Axón
L'axón, cilindroexe o neurita ye un allongamientu de les neurones especializaes en conducir el impulsu nerviosu dende'l cuerpu celular o soma escontra otra célula. Na neurona adulta tratar d'un allongamientu únicu.[1]
| Axón | |
|---|---|
componente celular (es)  | |
|
proyección neuronal (es) , nerve fiber (en) y Neurita (es) | |
 |
Carauterístiques
editarEl axón ye un allongamientu llargo y delgao de les neurones que s'anicia nuna rexón especializada llamada eminencia axónica o conu axónico, a partir del soma, o dacuando d'una dendrita. El axón tien la forma d'un conu que s'endelgaza escontra la periferia. Na so superficie reparar constricciones circulares periódiques llamaes nódulos de Ranvier. La membrana celular del axón recibe'l nome d'axolema.[1]
El axoplasma ye'l citoplasma conteníu dientro del axón y de la eminencia axónica. Ye un fluyíu mafosu dientro del cual atópense neurotúbulos, neurofilamentos, mitocondries, gránulos y visícules, que s'estremen de la citoplasma soma y les dendrites proximales, porque escarecen de retículo endoplasmático rugoso, de ribosomes llibres y d'aparatu de Golgi.[2]
Los axones pueden tar o non recubiertos por una vaina, denomada vaina de mielina.[1] Nel sistema nerviosu periféricu los axones tán siempres recubiertos poles célules de Schwann, qu'arrodien al axón con una capa múltiple formada a partir de la membrana d'estes célules y constitúin la vaina de mielina.[2] Les neurones del sistema nerviosu periféricu que nun s'atopen arrodiaes pola vaina de mielina atópense embutíes en célules de Schwann, conformando'l fai de Remak. Nel sistema nerviosu central los axones que s'atopen mielinizados tán cubiertos polos oligodendrocitos,[2] célules de glía al igual que les célules de Schwann que formen la vaina de mielina.
Tipos de neurones según el llargor del axón
editarLes neurones pueden clasificase en dos tipos d'alcuerdu a la llongura de la so axón:[2]
- Neurones Golgi tipu I: Tienen un axón llargu
- Neurones Golgi tipu II: Tienen un axón curtiu, similar a una dendrita que termina cerca del soma.
- Les célules piramidales de la corteza cerebral.
- Les avolumaes célules de Purkinje de la corteza cerebelosa.
La mayoría de los axones de les neurones nun miden más d'unos pocos milímetros de llargor, ente que les que s'estienden dende la migollu espinal hasta los pies pueden llegar a midir un metro de llargor.[2][3]
Funciones del axón
editarLes funciones del axón son el tresporte de orgánulos y sustancies, y la conducción del impulsu nerviosu.[1]
Tresporte de orgánulos y sustancies
editarEl tresporte d'orgánulos, enzimes, macromolécules y metabolitos, ye una función de axoplasma nel qu'intervienen direutamente los microtúbulos. El tresporte axoplásmico ye necesariu pal caltenimientu del axón y de les célules acomuñaes a él, y pa dexar la llegada al pericarion de factores reguladores que regulen la so función.
El tresporte nel interior de axón puede ser en dos direiciones:
- Tresporte anterógrado o centrífugu: Ye'l qu'asocede dende'l soma neuronal escontra'l telodendrón.
- Tresporte retrógradu o centrípetu: Ye'l qu'asocede dende los botones terminales escontra'l soma neuronal.
La velocidá del tresporte varia ente:
- Fluxu lento de 0,5 µm/min, velocidá a la que se mueven amestaos moleculares como les subunidades proteiques que formen al citoesqueleto axonal.
- Fluxu rápido anterógrado al que los orgánulos mover a velocidaes d'unos 300 µm/min. La molécula de kinesina o cinesina, xunida a un receptor na membrana del orgánulo tresportáu muévese, por cuenta d'ATP, dende l'estremu negativu del microtúbulo, asitiáu nel pericarion o soma escontra'l so estremu positivu.
- Fluxu rápido retrógradu al que les visícules membranoses procedentes de los botones terminales, son tresportaos escontra'l pericarion o soma a unos 200 µm/min. La molécula de dineína citoplasmática (MAP1C) xunida a un receptor na membrana del orgánulo tresportáu muévese interactuando cola tubulina por cuenta de ATP, dende l'estremu positivu del microtúbulo, allugáu nel terminal axónico o arborización terminal escontra'l so estremu negativu.
