Candidatura de Tokiu a los Xuegos Olímpicos de 2016

La candidatura de Tokiu a los Xuegos Olímpicos de 2016 foi l'intentu de Tokiu, la ciudá capital de Xapón en ser escoyida pol Comité Olímpicu Internacional (COI) p'allugar los XXXI Xuegos Olímpicos de 2016.[1] La ciudá enantes foi sede de los Xuegos Olímpicos de 1964. La so candidatura oficializóse'l 14 de setiembre de 2007.[2] Tokiu foi una de les candidatures que pasó a la llista corta'l 4 de xunu de 2008, na cual la ganadora foi anunciada'l 2 d'ochobre de 2009.[3] Les otres ciudaes candidates fueron Chicago, Madrid y Rio de Janeiro. Si Tokyo ganara la candidatura, los xuegos seríen realizaos ente'l 29 de xunetu al 14 d'agostu de 2016, y los Paralímpicos ente'l 31 d'agostu al 11 de setiembre del mesmu añu.

Xunto a los cuatro candidates oficiales, tamién se postularon pa los Xuegos Olímpicos de 2016 les ciudaes de Praga, Doḥa y Bakú, que nun superaron la primer evaluación del COI.

Candidatura de la ciudá

editar
 
Anuncios nel antepar del Muséu Edo-Tokyo en Ryōgoku promoviendo la candidatura.

Disputa interna

editar

La capital manifestó interés en candidatearse pa ser sede de los Xuegos Olímpicos y Paralímpicos de Branu de 2016 en marzu de 2006. Nel mes siguiente, Fukuoka entró na disputa interna.[4][5]Ente les ciudaes d'Osaka, Sapporo y Nagoya tamién amosaron el so interés por postulase.[6] Tokyo yera considerada favorita pa ganar la eleición interna, por cuenta de la so capacidá económica, la visibilidá internacional que #tener por ser la capital de Xapón y por ser sede de los Xuegos. Na eleición realizada pol comité de seleición del COJ (Comité Olímpicu Xaponés), el 30 d'agostu de 2006, recibió 33 votos, contra 22 de Fukuoka y salió representante de la nación.[7]

Proyeutu

editar
 
El Tokyo Metropolitan Gymnasium recibió competiciones de los Xuegos Olímpicos de Branu de 1964 y recibiría los eventos de los Xuegos de 2016 si fuera escoyida.
 
El Nippon Budokan, tamién construyíu pa los Xuegos de 1964, recibiría les competiciones de yudu y lluches.

El Comité Olímpicu Internacional anunció'l 14 de setiembre de 2007 les ciudaes postulantes pa ser sede de los Xuegos Olímpicos de Branu de 2016. Tokyo allegó con Bakú, Chicago, Doḥa, Qatar, Madrid, Praga, y Rio de Janeiro.[8] Les ciudaes candidates teníen hasta 14 de xineru de 2008 pa responder al cuestionariu del Comité Olímpicu Internacional.[9]

El proyeutu de Tokyo yera realizar los Xuegos Olímpicos ente 29 de xunetu y 14 d'agostu y los Xuegos Paralímpicos ente 30 d'agostu y 11 de setiembre, periodos escoyíos por cuenta de les bones condiciones climátiques, nes vacaciones escolares y el consecuente amenorgamientu nel usu del tresporte públicu. El proyeutu buscaba promover los valores olímpicos y de una vida saludable al traviés del deporte, tantu pa mozos como pa persones d'edá avanzada. Les competencies seríen realizaes en dos rexones del centru de la ciudá, facilitando'l movimientu ente la Villa Olímpica y les sedes de competición.[10]

