Wikipedia

Consuelo Araújo Noguera

política colombiana (1940-2001)

Consuelo Inés Araújo Noguera (1 d'agostu de 1940, Valledupar – 30 de setiembre de 2001, Valledupar), conocida como "La Cacica", foi una política, escritora y xestora cultural colombiana, conocida pol so impulsu a la cultura de la música vallenata y la creación del Festival de la Lleenda Vallenata xunto con Rafael Gradia y el dirixente lliberal y ex-presidente Alfonso López Michelsen.[1]

Consuelo Araújo Noguera
Ministra de Cultura de Colombia

18 xunetu 2000 - 2 mayu 2001
← Juan Luis Mejía Arango - Araceli Morales López →
Vida
Nacimientu Valledupar, 1 d'agostu de 1940
Nacionalidá Bandera de Colombia Colombia
Muerte Valledupar, 30 de setiembre de 2001 (61 años)
Sepultura Cementerio Central de Valledupar (es) Traducir
Causa de la muerte homicidiu
Familia
Casada con Edgardo Maya Villazón (es) Traducir
Fíos/es Hernando Molina Araújo
Hermanos/es Álvaro Araújo Noguera
Estudios
Estudios Universidad Popular del Cesar (es) Traducir
Llingües falaes castellanu
Oficiu política, periodista
Creencies
Relixón catolicismu
Cambiar los datos en Wikidata

Foi ministra de Cultura mientres el gobiernu del presidente Andrés Pastrana Arango.[2]

Araújo foi secuestrada y asesinada polos sos captores, la guerrilla de les FARC, mientres dialogaben sobre la paz col gobiernu del presidente Andrés Pastrana.[3]

Familia

editar

Nació nel llar de Santander Araújo y Blanca Noguera.[4] Los sos hermanos son Jaime, Alfredo, Mireya, Elvira, Álvaro, Emelina, Rodolfo ya Isabel.[5]

Tres la muerte del so padre, cuando Consuelo tenía 14 años d'edá, nun pudo siguir asistiendo al colexu una y bones les muyeres de la familia fueron les encargaes d'aprovir económicamente pa los estudios de los homes del llar.[4][6]

El so hermanu Rodolfo Araújo Noguera tuvo casáu con Elsa Palmera, hermana de Ricardo Palmera alies "Simón Trinidá", xefe de les FARC.[7]

A la edá de 18 años,[6] casóse con Hernando Molina Céspedes, de que la so unión nacieron Rodolfo, Hernando "Nandito", Ricardo, María Mercedes y Andrés Alfredo Molina Araújo.[8] Finalmente ente 1978 y 1979 la pareya divorcióse.

En 1979, Consuelo casóse con Edgardo Maya Villazón (el ñaño),[9] y causó discutiniu en Valledupar pola diferencia d'edá, yá que Consuelo aventayaba a Edgardo Maya por 11 años y ella yera una muyer casada y con cinco fíos.[9] Por cuenta de la presión social qu'enfrentaron aniciar en Bogotá.[9] D'esta unión nació Edgardo José Maya Araújo.

Trés de los sos sobrinos, fíos d'Álvaro Araújo Noguera, participaron na política nacional; Álvaro, María Consuelo "La Conchi" y Sergio Araújo Capo. El so hermanu y el so sobrín, amás del so fíu Hernando, quien foi gobernador del Cesar, tuvieron arreyaos nel escándalu de la parapolítica. Rodolfo, quien careció un secuestru per parte del ELN,[10] foi Presidente de la Fundación Festival de la Lleenda Vallenata, ente qu'Andrés Alfredo foi llocutor y comunicador de Radio Guatapurí, emisora radial de propiedá de la familia.

 
Hernando Molina Araújo, fíu de Consuelo Araújo Noguera.

