Casimiro Baragaña

Casimiro Baragaña Vallina (25 de payares de 1923, La Pola Siero – 15 de payares de 2016, Uviéu) foi un pintor asturianu que reinterpretó el paisaxismu rexonal en clave moderna.

Casimiro Baragaña
Vida
Nacimientu	La Pola Siero, 25 de payares de 1923
Nacionalidá	España
Muerte	Uviéu, 15 de payares de 2016 (92 años)
Estudios
Llingües falaes	castellanu
Oficiu	pintor

Biografía

De formación clásica, pola so llicenciatura na "Escuela Cimera de Belles Artes de San Fernando de Madrid" onde consigue dos premios estraordinarios: el de Composición y el de Paisaxe. Promoción 1950-1955.

Foi becáu darréu pola Diputación Provincial d'Asturies p'ampliar estudios n'Italia nel añu 1956, y en París nel añu 1958.

Realizó numberoses esposiciones individuales, en Madrid, Uviéu, Bilbao, Xixón, La Coruña, San Sebastián, etc. y participó n'importantes esposiciones coleutives. Dalgunes de les sos obres tán representaes en dellos museos y en numberoses coleiciones particulares.

Foi'l mentor del pintor asturianu Carlos Sierra.

Trayeutoria

• Foi conocíu'l so gran interés poles obres de los grandes maestros del pasáu y del movimientu innovador que constitúi la pintura contemporánea.
• En 1959 empecipia una serie de trabayos de murales al frescu en delles ilesies asturianes, como la Ilesia de San Pedro (Pola de Siero) que-y ocupen dellos años, procedimientu esti bien difícil que foi superando con práutiques en Madrid y fondos estudios n'Italia.
• Esposiciones na prestixosa Galería Macarrón de Madrid, dende 1965 hasta 1973, que-y dan gran promoción na capital.
• Esposiciones Nacionales de Madrid onde participa dende 1966 hasta la postrera que se celebró en 1972. Llogró'l Premiu Alquisición pal Muséu d'Arte Contemporáneo de Madrid.
• L'añu 1972 foi un añu bien completu pal pintor: Escoyíu pa una esposición itinerante per países de Suramérica titulada "El Paisaxe Español". 1º Premiu del Certame "El Paisaxe Asturiano" entamáu pol IDEA. Y Esposición individual na Caxa d'Aforros d'Uviéu con notable ésitu. Convidáu a participar nos cursos d'arte del Palaciu de la Madalena de Santander.
• Foi homenaxáu nel VIII Certame Nacional de Pintura de Ḷḷuarca, 1978. Dende entós ye componente d'esi Certame hasta 1997.
• Esposición Antolóxica nel Centru d'Arte Moderno "Ciudá d'Uviéu". CAMCO. 1996 con notable espardimientu.
• Realización del Mural sobre tabla (DM) de más de 12 m² nel Conceyu de Siero, añu 2007.
• Dos llibros editaos: unu pol Conceyu d'Uviéu en 1996, y otru pol Conceyu de Siero nel 2005.
• Concédese-y el títulu de Fíu Predilectu de Siero nel añu 1998.
• Dende l'añu 2004 ye asesor y miembru componente del xuráu del Certame Nacional de Pintura Contemporánea que lleva'l so nome.

Entamos autodidactes

Nada na familia del pequeñu Casimiro faía abarruntar el so deriva escontra l'arte. Pero'l redrueyu d'una familia polesa de cuatro hermanos yera de los que dibuxaba incansablemente y con un talentu innato dende guaḥe. La so maña colos colores -anque se cargó antes dalguna caxa d'acuareles que recordó con pesar tola so vida- fíxo-y ganar los sos primeros aponderamientos, y dalguna merienda, decorando los típicos Güevos Pintos de la Pascua Polesa. Anque la revelación de dalguna importante esposición vista n'Uviéu dobló les sos ganes d'esperimentar col oleu, nin se-y pasaba pela cabeza dedicase profesionalmente a la pintura. Intentar cola tisoria y el peñe na peluquería del so hermanu Luis y tamién cola docencia, pero nengunu d'esos oficios yera para él. Vendiera delles semeyes mientres los sos años de «mili» en Navarra y obres sos fueron escoyíes pa los certámenes qu'entós entamaba'l ministeriu d'Educación y Descansu.