El costu de la candidatura Tokyo 2016 foi de 48 millones de dólares, y el gobiernu de Tokyo tenía reserves d'aproximao 3 billones de dólares pa la construcción de la infraestructura necesaria pa los Xuegos. De les 31 instalaciones proyeutaes pa recibir los Xuegos, 21 yá taben construyíes. Dalgunes d'elles, como'l Tokyo Metropolitan Gymnasium, l'Estadiu Kasumigaoka y el Nippon Budokan, fueron usaes nos Xuegos Olímpicos de Branu de 1964 y faen parte del legáu qu'esta edición dexó na ciudá. Fuera de Tokyo, los partíos de fútbol seríen realizaos nes ciudaes de Sapporo, Saitama, Yokohama y Osaka, nos mesmos estadios qu'allugó la Copa del Mundu FIFA de 2002.[10]

La hoteleria yera unu de los puntos fuertes de la candidatura. Tokyo tien una ufierta de más de 80.000 cuartos d'hotel, munchos de los cualos con trés o más estrelles. En 2016, proyeutábase ufiertar cuasi 120.000 cuartos nun radiu de 50km a partir del centru de la ciudá. Los periodistes seríen afechos n'hoteles próximos a los centros de prensa y habría a disposición microbús pa treslladase ente los predivos.

La ciudá de Tokyo tien, según la candidatura, una trupa rede de tresporte públicu, con capacidá pa 24 millones de pasaxeros per día. Ente les obres rellacionaes al eventu taba la espansión del Aeropuertu Haneda que xunto col Aeropuertu Internacional de Narita (unu de los que tien mayor tráficu en Xapón, tresportando más de 36 millones de pasaxeros per añu), recibiríen la flota de tresporte aereu relativa a los Xuegos.[11][10] La seguridá sería responsabilidá del Departamentu Metropolitanu de Policía de Tokyo, que coordinaría les actividaes cola Axencia Nacional de Policía.

Ente los proyeutos de la candidatura rellacionaos al mediu ambiente taben la de menguar les emisiones de carbonu, l'usu d'enerxía solar y eólica, creación d'árees verdes y llimpieza de ríos y de la Badea de Tokyo. L'informe tamién inclúi los eventos deportivos más importantes celebraos en Tokyo y Xapón, como'l maratón de Tokyio, el Campeonatu Mundial d'Atletismu de 2007 en Osaka y la Copa Mundial de Fútbol de 2002, entamáu en collaboración con Corea del Sur.[10]

Primer evaluación del Comité Olímpicu Internacional

editar
Criteriu d'evaluación[12] Pesu Notes
Mínima Máxima
Sofitu gubernamental 2 7,0 8,5
Infraestructura 5 7,6 8,9
Instalaciones deportives 4 6,9 8,7
Villa olímpica 3 7,5 8,9
Acomodaciones y rede hotelera 5 9,6 10,0
Impautu ambiental 2 7,6 8,8
Tresporte 3 7,5 8,5
Seguridá 3 7,9 9,0
Esperiencia n'eventos deportivos 2 6,0 8,0
Economía 3 7,0 8,5
Visión xeneral y legaos 3 7,0 9,0

La resultancia de la evaluación del Grupu de Trabayu designáu p'analizar los informes de les siete ciudaes postulantes foi sopelexáu en marzu de 2008 y sirvió de base pa la eleición del Comité Executivu del COI en xunu. El Grupu de Trabayu estableció pesos pa los once criterios d'evaluación, llevando en cuenta la cantidá d'informaciones solicitaes nes ciudaes postulantes y la capacidá d'elles de llegar les metes nel periodu de tiempu determináu. Criterios matemáticos fueron usaos pa definir la nota de cada ciudá en cada ítem d'evaluación.[13]

La evaluación de Tokyo recibió la nota xeneral media más alta ente los siete, incluyendo la única nota diez del informe, pal requisitu Acomodación.[14][13] Amás d'este, la ciudá llogró la nota más alta ente les candidates en seis tarrezas, llogrando empate en trés (Infraestructura, Impautu ambiental y Visión xeneral y legaos) con Madrid y nuna categoría (Tresportes) con Doha. Villa olímpica y Seguridá fueron los otros criterios que Tokyo ganó.[12] El xefe del comité de candidatura de la ciudá, Ichiro Kono, manifestóse sorprendíu, pero bien feliz, cola resultancia de la evaluación preliminar.[15]

Les otres ciudaes que pasaron na primer fase y tornáronse candidates fueron Madrid (con nota 8,1), Chicago (nota 7,0) y Rio de Janeiro (nota 6,4).[12]

La candidatura

editar
 
Edifício del Gobiernu Metropolitanu de Tokyo allumáu colos colores de los aniellos olímpicos.
 
