Berantevilla
Berantevilla (Berantevilla n'eusquera) ye un conceyu de la provincia d'Álava, País Vascu (España). Asitiada al suroeste de la provincia a veres del ríu Ayuda (Ihuda n'eusquera, forma establecida pola Real Academia de la Llingua Vasca).
 Berantevilla | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  País Vascu |
| Provincia | Álava |
| Comarca | Cuadrilla de Añana (es)  |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
| Alcalde de Berantevilla (es) | Juan Antonio Santamaria Fajardo |
| Nome oficial | Berantevilla (es)[1] |
| Códigu postal |
01211 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 42°40′58″N 2°51′32″W / 42.6829°N 2.8589°O |
  Berantevilla Berantevilla (España)  | |
| Superficie | 35.73 km² |
| Altitú | 471 m |
| Llenda con | |
| Demografía | |
| Población |
451 hab. (2023) - 243 homes (2019) - 210 muyeres (2019) |
| Porcentaxe |
100% de Cuadrilla de Añana (es) |
| Densidá | 12,62 hab/km² |
| Más información | |
| Fundación | 1140 |
| Llocalidaes hermaniaes | |
| cuadrilladeanana.es… | |
 | |
N'eusquera suel ser llamada Beranturi, anque esti nome nin ye oficial nin ye consideráu correutu pola Real Academia de la Llingua Vasca. Esti nome apaez siempres na mesma forma en toles fontes escrites conocíes (en delles con B y n'otres con V), siendo la más antigua una escritura del obispáu de Calahorra del añu 1257, onde se pormenoricen tolos pueblos esistentes, onde apaez con V, encuadrada nel arciprestalgu de Miranda. Nun escaezamos que les actuales normes ortográfiques del castellán daten del sieglu XIX.
El conceyu ta formáu por dellos pueblos, que de la mesma formen conceyos:
- Berantevilla, que ye la principal población y capital del conceyu con 311 habitantes.[2]
- Lacervilla
- Mijancas
- Santa Cruz del Fierro, que forma un enclave dientro del vecín conceyu de Zambrana (Álava).
- Santurde
- Tobera
- Lacorzanilla
- Escanzana
Tien tamién otros dos pequeños nucleos de población: Escanzana y Lacorzanilla, que dependen del conceyu de Berantevilla.
Zones d'ociu
editarEl pueblu cunta con un modernu y cuidáu parque fluvial denomináu Llinares na ribera del ríu Ayuda, con zones d'esparcimientu, asadores, verde y una zona de bañu en redol a una cascada natural, magar ta atópase urbanizada per mediu d'una estructura de cementu.
Demografía
editarGráficu de población 1900-2000
editar| Gráfica d'evolución demográfica de Berantevilla ente 1900 y 2000 |
 |
Gráficu de población 1988-2008
editar| Gráfica d'evolución demográfica de Berantevilla ente 1988 y 2008 |
 |
Eleiciones municipales
editar| Partíu políticu | 2015[3] | 2011[4] | 2007[5] | 2003[6] | 1999[7] | 1995[8] | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | Votos % | Conceyales | |
| Alternativa Independiente Berantevilla (AIB) | 56,64 | 5 | 45,79 | 3 | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Partíu Nacionalista Vascu (EAJ-PNV) | 31,12 | 2 | 37,07 | 3 | 60,26 | 5 | 55,79 | 4 | 52,06 | 4 | 55,07 | 4 |
| Partíu Popular (PP) | 10,49 | 0 | 14,02 | 1 | 28,81 | 2 | - | - | - | - | 7,25 | 0 |
| Partíu Socialista d'Euskadi-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) | - | - | 2,18 | 0 | 4,97 | 0 | 2,08 | 0 | - | - | - | - |
| Grupu Independiente IBDA (IBDA) | - | - | - | - | - | - | 37,09 | 3 | 43,81 | 3 | - | - |
| Unidá Alavesa (UA) | - | - | - | - | - | - | 2,37 | 0 | 2,86 | 0 | 36,96 | 3 |
Historia de Berantevilla
editarBerantevilla recibe'l títulu de villa'l 4 d'abril de 1299, privilexu de Fernandu IV y concedíu poles cortes de Valladolid.
