Zona metropolitana del valle de Méxicu
La Zona Metropolitana del Valle de Méxicu o polos sos sigles ZMVM,[1] ye l'área metropolitana formada por Ciudá de Méxicu y por 60 conceyos tremaos, unu d'ellos nel Estáu d'Hidalgo, los restantes nel Estáu de Méxicu. Según los resultaos del censu ellaboráu pol INEGI nel añu 2010, esta zona cuntaba con una población d'alredor de 22 millones d'habitantes, aproximao 1 de cada 5 mexicanos, (tan solo en Ciudá de Méxicu son 8 851 080 habitantes).[2] Según datos de la ONX nel añu 2012, ye una de les aglomeraciones urbanes más poblaes del mundu.[3][4]
| Zona metropolitana del valle de Méxicu | |
|---|---|
| Alministración | |
| País |  Méxicu |
Entidad federativa (es)  |  Ciudá de Méxicu |
| Tipu d'entidá | área metropolitana |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 19°25′57″N 99°08′00″W / 19.4325°N 99.1332°O |
| Demografía | |
| Población | 21 905 000 hab. (2022) |
 | |
La Zona Metropolitana concentra'l mayor númberu de negocios y d'actividaes comerciales na ciudá de Méxicu, polo que ye de suma importancia pa l'actividá económica tantu de la ciudá como del país.
La Ciudá de Méxicu foi, mientres bona parte de la historia del Méxicu independiente, el so principal centru económicu. Nel sieglu XIX, les municipalidaes perifériques de la entidá teníen una economía basada na agricultura y el comerciu de los bienes producíos por esta actividá y otres manufactures complementaries. Tanto los productos agropecuarios como los obrajes yeren bienes de consumu que'l so principal puntu de comerciu yera la Ciudá de Méxicu. Ésta, pol so calter de capital nacional, especializar na prestación de servicios acomuñaos a l'alministración pública. Dalgunos de los sos habitantes tamién yeren trabayadores agrícoles, pero casi toos ellos taben concentraos nos sectores de servicios y la incipiente industria.
La definición de la zona metropolitana
editarEl términu zona metropolitana acuñóse y desenvolvió n'Estaos Xuníos a partir de los años venti del sieglu pasáu y utilízase la mayoría de les vegaes pa referise a una ciudá grande” que les sos llendes degolen los de la unidá político-alministrativa que orixinalmente contener; nel casu de Méxicu, dicha unidá ye'l conceyu.
Dende la década de 1940, ante la creciente conurbación alredor de la Ciudá de Méxicu, propunxérense la definición y establecimientu de les llendes. Dalgunes de les propuestes d'esi entós seríen la base pa los programes d'abatimientu de la contaminación ambiental de la década de 1980. Sicasí, nenguna d'estes definiciones yera universal y nun se creara nenguna comisión por que los proyeutos fueren alministraos de manera conxunta poles diverses entidaes y municipalidaes que conformaben l'área metropolitana.
El 22 d'avientu del 2005 el gobiernu de la ciudá de Méxicu y del estáu de Méxicu alcordaron establecer una definición oficial de la Zona Metropolitana del Valle de Méxicu. Según esta definición, la ZMVM ta formada poles 16 delegaciones de la ciudá de Méxicu, 59 conceyos del estáu de Méxicu y unu del estáu d'Hidalgo. Tamién s'alcordó que la mayor parte de los planes urbanísticos seríen alministraos por comisiones metropolitanes.
