Valdenebro de los Valles
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Valdenebro de los Valles ye una llocalidá de la provincia de Valladolid, perteneciente a la contorna de Tierra de Campos,asitiada al sur de la mesma, nes estribaciones de los Montes Torozos. Castiella y Llión, España. La fiesta ye'l 22 de xineru: San Vicente Mártir.
 Valdenebro de los Valles | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Castiella y Lleón |
| Provincia |  provincia de Valladolid |
| Partíu xudicial | Medina de Rioseco |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Valdenebro de los Valles (es)  | José Mario Gutiérrez Vaquero |
| Nome oficial | Valdenebro de los Valles (es)[1] |
| Códigu postal |
47816 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 41°51′18″N 4°58′10″W / 41.855°N 4.9694444444444°O |
  Valdenebro de los Valles Valdenebro de los Valles (España)  | |
| Superficie | 42 km² |
| Altitú | 862 m |
| Llenda con | Medina de Rioseco, Montealegre de Campos, Villalba de los Alcores, Valladolid y La Mudarra |
| Demografía | |
| Población |
191 hab. (2023) - 102 homes (2019) - 90 muyeres (2019) |
| Porcentaxe | 0.04% de provincia de Valladolid |
| Densidá | 4,55 hab/km² |
 | |
Historia
editar
Los oríxenes del conceyu; polos sos enclave, nun pequeñu cuetu y la so redolada, tienen que coincidir o ser similares, a los de los pueblos vecinos de Montealegre de Campos y Villalba de los Alcores, que remóntase a dómines celtes (vaceos). Esisten nicios de la esistencia d'una villa romana na paraxa d'Arenuces, tamién queda un restu de calzada romana na fonte del barriu, siendo bien nomada nel pueblu, el cercu funerariu, tamién romana, que foi parar dende la so ilesia parroquial al Muséu Arqueolóxicu de Valladolid nel Palaciu de Fabio Nelli. Estos exemplos, denotan bien a les clares el so pasáu romanu. La morfoloxía del so cascu urbanu, el so allugamientu, los pocos restos de muralles y del castiellu qu'inda se caltienen, según la lleenda entorno a la paraxa denomada "El Tesu de la Forca", denotan un pasáu medieval (frontera ente Llión y Castiella nel sieglu XI cuando Pelayo Bermúdez dona en 1049 la villa al rei Fernandu I), ricu y convulso del que tampoco se dispón de fontes fiables.
Les primeres noticies que se tienen del conceyu daten del sieglu XIII y faen referencia al privilexu dau en 1242 pol rei D. Fernandu III con motivu del esllinde ente los términos municipales de Medina de Rioseco propiedá de la corona y el de Valdenebro propiedá del Conde de Castro. Na crónica d'Alfonsu XI fai referencia al calter rebalbu de los sos habitantes y l'usu de la población bien fortificada y del so castiellu pal asaltu y pillaje, interviniendo'l monarca tomando la plaza y escarmando a la población nel llugar conocíu güei como'l tesu de la Forca. El conceyu pasa por Donación Real en 1465 a incorporase a los dominios del Almirante Don Fadrique, ordenando esti nesta villa'l 22 de setiembre de 1473 les sos últimes voluntaes.
Nel sieglu XVIII atopamos na "contribución única" realizada pol Marqués de la Ensenada en 1752, que la villa pertenecía a la Duquesa d'Alba, adquirida por compra a la corona. Nesta documentación poner de manifiestu, que la economía del conceyu basar na producción de ceberes, la producción de vinu y la cría de ganáu ovín, ensin esistir manufactura dalguna, aspeutu esti que continua básicamente nos nuesos díes. Más apocayá a principios del sieglu XX el nome del conceyu vencéyase por mor se dalgunos de los sos vecinos, a los cambeos que la política del catastru ta realizando nel mediu rural,(de resultes de los mesmos se gravaria con más impuestos al colonu o llabrador) siendo un vecín D. Rafael del Caño García'l mentor y promotor de felicidá protesta.