Conducción del impulsu nerviosu
editarLos axones constitúin les fibres nervioses siendo la caña llarga eferente, que tresmite, el potencial d'aición, yá seya d'escitación o de inhibición al traviés d'una o más sinapsis. Los axones tamién pueden recibir entraes al traviés de sinapsis axoaxónicas, que se realicen ente dos axones, pero les funciones de salida de axones ye predominante.[2][4]
La conducción del impulsu nerviosu ye'l desplazamientu del potencial d'aición xeneráu por cambeos na permeabilidá a iones a lo llargo del axolema (membrana del axón) de les fibres nervioses, ayudáu poles célules de sostén qu'arrodien como una vaina al axón.
Nel sistema nerviosu central los axones tán arrodiaos pola mielina de los oligodendrocitos, ente que nel sistema nerviosu periféricu pueden tar arrodiaos, yá sía, por allongamientos citoplasmátiques de les célules de Schwann (fibres amielínicas) o pola mielines de les célules de Schwann (fibres nervioses mielínicas del sistema nerviosu periféricu).[2]
Los impulsos nerviosos son ondes transitories d'inversión del voltaxe qu'esiste a nivel de la membrana plasmática, que s'empecipien nel llugar en que se produz l'estímulu. Caúna d'estes ondes correspuende a un potencial d'aición.
Esti procesu ye posible gracies a les macromolécules que, como proteínes integrales, ocupen tou la espesura del axolema como:
- La bomba de sodiu-potasiu, capaz de tresportar viviegamente sodiu escontra'l mediu estracelular intercambiándolo por potasiu.
- Canales pa sodiu sensibles a voltaxe, que determinen la inversión del voltaxe de la membrana yá qu'al abrir y dexar la entrada de sodiu faen que l'interior de la membrana vuélvase positiva.
- Canales pa potasiu sensible a voltaxe, que la so activación contribúi a la torna a la polaridá inicial, por salida d'iones potasio dende l'interior del axoplasma.
Nes fibres nervioses amielínicas l'impulsu conduzse, como una onda continua d'inversión de voltaxe hasta los botones terminales de los axones a una velocidá que ye proporcional al diámetru del axón y varia d'unu a cien metros per segundu.
Nes fibres nervioses mielínicas, el axón ta cubiertu por una vaina de mielina formada pola superposición o enrollamiento d'una serie de capes de membrana celular, qu'actúa como un aislante llétricu del axón. A lo llargo del axón, la mielina ta formada por célules socesives y en cada llende intercelular esiste un aniellu ensin mielina que correspuende al nodo de Ranvier.[4]
Nos nodos de Ranvier produzse'l fluxu d'iones al traviés de la membrana axonal. El axolema de los nodos de Ranvier tien una alta concentración de canales de sodiu sensibles a voltaxe. La consecuencia ye una conducción saltatoria del potencial d'aición yá que la inversión del voltaxe inducíu a nivel d'un nódulu de Ranvier siguir por espardimientu pasivu rápida de la corriente pel interior del axón y pol estracelular hasta'l nódulu siguiente onde produz la inversión del voltaxe.
La consecuencia d'esta estructura ye que nos axones mielínicos la conducción del impulsu nerviosu ye más rápida. La velocidá de conducción del impulsu nerviosu ye proporcional al diámetru del axón y a la distancia ente los nodos de Ranvier nos axones mielínicos.[4]
La primer midida de la velocidá del impulsu nerviosu atribuyir a Hermann von Helmholtz [1] Archiváu 2006-10-03 en Wayback Machine, qu'en 1853 estableció un valor permediu de 27,25 m/s.
Ver tamién
editarEnllaces esternos
editarReferencies
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 The Neuron: Cell and Molecular Biology 3rd Edition, Irwin B. Levitan, Leonard K. Kaczmarek. 632 páx. Oxford University Press. ISBN 0195145232, ISBN 978-0195145236
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Neuronal Guidance: The Biology of Brain Wiring (Cold Spring Harbor Perspectives in Biology) 1st Edition. Marc Tessier-Lavigne, Alex Kolodkin. Series: Cold Spring Harbor Perspectives in Biology. 330 páx. Cold Spring Harbor Laboratory Press. ISBN 0879698977, ISBN 978-0879698973
- ↑ Lawrence, Eleanor. Diccionariu akal de términos biolóxicu. Akal. p. 73. ISBN 84-460-1582-X.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 The Conduction of Nervous Impulse – A L Hodgkin. Liverpool University Press; Reprint edition (1967), ASIN: B000YC4Z0O