A empiezos del sieglu pasáu entá podíen trate dellos testimonios de la villa qu'atestiguaben que tuvo cercada. Anguaño, una de les construcciones que s'atopen nesta llocalidá, allugada escontra l'oeste, correspondería col fuerte o la torre antigua. La fábrica de sillería, xunida a la soberbia portada n'arcu de mediu puntu y al escudu que lluz ente los dos ventanes del pisu entemediu denuncien la so primitiva función de torre centinela d'ingresu intramuros a la villa. Otra carauterística que la identifica como torre ye tener una planta cuadrada.
Al este y al oeste de la villa topen dos cruceros (del sieglu XVI) que guarden les carauterístiques propies de les tradicionales marques xurisdiccionales al rematase'l fuste por aciu piedres troncocóniques que de la mesma se coronen con sencielles cruces de fierro. Nel centru de la villa, apuéstase'l trabáu cuerpu del centru parroquial llevando a La nuesa Señora de l'Asunción por advocación. El templu tien una planta rectangular y cabecera poligonal. La nave amuesa al esterior dos estremaos tramos n'altor, col más baxu a los pies. La singularidá esterna del conxuntu del edificiu mora na enhiesta torre que remanez de la horizontalidá de los teyaos del caserío convirtiéndose en fidedignu testigu de la esistencia y llocalización d'una población pa tou viaxeru que transite pola so redolada. La torre articular en dos cuerpos más el remate; el primeru, de base cuadrada obrar en sillería abrir na so parte inferior trés baldíos n'arcu de mediu puntu. El segundu contién el campanariu. Otru de los componentes que concede a la cortil allugada na parte anterior a la ilesia'l rangu de plaza ye'l sector porticado esistente nel so llau oeste.
Al pie de la casa consistorial de Berantevilla (casa fidalga, asitiada na cai principal) topábase'l conxuntu de serviciu públicu, el llavaderu - bebederu, qu'abastecía por aciu una canalización soterraña procedente de la fonte qu'esistía tres la ilesia. Güei día, tópase una pequeña plazoleta.
Los datos más antiguos de la ocupación d'estes tierres de Berantevilla, remontar a momentos históricos con asentamientos dende'l neolíticu, na cuenca del ríu coloráu, hasta la dómina prerromano y romano presentes nel xacimientu de "Vetrusa".
La primer cita documental na qu'apaez el topónimu de Berantevilla, referir a una donación a San Millán de la Cogolla en 1080 realizada por D. Muño Álvarez de Ilárraza. L'apellíu de Berantevilla apaez nel añu 1110, na persona de Goto Fortuniones de Berantibilla. Recibe'l títulu de Villa por privilexu de Fernandu IV en 1299. El pequeñu monesteriu de Verantivilla sirvió de puntu d'arranque pa la fundación y posterior allugamientu de la villa, conocida nos sos alboreceres como Soportilla.
Nel sieglu XVI naz na villa Fray Pedro de Urbina, el berantevillés más universal, qu'algamó grandes dignidaes tantu na estructura eclesiástica como na pública de la dómina. Un institutu d'enseñanza secundaria y de bachilleratu lleva'l so nome na llocalidá vecina de Miranda de Ebro.
Berantevilla tuvo integrada mientres munchos años al Marquesáu de Mirabel como Condáu de Berantevilla.
Personaxes célebres
editar- Pedro de Urbina y Montoya, relixosu que fuera virréi de Valencia y arzobispu de Sevilla
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ «Población del Padrón Continuu por Unidá Poblacional en 2015». Consultáu'l 8 de xineru de 2017.
- ↑ ara.cat (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Berantebilla 2015». Consultáu'l 16 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Berantevilla 2011». Consultáu'l 16 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Berantebilla 2007». Consultáu'l 16 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Berantebilla 2003». Consultáu'l 16 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Berantebilla 1999». Consultáu'l 16 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Berantebilla 1995». Consultáu'l 16 d'agostu de 2015.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Berantevilla.
Datos: Q1368868- Multimedia: Berantevilla
