Columba d'Iona
- Nun confundir con San Columbano, tamién misioneru irlandés y parcialmente contemporaneu so.
Columba o Colomba (7 d'avientu de 521, Condáu de Donegal – 9 de xunu de 597, Iona), llamáu tamién n'ocasiones Columba de Iona o, en irlandés antiguu, Saint Colm Cille, Columbkill o Columcille (que significa «Palombu de la ilesia»), foi una destacada figura ente los monxos misioneros gaélicos que reintroducieron el cristianismu n'Escocia a empiezos de la Edá Media.
Columba d'Iona | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Vida | |||
| Nacimientu | Condáu de Donegal, 7 d'avientu de 521[1] | ||
| Nacionalidá | Irlanda celta | ||
| Residencia | Condáu de Donegal | ||
| Muerte | Iona, 9 de xunu de 597[2] (75 años) | ||
| Sepultura | Iona | ||
| Familia | |||
| Padre | Feidhlimidh (?) | ||
| Madre | Eithne of Leinster | ||
| Estudios | |||
| Llingües falaes | llatín | ||
| Alumnu de | Finnian de Moville | ||
| Oficiu | monxu, misioneru | ||
| Trabayos destacaos |
Cathach de San Columba (es)  | ||
| Miembru de |
Doce Apóstoles de Irlanda (es) | ||
| Santoral | |||
| 9 de xunu | |||
| Serviciu militar | |||
| Lluchó en |
Batalla de Cúl Dreimhne (es) | ||
| Creencies | |||
| Relixón | cristianismu[3] | ||
 | |||
Infancia y mocedá n'Irlanda editar
Yera fíu de Fedlimid y Eithne, del cla Uí Néill, y nació en Gartan, cerca de Lough Gartan, Donegal. Per llinia paterna yera descendiente de Niall de los nueve rehenes, un rei irlandés del sieglu V. Profesó como monxu y foi ordenáu sacerdote. Según la tradición, escontra 560 viose envolubráu nuna disputa con San Finnian alrodiu de un salteriu. Columba copió'l manuscritu nel scriptorium siguiendo órdenes de San Finnian, quien pretendía quedase cola copia. La disputa foi la causa de la batalla de Cúl Dreimhne, que tuvo llugar en 561, y na qu'hubo numberoses baxes (la copia del salteriu mentada nesta hestoria identifícase tradicionalmente col Cathach de San Columba). Como penitencia por eses muertes, Columba decidió colar como misioneru a Escocia pa convertir a tantes persones como morrieren na batalla. Se exilió d'Irlanda, a onde solo tornaría nuna ocasión, dellos años dempués.
Escocia editar
En 563 viaxó a Escocia con dolce compañeros. Acordies cola lleenda, desembarcó na punta sur de la península de Kintyre, cerca de Southend. Sicasí, como inda tenía a la vista la so tierra natal, dirixir escontra'l norte, a la mariña oeste d'Escocia. En 563 foi-y concedida tierra na islla d'Iona, que se convirtió nel centru de la so misión evanxelizadora ente los pictos. Amás de les sos xeres dirixendo l'únicu focu de cultura lletrada de la rexón, adquirió una gran reputación como home santu gracies a la so actividá diplomática ente les tribus; cúntense tamién delles hestories de milagros realizaos por él nel so enfotu por convertir a los pictos.
Visitó al rei paganu Bridei I, rei de Fortriu, na so base d'Inverness, y consiguió ganase'l so respetu. Dende entós xugó un importante papel na política del país. Foi bien enérxicu na so predicación del evanxeliu y, amás de fundar delles ilesies nes Hébrides, trabayó pa convertir el so monesteriu de Iona (l'Abadía de Iona) nuna escuela pa misioneros. Foi un renombráu home de lletres, al que se-y atribúi la composición de dellos himnos y la copia de la so propia mano de más de 300 llibros. Una de les poques vegaes, si non la única, que dexó Escocia tres la so llegada foi escontra'l final de la so vida, cuando tornó a Irlanda pa fundar el monesteriu de Durrow. Morrió en Iona y ta soterráu na abadía qu'él mesmu fundó.
Legáu editar
Columba ye consideráu un personaxe fundamental na revitalización del monaquismo. Los sos llogros ilustren la importancia de la ilesia celta na recuperación del cristianismu n'Europa occidental tres la cayida del Imperiu romanu.[4]
Vita Columbae editar
La principal fonte d'información sobre la vida de Columba ye la Vita Columbae, escrita por Adomnán, novenu abá de Iona, que finó en 704. Tanto la Vita Columbae como Beda el Venerable refieren la visita de Columba a Bridei. Ente que Adomnan namái esplica que Columba visitó a Bridei, Beda rellata una tradición más tardida, quiciabes d'orixe pictu, según la cual el santu llegó a convertir al rei de los pictos. Otra fonte temprana ye un poema n'allabancia de Columba, probablemente compuestu tamién nel sieglu VII, que tien 25 estrofes de cuatro versos de siete sílabes cada unu.
