Francu Condáu

Francu Condáu
flag of Franche-Comté (en)
Alministración
País	Francia
Tipu d'entidá	rexón cultural
Capital	Besançon
Nome llocal	Franche-Comté (fr)
Xeografía
Coordenaes	47°N 6°E / 47°N 6°E
Superficie	16202 km²
Llenda con	Alsacia, Ródanu-Alpes, Borgoña, Champaña-Ardenes, Lorena (es) , Cantón de Neuchâtel, Cantón del Jura y Vaud
Demografía
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00 y UTC+02:00

Esti artículu trata sobre una antigua rexón de Francia. Pa ver ver l'actual, Borgoña-Francu Condáu.

Francu Condáu (en francés: Franche-Comté) foi una rexón alministrativa, histórica y cultural del este de Francia, enclavada ente Suiza y la rexón de Borgoña. Llenda al norte con Alsacia, Lorena y Champaña-Ardenes y al sur, con Ródanu-Alpes. Reconocer tantu polos sos paisaxes y monumentos, como poles sos industries y l'eleváu respetu pola naturaleza.

Xeografía física

La superficie d'esta rexón ye de 16.190 km², estremada en cuatro departamentos: Doubs, Jura, Haute-Saône y Territoriu de Belfort, con una población de 1.100.000 habitantes.

L'altor máximu ye'l picu Crêt Péla, de 1.500 m, y el 40% de la so superficie atópase cubierta de montes.

El Francu Condáu ye una rexón d'agua, montes d'abetos y de grandes espacios protexíos, como, por casu, los parques rexonales del Altu Jura. Entiende la mayor parte del macizu del Jura y, nel norte, parte del Ballon d'Alsace, últimu cume del estremu sur de los Ballons de los Vosgos.^[1]

Xeografía política

Les ciudaes más importantes son:

Besançon (Besançon), capital rexonal, arrodiada pel ríu Doubs.
Belfort, que fai gala del so lleón, obra colosal del escultor francés Bartholdi, autor de la Estatua de la Llibertá de Nueva York.
Vesoul, centru rexonal del motocross.
Dola (Dole), que tien la so «pequeña Venecia» que baña la casa natal del científicu Louis Pasteur.
Lons-le-Saunier, qu'ufierta un paséu pelos sos cientu cuarenta y seis arcaes d'estilu "Grand Siècle" (sieglu XVII).
Saint-Claude, que la so pipes llabraes en raigaños d'uz mediterraneu vender en tol mundu.
Montbéliard, importante ciudá industrial, llugar d'orixe del fabricante d'automóviles Peugeot.

Orixe del nome de Francu Condáu

El nome de Francu Condáu nun apaez oficialmente hasta 1478, falándose enantes del Condáu de Borgoña. Estremar de la Borgoña ducal o francesa, a diferencia de la cual recibe tamién les denominaciones históriques de Borgoña condal o Borgoña española. La tradición cunta que'l conde borgoñón Reginaldo III de Borgoña (c. 1093-1148) negar a rindir tributu al Sacru Emperador, lo cual dio-y el nomatu de «Francu Conde»; d'equí vien el nome de Francu Condáu.

Economía

L'abanicu económicu ye ampliu, pasando pola silvicultura, la reloxería (el 85% de los relós franceses) o la viticultura (86.000 hectollitros añales). Franche-Comté ye en proporción a la so población, la primer rexón industrial de Francia, 6 de cada 10 puestos de trabayu tán nel sector serviciu y la tasa de desemplegu aumentó, según la OIT nel 1ᵉʳ trimestre 2013 al 10%. El PIB per cápita nel añu 2002 foi de € 21.897. Tamién ye'l primer esportador de Francia. En 2003, el PIB de Franche-Comté xubió a 25.600 millones euros 1,6% del PIB nacional. El PIB de la rexón crez a una tasa permediu del 2% añal. El centru urbanu de Belfort-Montbéliard ye un centru d'excelencia del vehículu del futuru en rellación cola rexón d'Alsacia. Ye'l centru industrial de la rexón de Franche-Comté, principalmente pa los sectores de automoción y TGV.