Partes integrantes de la zona metropolitana
editarLa Zona Metropolitana del Valle de Méxicu ta delimitada por 16 delegaciones de la Ciudá de Méxicu con 8,851,080 habitantes, 59 conceyos del Estáu de Méxicu con 11,168,301 habitantes y 1 conceyu del Estáu d'Hidalgo con 97,461.[5] De siguío preséntense los datos más importantes d'éstos:[5]
| Clave INEGI | Conceyu o Delegación | Entidá | Población (2000) | Población (2010) | Tasa de crecedera media añal 2000-2010 (%) | Superficie (km²) | Densidá media urbana (hab/hai) | Presidente Municipal / Xefe Delegacional[6][7] | Partíu gobernante[6][7] |
| 09002 | Azcapotzalco | Ciudá de Méxicu | 441 008 | 414 711 | -0.6 | 33.5 | 189.0 | Pablo Moctezuma Barragán | MORICA |
| 09003 | Coyoacán | Ciudá de Méxicu | 640 423 | 620 416 | -0.3 | 53.9 | 194.4 | José Valentín Maldonado | PRD |
| 09004 | Cuajimalpa | Ciudá de Méxicu | 151 222 | 186 391 | 2.0 | 71.5 | 89.5 | Miguel Ángel Salazar Martínez | PRI |
| 09005 | Gustavo A. Maderu | Ciudá de Méxicu | 1 235 542 | 1 185 772 | -0.4 | 87.9 | 200.2 | Victor Hugo Llobu Román | PRD |
| 09006 | Iztacalco | Ciudá de Méxicu | 411 321 | 384 326 | -0.7 | 23.1 | 210.4 | Carlos Estrada Meráz | PRD |
| 09007 | Iztapalapa | Ciudá de Méxicu | 1 773 343 | 1 815 786 | 0.2 | 113.2 | 215.4 | Dione Anguiano Flores | PRD - PT - Movimientu Ciudadanu - Nueva Alianza |
| 09008 | Madalena Contreras | Ciudá de Méxicu | 222 050 | 239 086 | 0.7 | 63.4 | 162.3 | José Fernando Mercado Guaida | PRI - VERDE |
| 09009 | Milpa Alta | Ciudá de Méxicu | 96 773 | 130 582 | 2.9 | 298.2 | 47.3 | Jorge Alvarado Galicia | PRI - VERDE |
| 09010 | Álvaro Obregón | Ciudá de Méxicu | 687 020 | 727 034 | 0.5 | 95.9 | 193.5 | María Antonieta Hidalgo Torres | PRD |
| 09011 | Tláhuac | Ciudá de Méxicu | 302 790 | 360 265 | 1.7 | 85.8 | 135.8 | Rigoberto Salgado Vázquez | MORICA |
| 09012 | Tlalpan | Ciudá de Méxicu | 581 781 | 650 567 | 1.1 | 314.5 | 119.9 | Claudia Sheinbaum Pardo | MORICA |
| 09013 | Xochimilco | Ciudá de Méxicu | 369 787 | 415 007 | 1.1 | 114.1 | 93.8 | Avelino Mendez Rangel | MORICA |
| 09014 | Benito Juárez | Ciudá de Méxicu | 360 478 | 385 439 | 0.7 | 26.7 | 157.1 | Christian Von Roehrich | PAN |
| 09015 | Cuauhtémoc | Ciudá de Méxicu | 516 255 | 531 831 | 0.3 | 32.5 | 215.6 | Ricardo Monreal Ávila | MORICA |
| 09016 | Miguel Hidalgo | Ciudá de Méxicu | 352 640 | 372 889 | 0.5 | 46.4 | 186.7 | Xóchitl Gálvez Ruiz | PAN |
| 09017 | Venustiano Carranza | Ciudá de Méxicu | 462 806 | 430 978 | -0.7 | 33.9 | 209.5 | Israel Moreno Rivera | PRD |
| 13069 | Tizayuca | Hidalgo | 46 344 | 97 461 | 7.5 | 76.8 | 57.5 | Juan Núñez Perea | PRI |
| 15002 | Acolman | Estáu de Méxicu | 61 250 | 136 558 | 8.1 | 86.9 | 78.8 | Vicente Anaya Aguilar | PRI-PVEM-SETU |