Cartelos de la campaña fueron asitiaos n'estaciones del metro de la ciudá.

Dempués del anunciu oficial de que Tokiu yera una de les finalistes, empezó la segunda fase del procesu, que cuntaría cola ellaboración d'un nuevu informe más detalláu, y cola visita de la Comisión Evaluatoria del Comité Olímpicu Internacional.[16]

N'agostu de 2008, las ciudades candidatas participaron del Programa de Observación del COI durante los Juegos Olímpicos de Verano de 2008, en Beixín.[17] Mientres el Programa, el Día del Xapón foi conmemoráu na Casa Xapón, un espaciu dedicáu al país en Beixín.[18] Al otru mes, una delegación xaponesa tamién observó los Xuegos Paralímpicos, organizaos pola capital china.[19]

En ochobre, les ciudaes candidates presentáronse ante los miembros de la Organización Deportiva Pan-americano n'Acapulco, en Méxicu.[20] Na ocasión, el presidente del COI Jacques Rogge dixo qu'hai "un montón d'aspeutos téunicos", pero "lo más importante ye la voluntá de la xente del país".[21] A fines de 2008, el Comité Tokiu 2016 concluyó'l proyeutu de candidatura, que sufrió alteraciones en rellación a la fase de postulación. El Centru Acuáticu, por casu, orixinalmente proyeutáu pa ser una instalación temporal, quedaríase como instalación permanente.[22] El proyeuto sería, semanas más tarde, aprobado por todas las Federaciones Deportivas Internacionales.[23]

L'informe oficial de la candidatura de Tokiu foi apurrida al Comité Olímpicu Internacional el 12 de febreru de 2009.[24] Con más de 550 páxines, el documentu trató diecisiete tarrezas d'evaluación.[10] El pasu siguiente nel procesu foi la visita de la Comisión Evaluatoria del COI, comandada pola ex-atleta marroquina Nawal El Moutawakel, asocedida ente 16 y 19 d'abril. Mientres esti periodu, la Comisión fixo sabadiegues, asistió la presentaciones ya inspeccionó instalaciones deportives presentes nel proyeutu.[25] Una encuesta sopelexada en mayu, según la cual 70% de los ciudadanos de Tokyo sofitaben la realización de los Xuegos na ciudá, impulsó la candidatura, anque'l nivel yera consideráu inda baxu, especialmente en comparanza con otres ciudaes.[26][27]

En xunu, los cuatro candidates tuvieron, per primer vegada na hestoria, una oportunidá de presentar el proyeutu pa los miembros del COI que elegieron, meses más tarde, la ciudá sede de los Xuegos de 2016.[28] Nel eventu, realizáu nel Muséu Olímpicu, cada candidatura tuvo una hora y media pa esponer detalles del proyeutu y responder a cuestiones formulaes pol integrantes del Comité.[28] La presentación de Tokyo #enfocar nel enorme mandáu que la ciudá yá tenía y que los Xuegos de 2016 pudieren apurrir.[29] La esmolición col mediu ambiente tamién foi destacada, según la cuestión finaniera.[30][31]

El proyeutu Tokyo 2016 tamién foi presentáu en diversos países. Amás de Méxicu, los representantes de la candidatura fixeron presentes nel alcuentru de l'Asociación de Comités Olímpicos Nacionales d'África, en Nixeria, y nel Campeonatu Mundial d'Atletismu, en Berlín, Alemaña.[32][33] Nel procesu final, el principal sofitu de la candidatura del gobiernu de Tokyo, el primer ministru Tarō Asō, perdió'l so trabayu dempués de la derrota del so partíu nes eleiciones xenerales del 30 d'agostu.[34]

