Acta d'Independencia del Imperiu Mexicanu
L'Acta d'Independencia del Imperiu Mexicanu ye'l documentu por aciu el cual l'Imperiu Mexicanu declaró la so independencia del Imperiu español. El documentu fundador del Estáu Mexicanu foi redactáu nel Palaciu Nacional de la Ciudá de Méxicu, el 28 de setiembre de 1821 por Juan José Espinosa de los Monteros, secretariu de la Suprema Xunta Provisional Gubernativa.
 | |
| Tipu | Declaración d'independencia |
|---|---|
| Estáu | Méxicu |
| Creación | 28 setiembre 1821 |
 | |
Redactáronse dos exemplares orixinales de l'acta. Un exemplar permaneció nel salón de sesiones de la Cámara de Diputaos hasta que foi destruyida na quema de la Cámara en 1909. La otra copia, foi robada y vendida en 1830. Esta copia foi recuperada por Maximiliano d'Habsburgu y tres el fusilamiento d'ésti, foi sacada del país por Austín Fischer, confesor del emperador.
Tiempu dempués, l'anticuariu español Gabriel Sánchez vendió l'acta al historiador Joaquín García Icazbalceta, quien la caltuvo y darréu heredó al so fíu Luis García Pimentel, quien la vendió a Florencio Gavito. Gavito axustó nel so testamentu qu'al morrer apurriérase l'Acta al presidente Adolfo López Mateos. El 14 de payares del mesmu añu (1961) apurrióse el resultáu de dos dictames por aciu los cualos comprobóse que l'Acta ye una de los dos orixinales suscrites en 1821 y el 21 de payares, Florencio Gavito Jáuregui, fíu del fináu Gavito, apurrió de mano propia l'Acta al Presidente de la República.
El documentu de 52.9 por 71.8 centímetros, caltiénse anguaño nel Archivu Xeneral de la Nación.
Antecedentes
editarEl 27 de setiembre de 1821, once años y once díes dempués del Berru de Dolores, l'Exércitu Trigarante encabezáu por Agustín de Iturbide entró a la Ciudá de Méxicu, concluyendo con eso la guerra d'Independencia de Méxicu.[1] El 28 de setiembre, Iturbide instaló la Suprema Xunta Provisional Gubernativa, compuesta por 38 persones y presidida por Antonio Pérez Martínez y Carbayos, Obispu de Puebla de los Ángeles y como vocales secretarios Juan José Espinosa de los Monteros y José Rafael Suárez Pereda.[2][3] La xunta vieno d'inmediatu a escoyer a los cinco integrantes de la Rexencia del Imperiu. La Rexencia tuvo compuesta por Iturbide, quien la presidiría y por Juan O'Donoju, Manuel de la Bárcena, José Isidro Yáñez y Manuel Velázquez de León.[4]
El 13 d'ochobre del mesmu añu, el primer Xefe Políticu de la Ciudá de Méxicu, Ramón Gutiérrez del Mazo, mandó publicar per primer vegada'l bandu cola Acta d'Independencia por que toa la población enterar del gran sucesu, cuantimás los Tribunales, Xefes, Gobernadores y demás autoridaes civil y militar, por que de la mesma facer publicar y circular por tola nación.[5]
Redaición y robla
editarLa tarde del 28 de setiembre, los miembros de la Xunta axuntar nel Palaciu Nacional pa redactar l'Acta d'Independencia de la nueva nación independiente. Los dos documentos o actes resultantes fueron entós redactaos na so forma final por Juan José Espinosa de los Monteros, el secretariu vocal de la Xunta.[6] Les actes fueron roblaes por 33 de los 38 miembros de la Xunta xunto con Iturbide na so calidá de presidente de la Rexencia. Juan O'Donoju, últimu Xefe Políticu Superior de Nueva España, Francisco Severo Maldonado, el llicenciáu Don José Domingo Rus, José Mariano de Almanza y Miguel Sánchez Enciso nun roblaron los documentos sinón 'in absentia', anque na acta escribióse: Llugar de la firma de Juan O'Donoju y darréu la so firma foi amestada nes copies impreses de l'acta, mas nun fueron amestaes les firmes de los otros trés miembros faltantes que se creen ausentes por motivos de salú.[7] Juan José Espinoza de los Monteros robló dos veces en cada acta, una vegada como miembru de la Xunta y la segunda como vocal secretariu, polo que les actes contienen 35 firmes y el párrafu designáu pa O'Donoju.[8] Una copia de l'acta foi pal gobiernu y la otra pa la xunta, que foi la que darréu foi unviada a la Cámara de Diputaos.[9] :~|
Conteníu
editarTestu
editarActa d'independencia del Imperiu Mexicanu, pronunciada pola Xunta Soberana rexuntada na Capital el 28 de setiembre de 1821.
La Nación Mexicana que, per trescientos años, nin tuvo voluntá propia, nin llibre usu de la voz, sale güei de la opresión en que vivió.
