Adaxu (llingüística)

Un adaxu[1] ye un refrán o dichu, una sentencia polo xeneral curtia, sacada de la esperiencia y especulación de la sabencia popular. Munches d'estes sentencies son observaciones acuñaes pola esperiencia coleutiva a lo llargo del tiempu, con temes que van dende la meteoroloxía hasta'l destín invariable y fatalista d'esistencia. Son polo xeneral anónimos.

Proverbiu chinu: Bing feng san chi, jue fei yi ri zhi han. Tres palmos de xelu nun se faen nún día d'iviernu.

Un proverbiu ye lo mesmo qu'un adaxu, pero estrémase d'ésti na na forma, pos demientres que'l refrán suel facese en tonu de chancia y s'espresa con pallabres comunes y dacuando groseres, el proverbiu non.

Adaxos n'asturianu

editar
  • El gochu que va a la llande, foi pequeñu ya vienu grande; ya'l que foi a la foi vienu como foi (Somiedo).
  • Fame qu'espera fartura, nun ye fame, ye bayura.
  • A barcu vieyu bordingues nueves
  • Osu colmeneiru nun quier compañeiru (Valdés)
  • Miou dichu miou feitu (Lo dicho, fecho); y Mieu dichu, mieu feitu (Salió tou comu s'esperaba) (Somiedo).
  • Cuando con ceñu, entonces más sereña
  • Ca cosa en so tiempu y les castañes n'avientu
  • Tantes borrinaes en marzu tantes xelaes en mayu
  • El buen tiempu e capa de probes(Llanes)
  • Cuandu'l mar sona, el tiempu abona
  • Vienen les cabres del monte a char les oveyes de la corte (dizse cuandu vien daquién de menos categoría a intentar ocupar el puestu qu'ún ocupa)
  • Cuando trona hacia Xixón, moler la fariña y char en macón
  • Escogóllase en polvu la gallina cuando'l tiempu a cambiar va mui aína
  • El ruin res des que come esfrez
  • Cuando veas el bon tiempu non t'embobes, cuandu lu veas malu non t'esmolgues
  • Tan aína va'l carneru como'l corderu
  • Si l'agua gorda se fai fina, nun abocana tan aína

Referencies

editar