| 15009 | Amecameca | Estáu de Méxicu | 45 255 | 48 421 | 0.7 | 176.2 | 45.9 | Carlos Santos Amador | PRI-PVEM-SETU |
| 15010 | Apaxco | Estáu de Méxicu | 23 734 | 27 521 | 1.4 | 75.7 | 40.3 | Daniel Parra Ánxeles | PAN |
| 15011 | Atenco | Estáu de Méxicu | 34 435 | 56 243 | 4.9 | 87.7 | 52.1 | Ildefonso Silva Vega | PRI-PVEM-SETU |
| 15013 | Atizapán de Zaragoza | Estáu de Méxicu | 467 886 | 489 937 | 0.4 | 92.9 | 130.8 | Ana María Balderes Trejo | PAN-PT |
| 15015 | Atlautla | Estáu de Méxicu | 25 950 | 27 663 | 0.6 | 167.7 | 37.7 | Raúl Navarro Rivera | PAN |
| 15016 | Axapusco | Estáu de Méxicu | 20 516 | 25 559 | 2.2 | 286.5 | 23.6 | María De Los Angeles Galicia Castillo | PRI-PVEM-SETU |
| 15017 | Ayapango | Estáu de Méxicu | 5947 | 8864 | 3.9 | 50.7 | 29.0 | Pedro Alfonso Sánchez Solares | PRI-PVEM-SETU |
| 15020 | Coacalco de Berriozábal | Estáu de Méxicu | 252 555 | 278 064 | 0.9 | 35.0 | 161.2 | Erwin Javier Castelán Enríquez | PRI-PVEM-SETU |
| 15022 | Cocotitlán | Estáu de Méxicu | 10 205 | 12 142 | 1.7 | 14.8 | 52.3 | Miguel Florín González | PRI-PVEM-SETU |
| 15023 | Coyotepec | Estáu de Méxicu | 35 358 | 39 030 | 1.0 | 39.9 | 48.6 | Alfredo Anguiano Fuentes | PRI-PVEM-SETU |
| 15024 | Cuautitlán | Estáu de Méxicu | 75 836 | 140 059 | 6.1 | 40.8 | 125.0 | Gabriel Casillas Zanatta | PRI-PVEM-SETU |
| 15025 | Chalco | Estáu de Méxicu | 217 972 | 310 130 | 3.5 | 225.2 | 96.5 | Francisco Osorno Soberón | PRI-PVEM-SETU |
| 15028 | Chiautla | Estáu de Méxicu | 19 620 | 26 191 | 2.8 | 20.3 | 22.8 | Gonzalo Bojorges Conde | PRI-PVEM-SETU |
| 15029 | Chicoloapan | Estáu de Méxicu | 77 579 | 175 053 | 8.2 | 42.1 | 150.4 | Andrés Aguirre Romero | PRI-PVEM-SETU |
| 15030 | Chiconcuac | Estáu de Méxicu | 17 972 | 22 819 | 2.3 | 6.8 | 51.4 | Jorge Alberto Galván Velasco | PAN |
| 15031 | Chimalhuacán | Estáu de Méxicu | 490 772 | 614 453 | 2.2 | 54.5 | 159.1 | Rosa Alba Pineda Ramírez | PRI-PVEM-SETU |
| 15033 | Ecatepec de Morelos | Estáu de Méxicu | 1 622 697 | 1 656 107 | 0.2 | 156.2 | 164.6 | Indalecio Ríos Velázquez | PRI-PVEM-SETU |
| 15034 | Ecatzingo | Estáu de Méxicu | 7916 | 9369 | 1.6 | 53.2 | 11.2 | Aarón Villa Castillo | PRI-PVEM-SETU |
| 15035 | Huehuetoca | Estáu de Méxicu | 38 458 | 100 023 | 9.7 | 119.8 | 76.8 | Benito Jiménez Martínez | PAN |
| 15036 | Hueypoxtla | Estáu de Méxicu | 33 343 | 39 864 | 1.7 | 234.5 | 20.2 | Francisco Javier Santillán Santillán | PAN |
| 15037 | Huixquilucan | Estáu de Méxicu | 193 468 | 242 167 | 2.2 | 140.9 | 100.4 | Carlos Iriarte Mercado | PRI-PVEM-SETU |
| 15038 | Isidro Fabela | Estáu de Méxicu | 8168 | 10 308 | 2.3 | 79.7 | 17.6 | Lizeth Viridiana González Mondragón | PRI-PVEM-SETU |
| 15039 | Ixtapaluca | Estáu de Méxicu | 297 570 | 467 361 | 4.5 | 324.0 | 142.4 | Carlos Enriquez Santos | PRI-PVEM-SETU |
