Ábrigu
L'ábrigu[1] ye un vientu d'España procedente del suroeste, templáu, relativamente húmedu y portador d'agües.[2] Considerar un vientu típicamente español, sobremanera na Pandu y Andalucía. Ye'l vientu de los temporales de seronda y primavera, que son la base de l'agricultura de secanu pos resulten el so principal recursu hídricu. L'ábrigu provién del Atlánticu, de la zona ente les Islles Canaries y les Azores.
L'orixe de la pallabra ábrigu ta na pallabra llatina africus, que yera'l nome col que d'antiguo identificaben al citáu vientu, procedente del sur, d'África; magar pudiera guardar rellación tamién cola voz apricus (abrigu); y ye que mientres los temporales del suroeste, les agües torguen los llabores del campu, polo qu'a los llabradores nun-yos queda más remediu que “tar al abrigu”, ponese a resguardu o a cubiertu.
Nel Guadalquivir, cuando una umbada ye intensa y con acusáu gradiente, el vientu del suroeste presenta calter racheado y denominar airada. Los vientos del suroeste dan notables precipitaciones en toles Ríes Baxes gallegues.
L'ábrigu ye un vientu que tien mala fama en tola rexón Cantábrica, yá que suel tar acomuñáu a catarros, cefalees y estaos depresivos. Amás suel traer consigo l'espardimientu de quemes pola so baxa mugor relativa del aire y l'ausencia de precipitaciones. Y ye que nesta zona la surada, como tamién se conoz, ye yá un vientu fuerte y seco motiváu pol llamáu efeutu Foehn.
Na mariña cántabra, l'ábrigu recibe nomes como vientu sur, castellán (procedente de Castiella y por tanto del sur), campurriano (procedente de la contorna cántabra de Campoo-Los Valles) o aire de riba (de La Montaña, la parte más alta de la comunidá). Si sopla demasiáu caliente referir a él como “abriguna”, ente que una abrilada sería'l periodu de dellos díes so esi réxime de vientos.
Nel Principáu d'Asturies al ábrigu conózse-y tamién como'l aire de les castañes (airín de les castañes n'asturianu),[3] yá que cuando sopla con violencia mientres la seronda provoca la cayida d'estos frutos.
Referencies
editar- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: ábrigu
- ↑ «ábrigu».
- ↑ «El airín de les castañes».
Datos: Q3395031