Los heroicos esfuercios de los sos fíos fueron coronaos, y ta peracabada la empresa, eternamente memorable, qu'un xeniu, superior a toa almiración y aponderamientu, pol amor y gloria de la so Patria, principió n'Iguala, prosiguió y llevó al cabu, arollando torgues cuasi insuperables.
Restituyida, pos, esta parte del Septentrión al exercicio de cuantos derechos concedió-y l'Autor de la Naturaleza y reconocen por inenagenables y sagraos les naciones cultes de la tierra; en llibertá de constituyise de la manera que más convenga á la so felicidá; y con representantes que puedan manifestar la so voluntá y les sos designios; empieza a faer usu de tan preciosos dones, y declara solemnemente, per mediu de la Xunta Suprema del Imperiu, que ye Nación Soberana, é independiente de l'antigua España, con quien, en delantre, nun va caltener otra unión que la d'una amistá estrecha, nos términos que prescribieren los trataos; que entablará rellaciones amistoses coles demás potencies y cuantos actos pueden y tán en posesión de dexar les otres naciones soberanes: que va á constituyise, con arreglu a les bases que nel Plan d'Iguala y Tratáu de Córdoba, estableció, sabiamente, el Primer Xefe del Exércitu Imperial de les Trés Garantíes; y en fin que va sostener, á tou trance, y con sacrificiu de los haberes y vides de los sos individuos, (si fuera necesariu) esta solemne declaración, fecha na capital del Imperiu á venti y ocho de setiembre del añu de mil ochocientos venti y unu, primero de la Independencia Mexicana.
Signatarios
editarLa siguiente ye la llista de les persones que roblaron l'Acta d'Independencia, amuésense los nomes tal que salen na acta. Juan O'Donoju nun robló, pero escribir na acta un llugar pa la so firma. De los 38 miembros de la ‘Suprema Xunta Provisional Gubernativa’ que redactó y robló l'Acta d'Independencia, solo 35 roblaron el documentu (incluyendo la mentada firma d'O'Donoju). Les firmes de los señores Francisco Severo Maldonado, y llicenciaos José Domingo Rus, y Miguel Sánchez nun apaecen roblando 'in absentia' por sufrir posible torga por causa d'enfermedá.[10]
Signatarios Ausentes
editarHistoria del documentu
editarDepués de ser redactaes, una de les copies foi apurrida a la Xunta Provisional Gubernativa, la que darréu foi puesta n'esposición na Cámara de Diputaos hasta 1909, cuando la quema del cortil destruyir.[11]
La otra copia foi-y apurrida a la Rexencia del Imperiu, que permaneció en Palaciu Nacional y foi robada en 1830. El canciller Lucas Alamán fixo esta referencia sobre'l documentu robáu:[12]
"Nun esiste na república más copia (manuscrita) que la que ta nel salón de sesiones de la Cámara de Diputaos; la otra foi vendida por un emplegáu infiel a un viaxeru interesáu dando a parar en Francia."
Alamán solicitó recuperala mientres el so periodu como canciller pero nun lo consiguió anque ufiertó una suma considerable por ella.
Décades más tarde, l'acta foi adquirida pol emperador Maximiliano I, anque se desconoz cómo y ónde la llogró. L'Acta contién na parte trasera la figura del ex libris de la biblioteca de Maximiliano y foi sacada del país tres el fusilamiento del emperador pol so confesor, Agustín Fischer.[13][14]
Enforma tiempu dempués, l'Acta apaeció n'España na biblioteca del anticuariu Gabriel Sánchez. Tamién se desconoz como la llogró, pero ye un fechu que la parte trasera de l'acta tien el sellu de la biblioteca del anticuariu español. Sánchez vendió'l documentu al historiador mexicanu Joaquín García Icazbalceta, quien la caltuvo y heredar al so fíu Luis García Pimentel.[14][15]
Florencio Gavito Bustillo, vivió en Francia y allá foi contactáu por Luis García Pimentel, quien-y ufiertó vender -y l'Acta d'Independencia. En mercándo-y l'Acta por 10 mil pesos, tornó a Méxicu col enfotu d'apurrir l'acta él mesmu al gobiernu mexicanu, pero finó de leucemia en 1958. Gavito dexó espresáu nel so testamentu'l deséu que l'Acta fuera apurrida al Presidente de la República.
Antes d'apurrir l'acta mandar a faer los dictames d'autenticidá, nos cualos la familia Gavito collaboró cola nota de compra-venta. Los dictames tuvieron llistos el 14 de payares de 1961.
La ceremonia d'entrega de l'Acta d'Independencia realizó'l 21 de payares del mesmu añu. Florencio Gavito Jáuregui apurrió de mesma mano l'Acta al presidente Adolfo López Mateos na que tuvieron presentes amás el Secretariu de Gobernación, Gustavo Díaz Ordaz y Jaime Torres Bodet, Secretariu d'Educación Pública.[16][17]
L'acta foi puesta n'esposición por un tiempu nel Castiellu de Chapultepec y dempués foi retirada y unviada al Archivu Xeneral de la Nación.