Evolución demográfica
editar| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2011 | 2012 | 2014 | 2018 |
| 718 | 709 | 673 | 718 | 714 | 701 | 545 | 375 | 267 | 233 | 221 | 217 | 202 | 197 |
Monumentos
editar
El principal monumentu de la villa ye la Ilesia Parroquial de San Vicente Mártir. Trátase d'un edificiu de planta rectangular d'una sola nave, con torre de trés plantes. El primitivu orixe del templu ye Románicu del sieglu XIII, del que queda la base de la so torre con una perfecta bóveda de cañón, la portada principal y la estrucutura de contrafuertes esteriores, tamién se reparen nel muriu esterior restos de canecillos románicos reutilizaos. El templu actual ye un Edificiu del Sieglu XVI construyíu en piedra sobre los restos románicos mentaos. Ye un templu en planta rectangular, d'una sola nave estremada en cuatro tramos, cada unu de los cualos coronáu en bóveda de crucería con terceletes, coru altu a los pies xunto a la torre, sobre un solu arcu que se apolla en murios esteriores y ye d'un radiu y lonjitun únicos. La torre d'orixe románicu consta de tres cuerpos en piedra de sillería. La construcción ye atribuyida a Gaspar de Solozano. Nel so interior caltién un cristu crucificáu, tamién románicu, que tradicionalmente usar nos entierros, dicha talla tien un valor históricu artísticu, incalculable. Ye bien interesante'l reló de sol asitiáu na cai Troya por ser unu de los más antiguos fechaos de la provincia.
Mediu natural
editarValdenebro de los Valles, anque perteneciente a la Contorna de Tierra de Campos, atópase nes estribaciones de los Montes Torozos, polo que tien una orografía peculiar, distinta a la común de los pueblos terracampinos. El so términu queda delimitado al norte peles fasteres de les Cuestes, Al oeste abrir al Valle del Sequillo,(regueru de Coruñeses) y a la xubida al pandorial de Torozos (caserío de monte Sardonedo colos sos 862,4 msnm), al Sur pol pandorial de Torozos (Navabuena y la Mudarra) al Este pol valle de Valderrey la Picotera y el valle de los Cesteros. La redolada física alterna la llanura magriza propia de Tierra de Campos, con fasteres caliares y pandoriales arenosos. Abonden el Caxigal y la Encina y dispón de numberosos valles que bordien los Montes Torozos y que colos yá sumíos Enebros dan-y el nome al conceyu. Nes fasteres caliares abonda'l pinu de reforestación, l'almendral, como restu de la dómina en que'l conceyu cultivóse viñéu, ta presente en munchos de los sos pagos. Ye común la presencia de riberes con Chopos y Álamos. Tamién crez el pinu piñonero. La llebre, el coneyu el falpayar y la perdiz colorada son les especies cinexétiques que se cacen nel so términu.
Personaxes pernomaos
editar- Ye famosa la pintura, que del so paisaxe urbano, realizó'l pintor paisaxista castellán Aurelio García Lesmes, cola qu'en 1922 llogró la medaya del concursu nacional de Belles Artes.
- El novelista español Ramón Pérez de Ayala, pasaba llargues temporaes nel conceyu, realizando nél delles de les sos obres.
- Mención especial merez D. Rafael del Caño García , fíu y vecín del conceyu, abogáu d'oficiu. Figura nos añales de la hestoria de la radiodifusión española como'l primer llocutor que tuvo la radio n'España, realizando'l 14 de payares de 1924 la emisión inaugural de Radio Barcelona EAJ-1, fechu que ta consideráu como l'empiezu de la radiodifusión española. Fuertemente implicáu en política nos convulsos años anteriores al españíu de la Guerra Civil Española, ocupa'l puestu de Secretariu Xeneral del Institutu de Reforma Agraria. Autor de dellos llibros de tema agraria.
- El docente D. Narciso Carreres Rodríguez, natural d'esti conceyu, foi direutor del C.E.I.P. Alonso Berruguete de Valladolid ente 1985 y 2007.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Valdenebro de los Valles.
Datos: Q1919495- Multimedia: Valdenebro de los Valles