| 15044 | Jaltenco | Estáu de Méxicu | 31 629 | 26 328 | -1.8 | 4.7 | 157.7 | Gabino Pardines Rodríguez | PRI-PVEM-SETU |
| 15046 | Jilotzingo | Estáu de Méxicu | 15 086 | 17 970 | 1.7 | 116.5 | 20.8 | Reynaldo Torres González | PRI-PVEM-SETU |
| 15050 | Juchitepec | Estáu de Méxicu | 18 968 | 23 497 | 2.1 | 132.5 | 72.7 | Ramiro Rendón Burgos | PRI-PVEM-SETU |
| 15053 | Melchor Ocampo | Estáu de Méxicu | 37 716 | 50 240 | 2.8 | 14.0 | 65.9 | Miriam Gradia Piña | PAN |
| 15057 | Naucalpan de Juárez | Estáu de Méxicu | 858 711 | 833 779 | -0.3 | 157.9 | 192.8 | Edgar Armando Olvera Figal | PAN |
| 15058 | Nezahualcóyotl | Estáu de Méxicu | 1 225 972 | 1 110 565 | -1.0 | 63.3 | 226.8 | Juan Hugo de la Rosa | PRD |
| 15059 | Nextlalpan | Estáu de Méxicu | 19 532 | 34 374 | 5.6 | 61.0 | 31.3 | Sergio Juárez Briones | PAN |
| 15060 | Nicolás Romero | Estáu de Méxicu | 269 546 | 366 602 | 3.0 | 232.6 | 86.5 | Angelina Carreño Mijares | PRI-PVEM-SETU |
| 15061 | Nopaltepec | Estáu de Méxicu | 7512 | 8895 | 1.7 | 82.6 | 15.8 | Rubén Hernández Infante | PRI-PVEM-SETU |
| 15065 | Otumba | Estáu de Méxicu | 29 097 | 34 232 | 1.6 | 141.9 | 22.0 | Montés Vicuña Cortés | PAN |
| 15068 | Ozumba | Estáu de Méxicu | 23 592 | 27 207 | 1.4 | 47.5 | 46.1 | Hugo González Cortez | PRI-PVEM-SETU |
| 15069 | Papalotla | Estáu de Méxicu | 3469 | 4147 | 1.7 | 3.2 | 19.4 | Isaac Mendarozqueta Buenfil | PRI-PVEM-SETU |
| 15070 | La Paz | Estáu de Méxicu | 212 694 | 253 845 | 1.7 | 36.6 | 134.7 | Juan José Medina Cabrera | PRI-PVEM-SETU |
| 15075 | San Martín de les Pirámides | Estáu de Méxicu | 19 694 | 24 851 | 2.3 | 69.9 | 43.0 | Aristeo Díaz Martínez | PRI-PVEM-SETU |
| 15081 | Tecámac | Estáu de Méxicu | 172 813 | 364 579 | 7.5 | 156.9 | 98.2 | Rocío Díaz Montoya | PRI-PVEM-SETU |
| 15083 | Temamatla | Estáu de Méxicu | 8840 | 11 206 | 2.3 | 29.2 | 37.2 | José Rosalío Muñoz López | MC-PT |
| 15084 | Temascalapa | Estáu de Méxicu | 29 307 | 35 987 | 2.0 | 164.6 | 21.7 | Guillermo Fernández Palafox | PRI-PVEM-SETU |
| 15089 | Tenango del Aire | Estáu de Méxicu | 8486 | 10 578 | 2.2 | 38.0 | 41.0 | Adiel Zermann Miguel | PRI-PVEM-SETU |
| 15091 | Teoloyucan | Estáu de Méxicu | 66 556 | 63 115 | -0.5 | 31.0 | 44.2 | Juan Salvador Montoya Moya | PRI-PVEM-SETU |
| 15092 | Teotihuacán | Estáu de Méxicu | 44 653 | 53 010 | 1.7 | 83.2 | 37.1 | Lucio René Monterrubio López | PRD |
| 15093 | Tepetlaoxtoc | Estáu de Méxicu | 22 729 | 27 944 | 2.0 | 178.5 | 15.5 | J. Salomé Donato Sánchez González | PRI-PVEM-SETU |
| 15094 | Tepetlixpa | Estáu de Méxicu | 16 863 | 18 327 | 0.8 | 43.1 | 32.2 | Jacinto Pérez Pérez | PRI-PVEM-SETU |
| 15095 | Tepotzotlán | Estáu de Méxicu | 62 280 | 88 559 | 3.5 | 207.1 | 55.4 | Juan José Mendoza Zuppa | PRI-PVEM-SETU |
| 15096 | Tequixquiac | Estáu de Méxicu | 28 067 | 33 907 | 1.8 | 122.5 | 18.7 | Juan Carlos González Hernández | PAN |
