Videmala
Videmala ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Zamora y la comunidá autónoma de Castiella y Llión.[3]
 Videmala | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Castiella y Lleón |
| Provincia |  provincia de Zamora |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Videmala (es)  | Manuel Rodrigo Rodríguez |
| Nome oficial | Videmala (es)[1] |
| Códigu postal |
49164 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 41°36′47″N 6°02′31″W / 41.613055555556°N 6.0419444444444°O |
  Videmala Videmala (España) | |
| Superficie | 25.87 km² |
| Altitú | 785 m[2] |
| Llenda con | Mueles del Pan y Carbajales de Alba |
| Demografía | |
| Población |
145 hab. (2023) - 76 homes (2019) - 71 muyeres (2019) |
| Porcentaxe | 0% de provincia de Zamora |
| Densidá | 5,6 hab/km² |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+01:00 |
 | |
Xeografía
editarAtópase allugáu na contorna d'Aliste, al oeste de la provincia de Zamora y cerca de la frontera con Portugal. El conceyu ta formáu pol territoriu correspondiente a los términos de Villanueva de los Corchos y de Videmala.
Historia
editarNa Edá Media, tres la nacencia del Reinu de Llión nel añu 910, Videmala quedó integráu nel mesmu, fechu que nun evitó la esistencia de ciertu conflictu ente los reinos lleonés y portugués nos sieglos XII y XIII pol control d'esta zona allugada xunto a la frontera.[4]
Mientres la Edá Moderna, Videmala pertenecía al Partíu de Carbajales, tal que recueye Tomás López nel so Mapa de la Provincia de Zamora de 1773. Ye por ello que popularmente conocer a la llocalidá tamién como Videmala d'Alba, por cuenta de dicha pertenencia histórica a la contorna carbajalina.
Yá na Edá Contemporánea, cola creación de les actuales provincies en 1833, Videmala foi adscritu a la provincia de Zamora y la Rexón Lleonesa,[5] quedando integráu cola creación de los partíos xudiciales n'abril de 1834 nel d'Alcañices.[6] Finalmente, cola supresión del partíu de Alcañices en 1983, Videmala foi integráu nel Partíu Xudicial de Zamora.[7]
Patrimoniu
editar- Ilesia parroquial de Santuyano. D'espadaña con pináculos y con doble buecu, les sos campanes ufierten un soníu especial, por ser realizaes fundiendo la vieya campana de plata d'una antigua ermita qu'había nes proximidaes del pueblu, llamada de Santa Bárbara. Nel so interior, amás del retablu mayor cola imaxe del patrón y la iconografía relixosa tradicional, dispón d'un cuadru recién de Santuyano Obispu donáu pol autor local Manolo Falcón, y otru de les Ánimes anónimu.
- arquiteutura tradicional. Ye humilde y senciella, d'adobe – barro con paya- y piedra, amás de madera, en fachaes d'antigües viviendes típiques, con portalones pa carros, techos de texa y cayuela, bistechos, y detalles de forxa n'aldabes. Hai fontes, bebederos pal ganáu como La Llamera, potru de ferrar, cortines, casales -chozos o barganales ganaderos-, palombares y buelgues de molinos –dacuando namái la piedra- nes riberes del Río Malu, cola so ponte.
Redolada Natural
editarDestaquen les sos paraxes naturales, aniciaos pola so situación ente los ríos Aliste y Malu, xunto a los distintos regueros o regatos que lu derruempen, dotando a esta tierra d'una gran diversidá de paisaxes. Ente les sos paraxes destaca la ruta de “Les Fayas”, con impresionantes balcones sobre les agües del ríu Aliste, al noroeste de Videmala.[8][9]
Demografía
editar| 1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2017 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 255 | 226 | 189 | 216 | 168 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: [ensin referencies]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gráfica d'evolución demográfica de Videmala ente 1900 y 2017 |
 |
| Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
Gastronomía
editarLa gastronomía llocal respuende a un estilu de cocina popular –cocíu, botillo, sopes d'ayu, arroz a la zamorana, bacaláu, trucha,- con especialidá en carnes alistanes o de caza, rustíos y guisos, embutíos y derivaos de la matanza tradicional –chanfaina, morciella, torruxones…-, cogordes y frutos del monte o de la güerta, ensin escaecer -venceyaos al calendariu festivu añal- platos especiales como pulpu a la gallega, güevos con bacaláu o repostería casera y duces. Cabo señalar que Videmala encuádrase dientro de la zona de producción de la denominación Xata de Aliste.[10]
Fiestes
editarVidemala celebra les sos fiestes patronales l'últimu fin de selmana d'agostu n'honor a Santuyano (anque la festividá orixinal yera'l 28 de xineru), con un programa que combina los actos relixosos con espectáculos taurinos y musicales, folclor y xuegos tradicionales arreglaos con convivencia gastronómica.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ URL de la referencia: https://www.aemet.es/es/eltiempo/prediccion/municipios/videmala-id49237.
- ↑ Videmala na páxina web de la Diputación de Zamora
- ↑ Martín Viso, Iñaki (2000). Universidá de Salamanca: Poblamientu y estructures sociales nel norte de la Península Ibérica. Sieglos VI-XIII (en castellanu), páx. 349. «Mientres el periodu anterior (sieglos X-XI), l'occidente zamoranu integrárase nel reinu de Llión. La escasez de noticies nel sieglu XI alimenta la hipótesis de que topamos ante un espaciu marxinal dientro de la formación lleonesa, al igual qu'asocede con otres de la periferia interior. La xénesis de la monarquía portuguesa fixo necesaria una delimitación fronteriza qu'estremaría rexones con similitud socio-económiques, polítiques y culturales, conformándose como zones de frontera. […] Los conflictos rematen a principios del XIII, cuando Nuño de Zamora, posiblemente Nuño Froilaz, repuebla Castro de Alcañices y los lleoneses controlen Aliste, en conquistando temporalmente dellos castiellos de la zona trasmontana oriental. La llinia fronteriza va quedar asina afitada hasta los nuesos díes»
- ↑ «Real Decretu de 30 de payares de 1833 sobre la división civil de territoriu español na Península ya islles axacentes en 49 provincies» (castellanu). Gaceta de Madrid.
- ↑ Subdivisión en partíos xudiciales de la nueva división territorial de la Península ya islles axacentes / aprobada por S. M. nel real decretu de 21 d'abril de 1834
- ↑ Real Decretu 529/1983, de 9 de marzu, pol que se determinen los Partíos Xudiciales de cada provincia, a considerar a efeutos de les eleiciones de Diputaos provinciales.
- ↑ Rutes en Videmala
- ↑ «Videmala na páxina web de ADATA (Asociación pal desenvolvimientu de Aliste, Tábara y Alba)». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-10-13.
- ↑ «Tenral de Aliste: Zona Xeográfica de Producción». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-09-04.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Videmala.