En 2008, empezaron los trabayos de restauración de l'acta y foi espuesta mientres un mes nel Palaciu de Lecumberri. En 2010 foi puesta n'esposición en palaciu Nacional nel marcu de la celebración del bicentenariu del entamu de la independencia de Méxicu. El Institutu Nacional d'Antropoloxía y Historia amosóse esmolecíu pola esposición de l'acta y encamentó nun esponela más tiempu debíu, yá qu'anguaño nun cunta con un sistema especial pa ello.[18][19]
L'Acta ta protexida anguaño dientro de dos guardes ellaboraes con materiales llibres d'ácidu, na bóveda de seguridá del Archivu Xeneral de la Nación, espaciu que cunta con monitoreo climáticu. Espertos de la Universidá Nacional Autónoma de Méxicu trabayen nun sistema de preservación y exhibición de documentos históricos, col fin d'esponer permanentemente l'Acta nun futuru cercanu.[20][21]
Galería
editar-
Parte trasera de l'Acta -
Portada del dictame d'autenticidá de l'Acta -
Fotografia de l'Acta destruyida -
Bandu de l'Acta
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ «27 de setiembre de 1821 Consumación de la Independencia.». SEDENA. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2011. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «el_instalar_la_Jun_296.shtml Discursu d'Agustín de Iturbide al instalar la Xunta.». 500 años de Méxicu en documentos. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «L'Exércitu Trigarante toma la capital y instituye la Xunta Provisional Gubernativa.». Memoria Política de Méxicu. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «Proclama d'Agustín de Iturbide.». Archivu Xeneral de la Nación. Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'agostu de 2009. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «Bandu de l'Acta d'Independencia del Imperiu Mexicanu...». SEDENA. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-08-03. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «PONEN AL ALGAME DOCUMENTOS DE LA INDEPENDENCIA.». Azteca 21. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de setiembre de 2011. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «1821 Acta d'Independencia del Imperiu Mexicanu.». Memoria Política de Méxicu. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «L'Acta d'Independencia del Imperiu Mexicanu... guarda bon estáu.». Azteca 21. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-12-03. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ Alamán, Lucas. Historia de Méjico. Dende los primeros movimientos que prepararon la so independencia nel añu 1808 hasta la dómina presente., páx. 259-261.
- ↑ «Paleografía». Archivu Xeneral de la Nación. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de xunu de 2009. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «firma-de l'acta-d'independencia editorial=Presidencia de la República Celebra SEGOB los 187 años de la firma de l'acta d'Independencia». Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «Acta d'Independencia de Méxicu.» páx. 1. Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'avientu de 2011. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «Afirmen que l'Acta d'Independencia guarda bon estáu.». Consultáu'l 25 de setiembre de 2011.
- ↑ 14,0 14,1 «Ficha Acta d'Independencia del Imperiu Mexicanu, 1821.». Archiváu dende l'orixinal, el 15 de febreru de 2011. Consultáu'l 25 de setiembre de 2011.
- ↑ «Acta d'Independencia, manuscritu que da fe de la nacencia de Méxicu.». Consultáu'l 26 de setiembre de 2011.
- ↑ «acta-d'independencia fuxitiva.html Una acta d'Independencia fuxitiva.». El sieglu de Torrexón. Consultáu'l 24 de setiembre de 2011.
- ↑ «Invaluable regalu a Méxicu.». Diariu de Yucatán. Consultáu'l 26 de setiembre de 2011.
- ↑ «palaciu nacional Méxicu espón ayalgues de 200 años d'historia en palaciu Nacional.». CNN. Consultáu'l 26 de setiembre de 2011.
- ↑ «En riesgo Acta d'Independencia: INAH». L'Universal. Consultáu'l 26 de setiembre de 2011.
- ↑ «Acta d'Independencia, en bon estáu: INAH». L'Universal. Consultáu'l 26 de setiembre de 2011.
- ↑ «Diseñen na UNAM exhibidores p'abellugar l'Acta d'Independencia.». Universidá Pedagóxica Nacional. Consultáu'l 26 de setiembre de 2011.
Bibliografía
editar- RIVA PALACIO, Vicente (1880) México a través de los siglos Tomo IV "Méxicu Independiente" Méxicu, ed.Cume, consultáu'l 4 de payares de 2009
Enllaces esternos
editarYe obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.
- 500 años de Méxicu en documentos Acta d'Independencia del Imperiu mexicanu del Archivu Xeneral de la Nación, consultáu 4 de payares de 2009
- Méxicu en documentos Acta d'Independencia del Imperiu mexicanu del Archivu Xeneral de la Nación consultáu 1° de marzu de 2011, dos páxina
- La Consumación de la Independencia [1] consultáu 24 de setiembre de 2011
Datos: Q1131780