En Belfort atópase la fábrica de Alstom especializada na producción de ferrocarril, incluyíu'l tren d'alta velocidá, según los xeneradores y turbinas industriales, y General Electric (GUE Energy Products Europe) pa turbinas de gas.

Besançon ye un centru pal sector de mecánica. Ye un centru históricu de la microtecnología, según el primer centru européu de corte d'alta precisión. En xunu de 2005, la ciudá foi gallardoniada con una marca de clúster de competitividá nacional nel campu de la microtecnología.

Historia

Territoriu perteneciente al antiguu Reinu de Borgoña, foi vencíu por Carlos VIII de Francia nel tratáu de Senlis (1493) a la Casa d'Habsburgu. El Francu Condáu siempres se consideró como parte integrante del Estáu Borgoñón. Dixebráu xeográficamente de los Países Baxos pol ducáu de Lorena, pero venceyáu políticamente a éstos por constituyir dende 1512 el denomináu Círculu Borgoñón.

Con una superficie cercana a los 15.000 km², escarecía d'unidá xeográfica, siendo unu de tantos territorios frutu de la Hestoria. Arrodiáu per Alsacia, Lorena, Suiza y Francia, el valle del Saona dixebrar de la so otra metá, el ducáu de Borgoña, perteneciente a los reis de Francia. Estremar en tres circunscripciones: Amont (nel norte), Aval (nel sur) y Dôle (nel centru), caúna d'elles al cargu de un bailío.

No social taba bien feudalizado, lo que se concatenaba cola ausencia de grandes ciudaes, apenes Dôle y Besançon yeren dignes de cita. La primera yera la capital y taba dotada d'Universidá; la segunda caltuvo l'estatutu de ciudá llibre hasta qu'en 1654 Felipe IV la anexonó al condáu. Jurisdiccionalmente falando, el condáu yera independiente, magar tenía los mesmu Gobernador Xeneral que Flandes, y unviaba representantes a los sos organismos. El Parllamentu moraba en Dôle, colos sos dos cámares y los trés brazos clásicos, yera la clave de la organización política, alministrativa y xudicial de la Borgoña Condal por sirvir de corte suprema y Conseyu d'Estáu. Apoderar xuristes d'orixe burgués, rivales de la vieya nobleza y partidarios de la emancipación llabradora, progresivamente llograda dende'l sieglu XVI. Si baxu Carlos I foi una provincia bien favorecida, tres la llegada de Felipe II a la dignidá de conde de Borgoña el 10 de xunu de 1556 va pasar a un segundu orde estratéxicu, que se va acentuar cuando'l territoriu quede aislláu de Saboya pol Tratáu de Lyon (1601), pos dende entós a los españoles será-yos más cómodu usar el pasu de la Valtelina pa comunicase col Sacru Imperiu y con Flandes. Eso evitó-y los peores embates de la guerra hasta 1636, pero nun lu aforró con tou de delles incursiones enemigues que llevaron l'ablayamientu al condáu, como cuando Enrique IV de Francia invadir en 1595. Sicasí, Francu Condáu nun foi cedíu a Francia hasta'l tratáu de Nijmegen de 1679, sol gobiernu de Carlos II d'España.

Anguaño, el títulu de Conde Palatín de Borgoña ye unu de los munchos qu'históricamente atropa Felipe VI, actual rei d'España, yá que se trata d'un títulu que tradicionalmente perteneció a los soberanos de la Monarquía Hispánica.

Ver tamién

Francu Condáu de Borgoña
FC Sochaux-Montbéliard (equipu profesional de fútbol)
Besançon Basket Comté Doubs (equipu profesional de baloncestu)

Referencies

↑ DREAL Franche-Comté (2 de xineru de 2014). «Ballon d'Alsace» (francés). Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'abril de 2014. Consultáu'l 9 d'abril de 2014.

Enllaces esternos

Francu Condáu: tierra de contrastes Archiváu 2019-05-24 en Wayback Machine - El sitiu oficial de Francia (n'español)

[1] DREAL Franche-Comté (2 de xineru de 2014). «Ballon d'Alsace» (francés). Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'abril de 2014. Consultáu'l 9 d'abril de 2014.

[1]