L'exemplu más antiguu rexistráu del nome Arturo nun documentu británicu atópase na Vita Columbae escrita por Adomnan, onde apaez como Arturius. Referir a un príncipe escocés, fíu d'Áedán mac Gabráin, rei de Dál Riata dende 574, abondo lloñe del llugar en que suel asitiase al llexendariu Arturo, nel suroeste de Gran Bretaña.
La Vita Columbae suel aducise coles mesmes como la primer referencia conocida al bisarma del llagu Ness. Según Adomnan, Columba atopó a un grupu de pictos que taben soterrando a un home que matara la bisarma, y salvó a un nadador faciendo'l signu de la Cruz y cola imprecación «Nun vas dir más lloñe», qu'apavoró a la bestia, pa plasmu de los pictos aconceyaos, que glorificaron al Dios de Columba. Independientemente de la veracidá que quiera concedese a esti incidente, el testu de Adomnan afirma específicamente que la bisarma habitaba nel ríu Ness (que desagua nel llagu), más que nel llagu puramente dichu.
Gracies a la reputación del so fundador, y la so importancia como centru d'enseñanza, Iona convertir nun llugar de pelegrinaxe. Una rede de cruces céltiques marca la ruta que conduz al so sepulcru en Iona.
Columba foi históricamente reverenciado como santu guerreru, y de cutiu yera invocáu pa pidir la victoria na batalla. En 849, les sos reliquies estremar ente los reinos d'Alba ya Irlanda. Los exércitos escoceses llevaben ante sí dalgunes d'elles, nun relicariu iguáu en Iona a mediaos del sieglu VIII, llamáu'l Brecbennoch. Según la lleenda, el Brecbennoch foi lleváu a Bannockburn por un exércitu escocés enforma menor en númberu que los sos enemigos, y la intercesión del santu ayudó a la victoria. Suel identificase esti oxetu col Relicariu Monymusk. «O Columba spes Scotorum...» («O Columba, esperanza de los escoceses»), empieza una oración del sieglu XIII nel Antifonario d'Inchcolm, conocíu como la «Iona del este».
La festividá de San Columba celébrase'l 9 de xunu. Xunto con San Patriciu (17 de marzu) y Santa Brígida (1 de febreru), ye unu de los trés santos patrones d'Irlanda. Antes de la batalla d'Athelstaneford, yera l'únicu patrón d'Escocia. Igualmente ye veneráu como santu pola Ilesia ortodoxa.[5]
Referencies editar
- ↑ Afirmao en: The Peerage. Identificador de persona en The Peerage: p54611.htm#i546109. Apaez como: St. Columba (?). Data de consulta: 9 ochobre 2017. Autor: Darryl Lundy. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6rf6135. Apaez como: Columba. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: anglicanismu.
- ↑ "[h]is achievements illustrated the importance of the Celtic church in bringing a revival of Christianity to Western Europe after the fall of the Roman Empire" (1977) Dowley, Tim, et al.: Eerdman's Handbook to the History of Christianity. Grand Rapids, Michigan: Wm. B. Eerdmans Publishing Co.. ISBN 0-8028-3450-7.
- ↑ Orthodox wikipage for Saint Columba, http://web.archive.org/web/http://orthodoxwiki.org/Columba_of_Iona, accessed 25th December 2006
Bibliografía adicional editar
- Adomnan of Iona, Life of St Columba (tr. & ed. Richard Sharpe) (Penguin, 1995) ISBN 0-14-044462-9 [1]
- Dauvid Broun & Thomas Owen Clancy (eds.) Spes Scotorum: Hope of Scots. Saint Columba, Iona and Scotland (T & T Clark, 1999) ISBN 0-567-08682-8
- Cambridge Biographical Dictionary. Cambridge, England: Cambridge University Press, 1990.
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Columba d'Iona.- CELT: On the Life of Saint Columba (Betha Choluim Glaye) (tr. W. Stokes)
- CELT: The Life of Columba, written by Adamnan (tr. W. Reeves)
- Catholic Encyclopedia: San Columba
- BBC: San Columba
- Columba of Kells and Iona
- Catholic Encyclopedia: St Columba
- The Church of St Michael and All Angels website: St Columba of Iona, Apostle to the Picts
- St Columba on SaintsAlive
- A History of St. Columba at St. Columba's Episcopal Church
Datos: Q236326- Multimedia: Saint Columba