| 15099 | Texcoco | Estáu de Méxicu | 204 102 | 235 151 | 1.4 | 428.1 | 45.9 | Higinio Martínez Miranda | MORICA |
| 15100 | Tezoyuca | Estáu de Méxicu | 18 852 | 35 199 | 6.2 | 16.5 | 37.0 | Arturo Afumada Cruz | PRI-PVEM-SETU |
| 15103 | Tlalmanalco | Estáu de Méxicu | 42 507 | 46 130 | 0.8 | 160.2 | 53.5 | Rubén Reyes Cardoso | PRI-PVEM-SETU |
| 15104 | Tlalnepantla de Baz | Estáu de Méxicu | 721 415 | 664 225 | -0.8 | 80.4 | 155.4 | Aurora Denisse Ugalde Allegría | PRI-PVEM-SETU |
| 15108 | Tultepec | Estáu de Méxicu | 93 277 | 91 808 | -0.2 | 15.6 | 84.7 | Ramón Sergio Lluna Cortés | PRD-MC |
| 15109 | Tultitlán | Estáu de Méxicu | 432 141 | 524 074 | 1.9 | 70.8 | 155.6 | Jorge Adán Barrón Elizalde | PRI-PVEM-SETU |
| 15112 | Villa del Carbón | Estáu de Méxicu | 37 993 | 44 881 | 1.6 | 303.4 | 21.6 | María De Lourdes Montiel Parés | PRI-PVEM-SETU |
| 15120 | Zumpango | Estáu de Méxicu | 99 774 | 159 647 | 4.7 | 223.6 | 45.0 | Abel Neftalí Domínguez Azuz | PRI-PVEM-SETU |
| 15121 | Cuautitlán Izcalli | Estáu de Méxicu | 453 298 | 511 675 | 1.2 | 110.1 | 126.5 | Victor Manuel Estrada Garibay | PRI-PVEM-SETU |
| 15122 | Valle de Chalco Solidaridá | Estáu de Méxicu | 323 461 | 357 645 | 1.0 | 46.6 | 158.7 | Jesús Sánchez Isidoro | PRD |
| 15125 | Tonanitla | Estáu de Méxicu | n.a. | 10 216 | n.a. | 9.0 | 56.4 | Miguel Martínez Ortiz | PRI-PVEM-SETU |
La Delegación Iztapalapa nel D.F. y Ecatepec de Morelos, nel estáu de Méxicu, son les dos llocalidaes más poblaes de Méxicu, siguíes de los conceyos de Tijuana con 1,722,000 habitantes Puebla con 1.503.060 habitantes y Guadalajara con 1.469.140 habitantes.
Problemes urbanos causaos polos planes futuros de conurbación
editar| Evolución de la población de la ZMVM | ||
| Censu | Población | Tasa |
| 1990 | 15 563 795 | - |
| 19951 | 17 297 539 | 11,1% |
| 2000 | 18 396 677 | 6,4% |
| 20051 | 19 239 910 | 4,6% |
| 2010 | 20 116 842 | 4,6% |
| Fuentes: INEGI[8] | ||
| 1Conteos de Población. | ||
Casu San Salvador Atenco
editarEn 2001, el Gobiernu Federal mexicanu pretendió construyir el nuevu Aeropuertu Internacional de la Ciudá de Méxicu nesti conceyu, pero los habitantes torgar por aciu un movimientu de resistencia civil qu'obligó al gobiernu a suspender definitivamente la construcción. Este amosó la insatisfaición de la población sobre la ufierta realizada polos distintos niveles de gobiernu.
El 3 de mayu de 2006 los gobiernu estatal y municipal torgaron qu'un grupu d'ocho vendedores de flores se reinstalara nuna de les cais principales. El floricultores pidieron el sofitu del Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra del pueblu de Atenco con una brutal represión. A otru día l'Axencia de Seguridá Estatal ingresó pa tomar control de la situación y detuvo a 211 persones.