Nel 2014, el so fíu Ricardo asesinó n'estáu d'enfile a la so esposa Sildana Maestre, nun fechu de violencia intrafamiliar.[11] El fechu causó consternación en Colombia y Ricardo foi encarceláu.[12]

Jaime Araújo Rentería ye'l so sobrín, fíu del so hermanu Jaime Araújo Noguera.[13]

Trayeutoria

editar
 
Casa colonial de Hernando Molina Céspedes y Consuelo Araújo Noguera, frente a la Plaza Alfonso López de Valledupar, plaza onde se realizaron los primeres 36 Festivales Vallenatos.

Consuelo Araújo yera reconocida pola so columna "La Carta Vallenata", un espaciu d'opinión nel periódicu colombianu El Espectador, que caltuvo por 22 años,[1] Foi'l so matrimoniu col abogáu, militar y hacendado Hernando Molina Céspedes,[14] un home 3 años mayor qu'ella, de familia faneguera, con faciendes en Patillal y de los pocos na rexón provincial que tenía un títulu en derechu adquiríu en Bogotá, lo que-y daría accesu al llamáu Grupu de Barranquilla, al que tamién pertenecíen personaxes como Álvaro Cepeda Samudio, Cecilia Porres y Gabriel García Márquez.[15] Amás teníen otros amigos de mancomún como'l so paisanu patillalero Rafael Gradia, quien tamién frecuentaba al grupu d'artistes.[16] Munchos d'estos personaxes fueron los sos invitaos a la so casona colonial na plaza Mayor de Valledupar.[17]

Hernando Molina tenía importantes conexones personales en Bogotá y foi consideráu de les primer persones que llevó'l vallenato a l'alta sociedá bogotana, ronciega a los costumes costeñas y paecer más cosmopolita. Ente estos figuraben Alfonso López Michelsen, quien tenía parentescu amestáu a Valledupar pel so llau maternu y atendía tierres heredaes na rexón (finca 'El Diluviu, en Mariangola),[18] Rafael Rivas Posada, Miguel Santamaría, Jaime Posada y Jaime García Parra.[15]

Festival de la Lleenda Vallenata

editar

En 1968 lideró la creación d'un festival de música vallenata, xera pa la cual xunióse col so amigu'l compositor Rafael Gradia y fueron presenta-y la propuesta al entós Gobernador del Cesar, Alfonso López Michelsen. Esi mesmu añu realizó la primer versión del Festival de la Lleenda Vallenata en Valledupar.

Nel añu de 1969, mientres dichu festival el periodista Hernando Giraldo "rebautizó" a Consuelo Araújo col pseudónimu de "La Cacica" como sería conocida popularmente de magar, por dirixir el Festival mientres trenta años.[19]

El Nobel de García Márquez

editar

El 8 d'avientu de 1982, Consuelo Araújo foi la encargada d'entamar y liderar la comitiva vallenata qu'acompañaría al escritor colombianu Gabriel García Márquez a la ceremonia del Premiu Nobel de Lliteratura nel Aoso Gymnasum d'Estocolmu, Suecia.[20][21] Los Hermanos López y Los Hermanos Zuleta acompañaron a la comitiva de García Márquez a ritmu de vallenato.[22]

"Cuando les notes d'Emilianito y la voz prodixosa de Ponchu empezaron a cantar, cuando nun raptu d'emoción Poncho pasóme'l micrófonu por que lu ayudar nel coru, vi detrás de les mios propies llárimes, a Tachia Quintana —una vasca amiga de los García Barcha— cola cara ente les sos manes, presa d'un lloru compulsivu. Dempués ella mesma díxome que cuando sonó'l primer acorde cuasi glaya, porque taba pensando nesi paséu que García Márquez -y enseñó faía más de 20 años en París, cuando nun teníen calefacción nin muncha comida". “Foi daqué apoteósico, delirante, máxicu. Los aplausos que retumbaben nel salón fixeron qu'Emiliano y Pedro y Pablo acometieren los compases de la ‘Patillalera' que foi recibida con otra ovación y con Gabo echáu escontra bien tras na so siella pa poder mirar escontra onde tábamos los descendientes de Francisco l'Home rindiéndo-y a él el tributu de la nuesa almiración”.[21]
- Consuelo Araújo, describiendo la presentación de Ponchu y Emilianito en Suecia.