Informe de la Comisión Evaluatoria

editar

Dempués de les visites nes ciudaes candidates y l'analís de les candidatures, la Comisión d'Evaluación preparo un informe téunicu sobre les condiciones de cada ciudá, que sirvió de base por que los miembros del COI formaren la so opinión sobre la eleición final, el 2 d'ochobre.[35] A diferencia del primeru, esti nun presentó notes o suxerencies, apenes presentó'l paecer de la Comisión.[36]

La Evaluación de Tokyo destacó'l baxu sofitu popular y l'estáu de delles instalaciones. Según el COI, dellos prédios que recibieron competencies nos Xuegos Olímpicos de 1964 nun yeren aptos pa recibir una competencia del nível de los Xuegos Olímpicos. Amás d'esto, delles instalaciones qu'apaecen nel informe como aptes, en realidá nun la taben. El terrén destináu a la Villa Olímpica tamién foi criticáu, por ser consideráu demasiáu pequeñu. Los aponderamientos quedaron por cuenta de los proyeutos ambientales y del presupuestu garantizáu.[37][38]

Repercusión

editar

L'informe foi recibíu polos representantes de la candidatura xaponesa de dos formes: de primeres, el Comité estimó a la Comisión d'Evaluación, indicando qu'entendía l'enfoque nel atleta dau pol #proyeutu y les garantíes financieres que teníen.[39] Per otru llau, el Comité contestó a la evaluación en rellación al sofitu popular y publicó una encuesta paralela a la realizada pol COI, según la cual más de 70% de los xaponeses sofitaben la realización de los Xuegos, y non 55,5%, como foi sopelexáu nel informe.[40] A pocos díes de la votación, la ciudá de Tokyo apaecía en tercer llugar en dos evaluaciones de sitios especializaos en candidatures olímpiques, el BidIndex, del sitiu GamesBids, y el Power Index, del sitiu AroundTheRings.[41][42]

Presentación na 121ª Sesión del COI

editar

La eleición de la ciudá sede de los Xuegos Olímpicos de Branu de 2016 asocedió'l 2 d'ochobre de 2009, na ciudá de Copenḥague, Dinamarca, mientres la Sesión del Comité Olímpicu Internacional. Tokiu foi la segunda ciudá a presentase ante los miembros del COI. Una adolescente de quince años abrió la presentación con un pronunciamento, sofitáu por imáxenes, sobre cambeos climáticos, doping y desafíos nel mundu deportivu. Nel intre, el xaponés miembru del COI Chiharu Igaya presentó al recién electu primer ministru Yukio Hatoyama, que faló sobre los grandes esfuercios de la candidatura en solucionar problemes ambientales. Aína amosóse un videu sobre l'actuación de Xapón xunto al Movimientu Olímpicu nos últimos cien años, incluyendo los Xuegos Olímpicos de 1964. El desenvolvimientu de Tokiu foi la tema del discursu del gobernador Shintaro Ishihara, qu'antecedió la pallabra de Ichiro Kono, xefe de la candidatura. Kono faló sobre'l sofitu popular a los Xuegos, que según el, creció abondo dempués la visita de la Comisión Evaluatoria a la ciudá.[43]

El proyeutu de les instalaciones foi presentáu por atletes olímpicos y paralímpicos, como'l llanzador Koji Murofushi y la nadadora paralímpica Junichi Kawai. Mikako Kotani, xefe de la Comisión de los Atletes de la candidatura, faló sobre teunoloxía y de lo que yá se taba faciendo na ciudá como preparación pa recibir los Xuegos. El vice presidente de la candidatura Tsunekazu Takeda faló sobre'l compromisso del comité col COI y el sofitu de los atletes y de los Comités Olímpicos Nacionales. Ichiro Kono volvió al púlpitu pa falar sobre control de doping y paz nos deportes. Remataron la presentación con un videu sobre la mocedá xaponesa y una declaración de Shun-ichiro Okano, tamién miembru del COI, pidiendo sofitu pa la candidatura. Dempués de la presentación, Ichiro Kono respondió a entrugues formulaes polos miembros del COI, repitiendo que la candidatura tenía fuerte sofitu popular y que la Villa Olímpica (que'l so tamañu foi motivu de crítiques nel informe de la Comisión Evaluatoria) entepasaba les esixencies del COI.[43] A la fin del segmentu, el presidente del COI Jacques Rogge presentó la delegación de Tokyo, representada pol gobernador Ishihara, con un diploma d'agradecimientu pola participación nel procesu.[44]

