Casa rectoral, capiella y ponte de Fierros
La Casa rectoral, capiella y ponte de Fierros, ye un grupu de construcciones, asitiaes na población de Fierros, parroquia de Las Puentes, nel conceyu asturianu de Ḷḷena. Esti Conxuntu de Fierros tuvo venceyáu a la ruta de comunicación ente Asturies y la Meseta al traviés de Payares, y pol so interés históricu y artísticu, foi declaráu pol Principáu d'Asturies en 2006, Bien d'Interés Cultural cola categoría de Conxuntu Históricu.
| Casa rectoral, capiella y ponte de Fierros | |
|---|---|
| Bien d'Interés Cultural | |
.jpg) | |
| Llocalización | |
| País |  España |
| Autonomía |  Principáu d'Asturies |
| Provincia | provincia d'Asturies |
| Conceyu |  Ḷḷena |
| Coordenaes | 43°04′42″N 5°46′13″W / 43.078203°N 5.770406°O |
  Casa rectoral, capiella y ponte de Fierros Casa rectoral, capiella y ponte de Fierros (Asturies) | |
| Patrimoniu | |
| BIC | ARI-51-0011514 |
 | |
Capiella
editar.jpg)
Ta dedicada a San Martín, y el so orixe podía fixase nel sieglu XI, cuando la ruta de pelegrinación a San Salvador d'Uviéu entama afitase. La so planta, d'una sola nave y cabecera cuadrada, pue correspondese con esta cronoloxía, asina como la dedicación a San Martín, d'orixe altu medieval[n 1]
Na ilesia ficiénrose igües dende la so construcción, destacando les de los sieglos XVII, XVIII y XX, siendo l’aspeutu actual el resultáu de les executaes na dómina barroca, probablemente a fines del sieglu XVII, momentu nel qu’asitiose’l pórticu al pie la ilesia, llevantóse la espadaña y abriéronse la mayoría los vanos.
La planta del templu, rectangular, tien más anchor na zona averada a la cabecera; esa irregularidá débese a la necesidá d'axeitase al terrén nel que s'asitia, polo que nun sigue la orientación ritual este-oeste de les ilesies cristianes.
La nave cúbrese con bóveda de cañón[n 2] rebaxada y la cabecera con bóveda d'arista[n 3]. Cunta con una portada nel imafronte[n 4] ya otra nel so costáu sur; siendo les puertes actuales la resultancia de les reformes barroques.
Los materiales emplegaos son la mampostería nos murios y el sillar bien escuadráu, nes esquines, marcos de puertes, ventanes, arcu de trunfu ya espadaña.
L’adriu allúgase llonxitudinalmente delantre la fachada ya sígue, nel estremu esquierdu, apegáu al costáu norte del templu, mentantu que’l llau drechu del adriu dobla n'escuadra contra'l costáu sur. Consta d'un muriu baxu que finxa tol so perímetru, nel qu’afítense una serie de columnes de madera d'una sola pieza. Los fustes apoyense sobro bases de piedres y remátense con zapates de madera tallaes ya decoraes con volutes que sofiten el teyáu del adriu.
El suelu ta compuestu por regodones que formen dibuxos circulares y n'espiga. La espadaña ta construyía en sillar bien escuadráu y ye de bultables dimensiones.
L’interior caltién trés retablos: Un na capiella mayor, de mediaos del sieglu XX ya tipu historicista, y dos retablos llaterales, de los que namái conozse qu'en 1767 fueron doraos ya pintaos.
Casa rectoral
editarLa casa rectoral llevántase al llau de la ilesia, nuna fastera, que fae que la so fachada trasera seya de menor altor.
La so construcción pue fechase nel sieglu XVII, magar que posteriormente ficiéronse delles reformes, ente les que destaca la fecha nel sieglu XIX. La so estructura básica ye un bloque paralelepípedu, de planta cuasi cuadrada y cubierta a cuatro agües. Los materiales emplegaos son la mampostería pa los murios, y el sillar pa los marcos de los vanos. La fachada principal foi remocicada cola apertura de vanos nuevos nel sieglu XIX.
Ponte
editar.jpg)
Ye d'orixe medieval, y les referencies documentales mas antigües, que daten de los sieglos XII y XIII, son les relatives al cobru del derechu de pontalgu nesti llugar, Estes referencies son tamién un niciu pa albidrar cuando pudo construyise la ponte.
Tien un solu arcu aprovechando l'estrechu calce del ríu; arranca nes peñes de les orielles y les sos pilastres asítiense en dambes veres, polo que non precisa de “taxamares”[n 5] L'arcu compónse de sillares bien estrechos, mentantu que’l restu de la obra ye de mampostería, regodones y rellenos interiores de morteru.
El perfil de la ponte ye allombáu; les dos cuestes de la calzada amiéstense na parte cimera siguiendo'l trazáu del arcu, lo que determina'l so perfil de “llombu de pollín”.
Les pontes de la ruta de Payares foron remocicaes nel sieglu XVI por Juan de Cerecedo el Mozu, polo que ye posible que nesi momentu ficiérase tamién dalguna igua nel de Ponte los Fierros.
Pasada la ponte, y a unos 300 metros d'esti Conxuntu de Fierros, atópase la Capiella del Hospital de Pelegrinos de San Bartolomé (tamién nomada Capiella de San Bartolo o Capiella de Las Puentes), datada documentalmente en 1583.
Notes
editar- ↑ Altu medieval: Periodu ente los sieglos V y IX. Entama nel 476, cola cayida del últimu emperador romanu d’occidente, ya fina col iniciu del feudalismu.
- ↑ Bóveda de cañón: Bóveda de seición semicircular, xenerada pola prollongación d’un arcu de mediu puntu a lo llargo d’una exa llonxitudinal.
- ↑ Bóveda d'arista: Elementu arquiteutónicu abovedáu qu'utilizase para cubrir espacios cuadrangulares; ye'l resultáu de la interseición de dos bóvedes de cañón, que se crucien en perpendicular.
- ↑ Imafronte: Fachada principal d’un templu.
- ↑ Taxamar: Amiestu de forma curva o angular, qu’agregase nes pilastres de les pontes, pa partir l’emburriu del fluxu del agua, y amenorgar la erosión de les cimentaciones.
Referencies
editarEsti artículu ye una obra derivada de la disposición relativa al procesu de declaración d'un bien cultural o natural, asoleyada nel BOPA númberu 156, de 7 de xunetu de 2006, testu que ta llibre de restricciones conocíes, en virtú del derechu d'autor de conformidá col artículu 13 del Testu Refundíu de la Llei de Propiedá Intelectual (BOE númberu 97, de 22 d’abril de 1996).
- Declaración de Bien d’Interés Cultural: http://www.asturias.es/bopa/2006/07/07/20060707.pdf Archiváu 2023-01-24 en Wayback Machine
- Ficha de Bien d’Interés Cultural: https://sig.asturias.es/hipervinculos/Bienes_Interes_Cultural/Fichas_BICs/331703001000BIC.pdf Archiváu 2023-01-24 en Wayback Machine
Bibliografía
editar- Julia Barroso Villar, Juana M.ª Gil López: Zona Central Sur. Quiros, Morcín, Mieres, Lena y Aller. Liño n. 3, (pax. 612). Universidá d’Uviéu. 1982.
- Florencio Cobo Arias, Miguel Cortés Rambaud, Matilde Zarracina Valcarce: Guía Básica de Monumentos Asturianos. Serviciu de Publicaciones del Principáu d’Asturies. Uviéu. 1987.
Datos: Q116381951
Multimedia: Rectory, chapel and bridge of Fierros