Amás de Ponchu y Emilianito, en representación del xéneru vallenato asistieron Pablo López y Rafael Gradia.[23][24]

Medios de comunicación

editar

Foi direutora del programa de radio "La Cacica comenta" ente 1983 y 1989 na emisora qu'adquirió la so familia so "Vallenatos Asociaos LTDA" en 1987; Radio Guatapurí en Valledupar.[25] El so programa sirvió-y de plataforma p'atacar a contrincantes políticos, denunciar actos de corrupción, averase al públicu ya impulsar el folclor de la música vallenata y otres temes culturales.[26]

Política

editar

Mientres la presidencia del so amigu, Alfonso López Michelsen, Consuelo foi nomada cónsul de Colombia en Sevilla, España, ente 1974 y 1978.[ensin referencies]

Mientres enforma tiempu oponer a la intimidación que'l grupu armáu FARC pretendía imponer na rexón, a pesar de les continues amenaces qu'esta organización profería contra ella. El clan Gnecco Cerchar, orixinariu del sur de La Guajira foi convidáu a participar na política del departamentu del Cesar per parte del clan Araújo, por cuenta de les grandes sumes de dineru que teníen. La política cesarense atopar ensin lliquidez por cuenta de la crisis económica xenerada pola crisis del algodón y el embate de les guerrilles de les FARC y l'ELN contra finqueros del departamentu. Los Araújo sofitaron la primer gobernación de Lucas Gnecco Cerchar.

Consuelo Araújo foi nomada xerente de la llotería La Vallenata pol gobernador Gnecco.[27]

Candidata a la gobernación del Cesar (1997)

Pa les eleiciones rexonales del 26 d'ochobre de 1997 Consuelo Araújo postulóse como candidata a la gobernación del Cesar col lema Por que vuelvan los bonos tiempos, en representación del movimientu políticu Alternativa Lliberal d'Avanzada Social (ALAS) y enfrentóse a les sos otroras aliaos políticos, los Gnecco.[28][29] El candidatu a la gobernación de los Gnecco foi Lucas quien ganó les eleiciones metanes acusaciones de "corrupción eleutoral".[30]

Los Neños del Vallenato y Bill Clinton

En 1999 creó l'agrupación vallenata infantil "Los Neños del Vallenato" xunto con Andrés «el Turcu» Gil, colos que viaxó a la ciudá de Washington, convidaos pol entós presidente de los Estaos Xuníos, Bill Clinton y realizaron una presentación na Casa Blanca.[31]

Ministra de Cultura (2000-2001)

editar

Nel añu 2000 foi nomada Ministra de Cultura de Colombia pol presidente Andrés Pastrana,[32] dende onde afitó la so llucha por caltener el folclor nacional, pa lo que tomó decisiones altamente revesoses, ente elles la proposición de financiar namái les manifestaciones autóctones del país. Nesta determinación hubo posiciones atopaes ente quien la sofitaben pa caltener el folclor y los que sofitaben la diversidá cultural. Tuvo qu'apurrir el so cargu en marzu de 2001, por cuenta que'l so maríu Edgardo Maya foi designáu Procurador Xeneral de la Nación.[ensin referencies]

Secuestru y asesinatu

editar

El día 24 de setiembre de 2001, Consuelo tornaba a Valledupar d'una ceremonia llitúrxica na población de Patillal, cuando'l frente 59 de les FARC sorprendió la caravana de vehículos con un reten. Ella, creyendo que se trataba del Exércitu Nacional de Colombia, baxó del vehículu ya identificóse. El grupu subversivu esvió la caravana, tomándolos a toos por rehenes.[33]

Los operativos de rescate empezaron darréu per parte del Exércitu. Acaldía fuéronse lliberando persones que veníen na caravana a midida que la presión del Exércitu aumentaba. Solo hasta la madrugada del 30 de setiembre, cuando l'exércitu tenía acorrexada a la cuadriella de les FARC, los guerrilleros deciden asesinala a espetaperru y abandonar el cadabre.