Dempués de los cuatro presentaciones, empecipióse la votación, na cual cada miembru del Comité Olímpicu Internacional tenía derechu a un votu. Na primer vez, Tokyo tuvo de terceres, abonda pa nun ser esaniciada. Chicago, con menos votos, quedó fora de les fases restantes. Na segunda vez, realizáu imediatamente dempués el primeru y cola mesma dinámica d'este, los venti votos recibíos pela ciudá nun fueron abondes y Tokyio foi esaniciada.[45] La resultancia foi recibíu con indiferencia pola población xaponesa.[46]

Referencies

editar
  1. «Tokyo, eliminada en la segunda ronda de votaciones». Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 23 de mayu de 2010.
  2. GamesBids.com (14 de setembro de 2007). «Seven Cities Begin Quest For 2016 Olympic Games» (inglés). Consultáu'l 25 de setembro de 2009.
  3. «Chicago Makes 2016 Olympics Shortlist».
  4. «Japan chooses Tokyo for 2016 bid». BBC Sport (30 d'agostu de 2006). Consultáu'l 13 de marzu de 2008.
  5. RedOrbit.com (24 d'abril de 2006). «Fukuoka applies to host 2016 Olympics» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-03. Consultáu'l 26 de setiembre de 2009.
  6. «Tokyo Joins 2016 Race». BBC. Consultáu'l 13 de marzu de 2008.
  7. GamesBids.com (30 d'agostu de 2006). «Tokyo To Be Japan's 2016 Summer Games Bid Candidate» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 26 de setiembre de 2009.
  8. Comitê Olímpicu Internacional (14 d'ochobre de 2007). «Seven Applicant NOCs/ Cities for the 2016 Games» (inglés). Consultáu'l 22 de setiembre de 2009.
  9. Comité Olímpicu Internacional (2008). «2016 Candidature Procedure and Questionnaire» (inglés). Consultáu'l 10 de setiembre de 2009.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 USA Today (13 de febreru de 2009). «2016 Chicago, Tokyo, Rio and Madrid Olympic bids released - TOKYO BID» (inglés y francés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2009.
  11. Aeropuertos del Mundo. «Aeropuertu Internacional de Tokyo - Narita» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-03-03. Consultáu'l 19 de marzu de 2013.
  12. 12,0 12,1 12,2 Globoesporte.com (4 de xunu de 2008). «Rio de xineru tem a pior nota entre as cidades finalistas para os Jogos de 2016» (portugués). Consultáu'l 13 de setiembre de 2009.
  13. 13,0 13,1 Comitê Olímpicu Internacional (Março de 2008). «Games of the XXXI Olympiad 2016 Working Group Report» (inglés). Consultáu'l 13 de setiembre de 2009.
  14. The New York Times (4 de xunu de 2008). «Chicago, Madrid, Tokyo, Rio de xineru finalists for 2016 Games» (inglés). Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  15. GamesBids.com (4 de xunu de 2008). «Tokyo 2016 CEO Surprised At Earning Top Score» (inglés). Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  16. Comitê Olímpicu Internacional (4 de xunu de 2008). «Four Cities to Compete to Host the 2016 Olympic Games» (inglés). Consultáu'l 14 d'ochobre de 2009.
  17. Around the Rings (3 d'agostu de 2008). «Press Release-- Tokyo 2016 in Beijing» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  18. GamesBids.com (18 d'agostu de 2008). «Tokyo 2016 Celebrates Japan Day In Beijing» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  19. GamesBids.com (6 de setiembre de 2008). «Tokyo 2016 Delegation To Learn From Beijing Paralympics» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  20. Around the Rings (11 d'ochobre de 2008). «Press Release: Tokyo 2016 brings PASO to the heart of its Olympic vision» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  21. ESPN (12 d'ochobre de 2008). «IOC president Rogge says public support is 'most important' part of 2016 bid» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  22. ESPN (19 d'avientu de 2008). «Tokyo finalizes venue plans for 2016 Olympics bid» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  23. SportingNews (9 de xineru de 2009). «Tokyo's 2016 venues approved by sports federations» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  24. Comitê Olímpicu Internacional (12 de febreru de 2009). «Candidature procedure 2016 - All four candidate cities submit their files to the IOC» (inglés). Consultáu'l 14 d'ochobre de 2009.
