Colonia y Protectoráu de Gambia

	colonia alministrativa
Alministración
Capital	Banxul
Llingües oficiales	inglés
Xeografía
Coordenaes	13°27′11″N 16°34′39″W / 13.4531°N 16.5775°O
Economía
Moneda	libra de África Occidental Británica (es) y llibra esterlina

Colonia y Protectoráu de Gambia (n'inglés: Gambia Colony and Protectorate) foi un territoriu africanu del Imperiu británicu mientres la era del Nuevu Imperialismu. Taba estremada, como lo diz el so nome, nuna colonia y un protectoráu de distinta alministración. La colonia yera la zona arrodiada pola capital, Bathurst (actual Banxul), y el protectoráu (que sería instauráu en 1894), cubría zona interior arrodiando'l Ríu Gambia. Mientres diversos periodos de la so esistencia, la colonia tuvo sometida a l'autoridá de la colonia de Sierra Lleona. Sicasí, a partir de 1888 convertir nuna colonia puramente dicha con un gobernador nomáu pol gobiernu británicu.

Les llendes clares de la posesión británica (un enclave virtual dientro del Senegal francés) fueron un puntu de conflictu ente les dos potencies.^[1] En diverses ocasiones el gobiernu británicu intentó, ensin ésitu, intercambiar Gambia a los franceses en cuenta de otres posesiones, como la parte cimera del Ríu Níxer.^[2]

Francia y el Reinu Xuníu alcordaron en 1889, primeramente, establecer la llende formal de la colonia seis milles al norte y al sur del ríu y del este a Yarbutenda, el puntu navegable más alloñáu nel ríu Gambia, lo cual sería un preámbulu pa la creación d'una comisión anglo-francesa que diseñara les fronteres definitives. Sicasí, a la so llegada al llugar en 1891, la comisión de llendes atopó la resistencia de los pueblos nativos, que los sos líderes locales refugaron estremar el territoriu.^[3] Barcos británicos tuvieron de bordiar el ríu pa obligar a los gambianos a recular.^[3]

La colonia y el protectoráu caltener hasta'l 18 de febreru de 1965, cuando Gambia convertir nun estáu independiente so la forma d'un Reinu de la Mancomunidá con Dawda Jawara como Primer ministru.^[4]

Economía

Alimento

La economía de Gambia, al igual qu'otros países africanos nel tiempu, foi bien fuertemente empobinada escontra l'agricultura. L'enfotu nel negociu del maní fíxose tan fuerte que se compón cuasi la totalidá de les esportaciones, lo que fai a la economía vulnerable. Los manís yeren l'únicu productu suxetu a derechos d'esportación;^[5] lo cual dio como resultáu'l contrabandu illegal del productu a Senegal.^[5]

Mientres el periodu colonial, fixéronse intentos de desenvolver y aumentar un mayor comerciu d'otros productos. La Corporación del Desarrollu Colonial creó'l "Esquema Aves de Gambia", que pretendía producir venti millones de güevos y un millón de llibres de carne per añu. Les condiciones yeren, sicasí, desfavorables, y la fiebre tifoideo mató a gran cantidá de pollos, causando crítiques a la Corporación.^[6]

Tresporte

El ríu Gambia foi la principal vía de navegación y el tresporte terrestre, con un puertu en Bathurst. La rede de carreteres concentróse principalmente alredor de Bathurst, coles árees restantes en gran midida coneutaes per caminos de tierra. L'únicu aeropuertu taba en Yundum, construyíu mientres la Segunda Guerra Mundial y darréu usáu pa vuelos de pasaxeros.^[7] British South American Airways y British Overseas Airways Corporation movieron los sos servicios de volao a Dakar, que tenía una pista de formigón. Sicasí, l'aeropuertu de Yundum volvió construyise en 1963 y na actualidá sigue en funcionamientu.^[8]

Referencies

↑ «Hansard HC Deb 18 August 1887, vol 319, cols 944–955». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-03-11.
↑ Thomas Pakenham (1991), The Scramble for Africa. London: Abacus. p. 675
↑ ^3,0 ^3,1 Atles Fosca
↑ Gambia Independence Act 1964, c. 93
↑ ^5,0 ^5,1 «Hansard HC Deb 25 March 1959, vol 602, cols 1405–1458». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-10.
↑ «Hansard HC Deb 13 March 1951, vol 485, cols 1317–1375». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-10-11.
↑ «Yundum». Britannica Online encyclopedia. Consultáu'l 10 d'agostu de 2012.
↑ «Hansard HC Deb 29 January 1947, vol 432, cols 202». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-05.

[1] «Hansard HC Deb 18 August 1887, vol 319, cols 944–955». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-03-11.

[2] Thomas Pakenham (1991), The Scramble for Africa. London: Abacus. p. 675

[AO-3] 3,0 ^3,1 Atles Fosca

[4] Gambia Independence Act 1964, c. 93

[mani-5] 5,0 ^5,1 «Hansard HC Deb 25 March 1959, vol 602, cols 1405–1458». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-10.

[6] «Hansard HC Deb 13 March 1951, vol 485, cols 1317–1375». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-10-11.

[7] «Yundum». Britannica Online encyclopedia. Consultáu'l 10 d'agostu de 2012.

[8] «Hansard HC Deb 29 January 1947, vol 432, cols 202». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-05.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]