Borgoña
La Borgoña[1] (en francés Bourgogne) foi una rexón de Francia, que tá asitiada nel centru-noroeste del país. Habitada, según l'orde cronolóxicu, por celtes, galos, romanos, galorromanos y pueblos xermánicos. La so capital ye Dijon, y la rexón tien 1.616.000 habitantes.
| Borgoña | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Francia | ||||
| Organización territorial | Francia metropolitana | ||||
| Rexón |  Borgoña-Francu Condáu | ||||
| ISO 3166-2 | FR-D | ||||
| Tipu d'entidá | rexón de Francia | ||||
| Capital | Dijon | ||||
| Nome oficial | Bourgogne (fr) | ||||
| Nome llocal | Bourgogne (fr) | ||||
| División |
ver
| ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 47°00′N 4°30′E / 47°N 4.5°E | ||||
 | |||||
| Superficie | 31582 km² | ||||
| Llenda con | Champaña-Ardenes, Francu Condáu, Ródanu-Alpes, Auvernia, Centru-Valle del Loira, Islla de Francia y Auvernia | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 1 642 687 hab. (2013) | ||||
| Densidá | 52,01 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 y UTC+02:00 | ||||
| Fundación | 4 xunu 1960 | ||||
 | |||||
Historia
editarLos burgundios yeren unu de los pueblos xermánicos qu'enllenaron el vacíu de poder dexáu tres la cayida del Imperiu romanu d'Occidente. En 411, cruciaron el Rin y establecieron un reinu en Worms. Metanes les lluches ente romanos y hunos, el reinu burgundiu ocupó les tierres nes que güei s'atopen les fronteres de Suiza, Francia ya Italia. En 534, los francos ganaron a Godomaro, l'últimu rei burgundiu, y amestaron el so territoriu. Mientres la Edá Media, Borgoña foi la sede de dalgunos de los más importantes monesterios, ente ellos Cluny, Citeaux y Vézelay.
Economía
editarL'agricultura borgoñona ye dinámica, poderosa y bien especializada: ceberes (trigu y cebada nel Yonne y la Côte d'Or), aceite, ganadería bovina (Charolais, Morvan, Nivernais), viticultura colos vinos borgoñonos (Côte de Beaune, Nuite, Hautes-Côtes, Côte Chalonnaise, Mâconnais, Beaujolais). La industria, que se desenvolvió dende'l sieglu XIX (carbón de Montceau-les-Mines, siderurxa del Creusot, mines de La Machine), conoció un nuevu puxu dempués de 1945, particularmente nel valle del Saône (Mâcon, Chalon-sur-Saône), Dijon y el departamentu de Yonne. Sicasí, el norte de la rexón, probe en grandes empreses, vio cómo s'instalaben industries menos pesaes, más diversificaes y menos vulnerables: química, industria farmacéutico, electrónica, tresformamientu del plásticu, papelería, industries mecániques y d'automóviles, industries agroalimentaries… Finalmente, el comerciu esterior y el turismu (gastronomía, historia, cultura, turismu verde nel parque natural del Morvan) apurren a la rexón importantes recursos complementarios.
Demografía
editarLa población de Borgoña ye poco trupa y desigualmente partida. Concéntrase cerca de les grandes víes de comunicación, mientres que'l Morvan (zona montascosa del oeste de la rexón) ta práuticamente despoblao. Anguaño, Borgoña ta menos poblada qu'en 1881.
Dende 1990, el desequilibriu demográficu acentuóse ente Borgoña y les rexones circundantes que l'arrodien (Île-de-France y Rhône-Alpes). En cuantes qu'estos dos esperimenten unos fuertes crecimientos demográficos, Borgoña cai nel estancamientu y avieyamientu, dao que la rexón atrai más a los xubilaos qu'a los mozos.
Xeografía
editarTien una superficie de 31.582 km², que pa efeutos comparativos ye asemeyada a la de Cataluña. Al norte, la baxa Borgoña ye una rexón de llanures sedimentaries: engloba el Sénonais agrícola y la rexón d'Othe forestal, qu'apodera los valles del Yonne y del Armançon.
Al este, les rexones del Saône correspuenden a llanures de fundimientu cubiertes de praderíes y campos (trigu, maíz, cultivu d'hortolices).
Nel centru, los pandos borgoñesos, caliares, inclínense escontra'l noroeste, pero baxen bruscamente escontra'l sureste; comprenden l'Auxerrois, plataforma cascayosa onde s'estableció la vide (Chablis), el Tonnerrois, d'altitú más baxa, el Châtillonais, rexón probe onde l'agricultura conoz dificultaes, la encruciada dijonesa y la Côte d'Or, postrera pendiente abrupta del “monte”, qu'alluga unu de los viñeos más famosos de Francia. El Morvan, antiguu macizu forestal, ta arrodiáu de llanures magrices onde se practica la ganadería, cortaes pola depresión hullera de la Dheune-Bourbince.
Al sur finalmente, el Mâconnais, rexón de policultivu, ganadería y viñéu, asitiada nes primeres estribaciones del Macizu Central.
Puntu más altu: Haut-Folin (901 m) nel Morvan.
Referencies
editar- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: borgoñón, -ona, -ón (-ono)