A partir del 17 de febreru de 2009 el Comité Llibertá y Xusticia pa Atenco llanzó la Campaña Nacional ya Internacional Llibertá y Xusticia pa Atenco iniciativa civil y pacífica cola participación de delles personalidaes de diversos ámbitos: escritores, artistes, organizaciones civiles y de derechos humanos según ciudadanos.[9]
Casu Ejido Tequixquiac
editarEl conceyu de Tequixquiac nun cunta con Plan Municipal de Desenvolvimientu Urbanu, pese que la llei esixir por cuenta de que yá degoló los 10000 habitantes. La causa ye la especulación de les autoridaes del gobiernu del estáu de Méxicu sobre'l suelu tequixquense qu'impulsó l'ex-gobernador Arturo Montiel Rojas al traviés de la empresa Wilk SA. de CV. A pesar de lo que marca la llei, nun se fixeron consultes públiques o ciudadanes pa ver cuálos yeren les postures y demandes de los mesmos habitantes de conceyu, sinón que foi más bien un plan fechu nun despachu priváu con intereses de militantes priístas qu'aseguraben ser propietarios de terrenes dientro de suelu ejidal p'acomuñar con desarrolladoras d'unidaes habitacionales, igual qu'asocedió con Huehuetoca o Zumpango de Ocampo qu'apocayá fueron decretaes ciudaes bicentenariu.[10]
Caso Ejido Santa María Apaxco
editarComo antecedentes, la declaración de Ciudá Bicentenariu nel conceyu de Huehuetoca y los problemes de la especulación inmobiliaria nel ejido del conceyu de Tequixquiac qu'impulsó l'ex-gobernador Arturo Montiel Rojas al traviés de la empresa Wilk SA nel añu 2010.[11] españó una serie de movimientos sociales y agrarios a finales de 2011 en Santa María Apaxco.
El mesmu problema asocedíu nel ejido de Santiago Tequixquiac, repitir nel ejido de pueblu de Santa María Apaxco el 10 de payares de 2011 al conocese la negociación d'una zona denomada Cuetu Coloriáu coles llendes de los conceyos de Huehuetoca y Tequixquiac; los llabradores llevantar en contra de les autoridaes llocales y les oficines del PRI pa esixir esplicación, de lo cual dixeron que preferíen donar esa propiedá pa un equipamientu primero que sían obligaos a vender les sos propiedaes.[12]
-
Paséu de la Reforma principal centru financieru del país. -
Edificiu de la Bolsa Mexicana de Valores. -
World Trade Center Ciudá de Méxicu ye'l Centru Internacional d'Esposiciones y Convenciones -
Les Torres de Satélite nel conceyu de Naucalpan de Juárez.
Referencies
editar- ↑ Conseyu Nacional de Población. «Delimitación de les zones metropolitanes de Méxicu 2005». Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 21 d'abril de 2012.
- ↑ INEGI. «INEGI – Méxicu en cifres». Consultáu'l 21 d'abril de 2012.
- ↑ El Universal. «Ciudad de Méxicu, la tercera más poblada del mundu: ONX». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-05-07. Consultáu'l 21 d'abril de 2012.
- ↑ W Radio (5 d'abril de 2012). «tercera-con-mayor-poblacion-en-el mundu-onu/20120405/nota/1665748.aspx Ciudad de Méxicu, la tercera con mayor población nel mundu: ONX». Consultáu'l 21 d'abril de 2012.
- ↑ 5,0 5,1 Delimitación de les Zones Metropolitanes de Méxicu 2010
- ↑ 6,0 6,1 Reporte Estatal PREP 2012
- ↑ 7,0 7,1 Atles Políticu d'El Universal
- ↑ Institutu Nacional d'Estadística y Geografía (ed.): «Delimitación de les zones metropolitanes de Méxicu». Consultáu'l 22 de setiembre de 2013.
- ↑ Encamientu 038/2006 CNDH, 16 d'ochobre de 2006
- ↑ Respetar el decretu presidencial piden ejidatarios de la zona agrícola Los Insurxentes.
- ↑ Llabradores de Tequixquiac refuguen les unidaes habitacionales.
- ↑ «Habitantes de Apaxco na defensa del ejido y el bien común.». Archiváu dende l'orixinal, el 2022-08-17.
Ver tamién
editarEnllaces esternos
editar- Escenarios Demográficos y Urbanos de la Zona Metropolitana del Valle de Méxicu, publicáu pol Conseyu Nacional de Población (CONAPO).
- Artículu onde se define la nueva delimitación del Área Metropolitana del Valle de Méxicu. Archiváu 2007-01-09 en Wayback Machine
- Archivu onde se presenta, con una xustificación metodolóxica, la delimitación de les zones metropolitanes del país, incluyida la Zona Metropolitana del Valle de Méxicu.
- Hidalgo na ZMVM. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- [1]
Datos: Q665894
Multimedia: Greater Mexico City