  25. Globoesporte.com (16 d'abril de 2009). «Comissão do COI faz visita a Tóquio para avaliar candidatura aos Juegos de 2016» (portugués). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  26. GamesBids.com (12 de mayu de 2009). «Support For Tokyo 2016 Grows» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  27. Straits Times (22 de mayu de 2009). «Tokyo lacks support in 2016 bid» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  28. 28,0 28,1 Comitê Olímpicu Internacional (17 de xunu de 2009). «2016 candidate cities brief IOC members» (inglés). Consultáu'l 14 d'ochobre de 2009.
  29. Around the Rings (17 de xunu de 2009). «Tokyo 2016 Promises unique 100 Year Legacy for the Olympic Movement» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  30. GamesBids.com (17 de xunu de 2009). «Tokyo 2016 Presents To IOC» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  31. EcoDiario (17 de xunu de 2009). «Tokyo expone las garantías financieras de su candidatura a Juegos Olímpicos» (castellanu). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  32. GamesBids.com (5 de julho de 2009). «Tokyo 2016 Joins Other Bid Cities At ANOC» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  33. Sports Feature (16 d'agostu de 2009). «Tokyo 2016 observes IAAF championships in Berlin» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-05-26. Consultáu'l 13 de xineru de 2010.
  34. Gambare UOL (1 de setiembre de 2009). «LDP perde eleições gerais japonesas» (portugués). Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  35. Comitê Olímpicu Internacional (2 de setiembre de 2009). «The International Olympic Committee (IOC) today released the report of the Evaluation» (inglés). Consultáu'l 14 d'ochobre de 2009.
  36. Comitê Olímpicu Internacional (2 de setiembre de 2009). «Report of the 2016 Evaluation Commission» (inglés). Consultáu'l 24 de setiembre de 2009.
  37. GamesBids.com (2 de setiembre de 2009). «IOC Evaluation Report Confirms Race For 2016 Olympics Has Yet To Be Won» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  38. Globoesporte.com (2 de setiembre de 2009). «Falta de apoio popular é maior obstáculo de Tóquio na candidatura a 2016» (inglés). Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  39. GamesBids.com (2 de setiembre de 2009). «Tokyo 2016 Would Benefit Olympic Movement» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  40. GamesBids.com (3 de setiembre de 2009). «Tokyo 2016 Support Higher Than IOC Report» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  41. GamesBids.com (28 de setiembre de 2009). «Chicago 2016 Boosted on BidIndex by Obama's Travel Plans» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  42. Around the Rings (27 de setiembre de 2009). «ATR Bid Power Index» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-07-19. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  43. 43,0 43,1 Games Bids (2 d'ochobre de 2009). «Tokyo 2016 Olympic Bid Presentation Emphasizes Great Spirit Despite Lack of Emotion» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2009.
  44. Comitê Olímpicu Internacional (3 d'ochobre de 2009). «Tokyo 2016 Diploma» (inglés). Consultáu'l 18 d'ochobre de 2009.
  45. Comitê Olímpicu Internacional (2 d'ochobre de 2009). «Rio de xineru Elected As 2016 Host City» (inglés). Consultáu'l 2 d'ochobre de 2009.
  46. UOL Esportes (2 d'ochobre de 2009). «Indiferença popular por 2016 custa caro a Tóquio» (portugués). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2009.

Enllaces esternos

editar