En xunetu de 2007 l'Estáu Colombianu resultó condergáu a pagar una millonaria indemnización a los familiares de Consuelo. Defensores de les FARC dicen que morrió víctima del fueu cruciáu nel intentu de rescate, pero guerrilleros que se desmovilizaron más palantre declararon que foi asesinada a espetaperru pola guerrilla, pol fechu de que yá nun podía siguir la marcha forzada.[34]

Foi soterrada nel Campusantu Central de Valledupar. El Parque de la Lleenda Vallenata recibió'l so nome n'homenaxe.[35]

Publicaciones

editar

Consuelo Araújo publicó tres llibros sobre la cultura vallenata:

  • Vallenatologia, oríxenes y fundamentos de la música Vallenata, Bogotá, Ediciones Tercer Mundu (1973).
  • Gradia, L'home y el mitu, Bogotá, Editorial Planeta (1998).
  • Lexicón del Valle de Upar, voces, modismos, xiros, interxeiciones, llocuciones, dichos, refranes y coples de la fala popular vallenata, Bogotá, Institutu Caro y Cuervo (1994).[36]
  • Triloxía Vallenata, Homenaxe a Consuelo Araujo Noguera, Bogotá, Editorial Babilonia (2002). (Escoyeta n'unu de los trés llibros publicaos enantes) ISBN 958-33-3360-3

Por 22 años escribió na columna "La Carta Vallenata", nel periódicu colombianu El Espectador.[1]

Filmografía inspirada en Consuelu

editar

En 2017 Caracol Televisión estrenó la serie de televisión La Cacica, protagonizada pola actriz samaria Viña Machado y pola sincelejana Valeria Henríquez nel papel de Consuelo Araújo Noguera.

