives, hasta xuegos tradicionales como'l chito o los bolos. Tamién se ven películes "al frescu" nel cine de branu. Otru día ta dedicáu a la fiesta de la mocedá, onde grandes y pequeños collaboren pa brindar a los asistentes con una increíble nueche de fiesta. Tamién se lleva a cabu una escursión a dalgún sitiu d'interés cultural y marches a cuerpu o en bici per diverses zones del pueblu.
Mientres les mañanes realizar nel Centru Cultural toa clase de trabayos manuales pa los más pequeños, dende figures de magre, a mázcares de papel, dibuxos, etc, y tamién participen en talleres d'encuadernación.
Celébrase tamién un concursu d'amarutes, onde cada añu hai mas nivel, tantu nes categoríes inferiores como na d'adultos. A la fin del concursu ufiértase una caldereta pa toos.
L'Asociación Cultural crear nel branu de 1986 gracies a la iniciativa d'un grupu de mozos. El so primer presidente foi Alberto Poza. En redol a l'Asociación, créose'l Grupu Enebro de bailles rexonales, formáu principalmente por moces d'ente 3 y 20 años. Les sos actuaciones na plaza trescalen a padres y güelos. Dende 1987, siendo alcalde Basilio Montes, l'Asociación cunta con un ampliu local, l'antiguu edificiu del Conceyu, onde tien la so sede y celébrense munches de les sos acividades.
Dende 1998 edítase El Cotorrillo, boletín d'información y participación de l'Asociación. Dende entós publicar inenterrumpidamente 2 vegaes al añu.
Otra actividá significativa ye la celebración de la Misa del Gallu, na nueche del día 24 d'Avientu. Cántense unos villancicos bien antiguos y participa El Zarragón, persona vistida de pastor, al que siguen unos neños faciendo sonar les llueques que lleven ataos a la cintura.
Peñes
editarMientres les fiestes patronales d'esta llocalidá ye costume de fai yá munchos años, que los mozos y non tan nuevos formen grupos d'amigos/as, que axúntense en locales y pasen les fiestes ende. Cada peña tien un traxe, que toma dende'l típicu pantalón, camisa y faxín, hasta los nuevos enclinos como son los petos (Moda introducida pola Peña la Ruina). Na actualidá esisten les siguientes peñes: Peña los Mayuelos, Peña los Ramos, Peña los Güertos, Peña los Cuarenta Chotas Berjumias, Peña l'Esmadre, Peña'l Rincón, Peña los Botijos, Peña la Ruina, Peña les Nefer, Peña'l Picadoriu, Peña los Casi 30, Peña l'Oasis, Peña la Solitaria, Peña'l Chispazu, Peña'l descontrol y Peña la Lokura. Estes son les Peñes actuales, cada añu suelen apaecer nueves peñes.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ 2,0 2,1 Xunta de Castiella y Lleón (ed.): «DECRETU de la Presidencia de la Diputación Provincial de Segovia, pol que s'aprueba l'Escudu Heráldicu y Bandera Municipales del Conceyu de Urueñas (Segovia).». Boletín Oficial de Castiella y Lleón nᵘ194/1994 de 6 d'ochobre de 1994.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Urueñas.