Ende foi onde camudaron les coses. La calidá d'esos trabayos llamó l'atención, hasta'l puntu de que-y valieron una beca pa estudiar na Escuela Cimera de San Fernando, en Madrid. Preparóse a estaya mientres un añu, copiando escultures al carboncillo nel Casón del Bon Retiru y modelos del natural nel Círculu de Belles Artes. Neses sesiones afitóse'l so amor poles semeyes de desnudos femeninos, unu de les sos temes predilectes. Home sociable y siempres abiertu, tratar mientres esos años de formación con otros aprendices y trabó amistá con dalgunos d'ellos, como Antonio López, quien siempres emponderó la claridá y l'orde del dibuxu del asturianu. Tamién espunxo xunto a Luis Feito.

L'impautu Picasso

Mientres un viaxe a París, en 1955, recibe de llenu l'impautu Picasso, artista que dexó un posu fondo nel mozu Baragaña, como -y evidenciaría siempres el so aproximamientu a la figura humana. Pero nesi mesmu tiempu otra beca llévalu a Italia, onde se papa de la estatuaria romana, de la pintura prerrenacentista florentina y de la maxa de los frescos llatinos, especialmente na Villa de los Misterios de Pompeya. So esi influxu, y tres un fallíu intentu de opositar a profesor na Universidá Llaboral de Xixón, da'l reblincón y decide faese profesional en tiempos difíciles y nun llugar tamién difícil. Corría 1957.

El primer gran encargu pal acabante profesionalizar Baragaña ye'l del presbiteriu de la ilesia parroquial de San Pedro na so llocalidá natal: un encargu de notable valumbu que resuelve en dos meses con gran desenvoltura, y que-y abriría les puertes a encomiendes n'otres ilesies, como la de Santa María de Cangues d'Onís o la de San Pedro, en Mestes de Con. Na so pintura -que va dando a conocer con bones crítiques fora d'Asturies y que ye escoyida pa delles Esposiciones Nacionales de Belles Artes- prima'l dibuxu, cierta monumentalidad y un usu del color que tien enforma que ver col so trabayu como muralista.

Esa forma clásica d'entender la pintura sufre un paulatín cambéu a partir de mediaos de la década de los sesenta; primero na llamada dómina «de les teselas» y dempués con una apertura escontra la espresividá y el color que marcaríen la so obra de maduror. Na primera d'eses dómines, concibe y pinta los sos cuadros como mosaicos de pintura, construyendo la imaxe por aciu l'acumuladura de pincelaes regulares, como teselas. El creciente protagonismu del color y de la pincelada esplota cuando Baragaña -curiosamente non n'Asturies, sinón dende la sierra madrilana- poner en plenu contautu col xéneru del paisaxe.

Ende va ser onde Casimiro Baragaña dexe la so obra de xuru más inolvidable, apurriéndose, dacuando mui cerca de l'astracción, a lo que se describió como paisaxismu llíricu: una engañadora visión de los montes asturianos llena d'espresividá, sensualidá y una paleta na que s'entemecen la osadía nos colores (sobremanera, en referencia a los tópicos sobre'l paisaxe asturiano) con un gran comedimiento y sentíu de la elegancia.

Esa obra, xunto colos desnudos femeninos emparentaos col Picasso azul o rosa, y los bodegones, constitúin la producción más conocida y reputada del pintor, que foi alloñando los sos individuales a partir de los 80 pero siguió siempres activu, y siempres venceyáu al so Pola de Siero natal, onde agora posó los pinceles.

Enllaces esternos

• Datos: Q47495453