Honores

editar
Sitios nomaos nel so honor

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Misa nel natalicio de Consuelo Araujo Noguera ‘La Cacica'». El Pilón (1 d'agostu de 2011). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  2. ↑ «Consuelo Araujo Noguera - La Cacica» (castellanu). Les mios buelgues (6 d'agostu). Consultáu'l 1 de xineru de 2011.
  3. ↑ «muerte-de-consuelu-araujo-140744 Conderguen a les Farc por muerte de Consuelo Araújo». L'Heraldu (28 de xineru de 2014). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  4. ↑ 4,0 4,1 «so-vida/47892-3 De pies, como vivió la so vida...». Revista Selmana (5 de payares de 2001). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  5. ↑ «La dinastía de los Araújo». El Tiempu (20 de payares de 2005). Consultáu'l 13 de marzu de 2016.
  6. ↑ 6,0 6,1 «CONSUELO ARAUJO NOGUERA: BIOGRAFIA». culturavallenata.com. Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'abril de 2016. Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
  7. ↑ «Quién ye quién: María Consuelo Araújo Castro». La Silla Vacía. Consultáu'l 13 de marzu de 2016.
  8. ↑ «home senciellu-allegre-y-trabayador/ Perfil de Hernando Molina Céspedes». El Pilón (4 d'abril de 2010). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 «Cuando al contralor Edgardo Maya salvar d'una pena d'amor». kienyke.com (5 de setiembre de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-08-21. Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  10. ↑ «banqueru secuestrador/20593-3 De banqueru a secuestrador». Revista Selmana (6 de setiembre de 1993). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  11. ↑ «tentativa-de-homicidiu-150588 Ricardo Molina Araújo, a la cárcel por tentativa d'homicidiu». L'Heraldu (27 d'abril de 2014). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  12. ↑ «Drama pasional en Valledupar». Revista Selmana. Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  13. ↑ «Los Araújo, un poder que se seda». El País (18 de febreru de 2007). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  14. ↑ «Hernando Molina Céspedes, Un gran ciudadanu». El Pilón (6 d'abril de 2010). Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Adiós a Hernando Molina». El Espectador (2 d'abril de 2010). Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
  16. ↑ «L'EGO DE PATILLAL». Cromos ((orixinal: 27 d'abril de 2004) 13 de mayu de 2009). Consultáu'l 19 de mayu de 2016.
  17. ↑ «Finó Hernando Molina Céspedes, unu de los fundadores del Festival de la Lleenda Vallenata». El Tiempu (2 d'abril de 2010). Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
  18. ↑ «so-corazon-vallenato/ Alfonso López Michelsen y el so corazón vallenato». kienyke.com (20 de xunu de 2014). Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
  19. ↑ «Crónica: Consuelo Araujo noguera, de Ma grande', a ‘Pilonera mayor'» (castellanu). El Templu Vallenato (27 de marzu de 2010). Consultáu'l 2 de xineru de 2011.
  20. ↑ «iviernu-en-estocolmo-95650 quel iviernu n'Estocolmu». eluniversal.com (22 d'ochobre de 2012). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  21. ↑ 21,0 21,1 «Asina foi la rumba de García Márquez n'Estocolmu, tres premios Nobel». elpais.com.co (17 d'abril de 2014). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  22. ↑ «escaleres-del conceyu-191762 El día en que Macondo baxó poles escaleres del Conceyu». elheraldo.com.co (17 d'abril de 2015). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  23. ↑ «Los 30 años del Nobel». jetset.com. Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  24. ↑ «Ponchu Zuleta n'Estocolmu». zuleteros.com (20 d'avientu de 2013). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  25. ↑ «SERENATA VALLENATA N'HONOR A RADIU GUATAPURI». El Tiempu (28 d'agostu de 1998). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  26. ↑ «legáu-la-cacica-consuelo-araujo-noguera-sigue-vixente/81201-3 El legáu de La Cacica Consuelo Araújo Noguera sigue vixente». Revista Selmana (29 de setiembre de 2006). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  27. ↑ «ARRENUNCIÓ GABINETE DEL CESAR:». El Tiempu (9 de xunu de 1993). Consultáu'l 19 de marzu de 2016.
  28. ↑ «CONSUELO, ESMOLECIDA POLA VIOLENCIA». El Tiempu (26 de setiembre de 1997). Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
  29. ↑ «xeniu-del-mal/82272-3 Un xeniu del mal». Revista Selmana (25 de payares de 2006). Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
  30. ↑ «GNECCO PUÉDESE POSESIONAR, PERO...». El Tiempu (28 d'ochobre de 1997). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  31. ↑ «Los neños del Vallenatos». Revista Selmana (13 de xineru de 2006). Consultáu'l 22 de mayu de 2016.
  32. ↑ «Topen asesinada en Colombia a una ex ministra que taba secuestrada». Clarín (1 d'ochobre de 2001). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-10-12. Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
  33. ↑ «Secuestrada La Cacica» (castellanu). El Tiempu - Colombia (25 de setiembre de 2001). Consultáu'l 2 de xineru de 2011.
  34. ↑ «El Vallenato queró güérfanu» (castellanu). El Tiempu - Colombia (1 d'ochobre de 2001). Consultáu'l 2 de xineru de 2011.
  35. ↑ «Festival de la Lleenda Vallenata - Parque de la Lleenda Vallenata "Consuelo Araújonoguera"» (castellanu). Festival de la Lleenda Vallenata (2011). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-12-12. Consultáu'l 2 de xineru de 2011.
  36. ↑ «Lexicon del Valle de Upar» (castellanu). Biblioteca Luis Ángel Arango (2011). Consultáu'l 2 de xineru de 2011.
  37. ↑ «monumentu nacíu-en-plenu-discutiniu&catid=7:turismu La Pilonera Mayor: un monumentu nacíu en plenu discutiniu». panoramacultural.com.co (8 de mayu de 2012). Consultáu'l 24 de mayu de 2016.
  38. ↑ «siete plagues-del consuelu-araujo-noguera/ Los siete plagues del Consuelo Araújo Noguera». El Pilón (5 de xunu de 2015). Consultáu'l 24 de mayu de 2016.
  39. ↑ «Rede Nacional de Biblioteques Públiques». Biblioteca Nacional. Archiváu dende l'orixinal, el 6 d'abril de 2016. Consultáu'l 23 de mayu de 2016.

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Consuelo_Araújo_Noguera&oldid=4243755»