Kripan
Cripán (n'euskera y oficialmente Kripan) ye un conceyu de la provincia d'Álava (España). Cuenta con una estensión de 12,5 km² y una población de 182 habitantes (2015).[2] Asitiar na parte sur d'Álava, dientro de la contorna vitivinícola de la Rioja Alavesa. La población asitiar na fastera meridional de la Sierra de Cantabria, que dixebra a la Rioja Alavesa del restu d'Álava. Ye unu de los pueblos más altos de la Rioja Alavesa, yá que s'asitia a 690 metros d'altitú. Componer un únicu nucleu de población.
 Kripan | |||
|---|---|---|---|
.jpg) | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  País Vascu | ||
| Provincia | Álava | ||
| Comarca | Rioja Alavesa (es)  | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
| Alcalde de Kripan | Joseba Fernández Calleja | ||
| Nome oficial | Kripan (eu)[1] | ||
| Nome llocal | Cripán (es) | ||
| Códigu postal |
01308 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 42°35′30″N 2°30′58″W / 42.591666666667°N 2.5161111111111°O | ||
  Kripan Kripan (España)  | |||
| Superficie | 12.52 km² | ||
| Altitú | 693 m | ||
| Llenda con | |||
| Demografía | |||
| Población |
174 hab. (2023) - 94 homes (2019) - 86 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe |
100% de Rioja Alavesa (es) | ||
| Densidá | 13,9 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Fundación | 1669 (Xulianu) | ||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
 | |||
El conceyu llinda al norte con Bernedo, al sur con Lanciego, al este col conceyu navarru de Lapoblación y al oeste colos términos de Laguardia y Elvillar.
La capital de la contorna, Laguardia, ta 11 km en direición suroeste. La capital provincial, Vitoria asitiar a 45 km. La ciudá de Logroño, capital de La Rioxa ta a namái 17 km. El pueblu más cercanu ye Lanciego, a 3,5 km.
Economía y sociedá
editarCripán ye un conceyu eminentemente rural. La mayor parte de la población vive de l'agricultura. Cultívense ceberes, hortolices y daqué de pataca. El cultivu de la vide ocupa solo'l 30 % del área cultivada nel conceyu y nun ta tan estendíu como nes zones más baxes de la contorna. Nel conceyu hai dos bodegues que fabriquen vieno dientro de la denominación d'orixe Rioja. Ye unu de los pocos conceyos de la contorna con presencia significativa ganadera, especialmente ovina.
El restu de la población trabaya nos servicios y na industria, moviéndose a los conceyos cercanos. En Cripán hai dellos comercios básicos.
La población de Cripán sufrió una evolución trémbole a lo llargo del sieglu XX. En 1900 tenía 300 habitantes y dende hai unos 20 años ronda los 200 habitantes.
La llingua d'usu habitual nel conceyu ye'l castellán.
Historia
editarLos restos arqueolóxicos que s'atopen na redoma atestigüen una presencia humana antigua nel términu de Cripán.
Créese qu'una calzada romana travesaba la Sierra de Cantabria pol puertu de Bernedo escontra Elvillar travesando l'actual Cripán, polo que nun se refuga un orixe romanu d'esta población.
Na Edá Media el so nome apaez nel Cartulariu de San Millán. Antes de la so denominación actual foi llamada Quirpán ya inclusive en dalguna ocasión Quiripán. Desconozse l'orixe y significáu del nome del pueblu.
Cripán foi una aldega de Laguardia hasta qu'en 1669 foi nomada villa pol rei Carlos II.
Demografía
editarGráficu de población 1900-2000
editar| Gráfica d'evolución demográfica de Kripan ente 1900 y 2000 |
 |
Gráficu de población 1988-2008
editar| Gráfica d'evolución demográfica de Kripan ente 1988 y 2008 |
 |
Política y alministración
editar| Partíu políticu | 2015[3] | 2011[4] | 2007[5] | 2003[6] | 1999[7] | 1995[8] | 1991[9] | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partíu Nacionalista Vascu (EAJ-PNV) | 75,45% | 5 | 72,95% | 5 | 77,5% | 5 | 81,88% | 5 | 75.00% | 5 | 80,8% | 5 | 88,89% | 5 |
| Partíu Socialista d'Euskadi-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) | 4,55% | 0 | 1,64% | 0 | 3,33% | 0 | 0,67% | 0 | - | - | - | - | - | - |
| Partíu Popular (PP) | 3,64% | 0 | 5,74% | 0 | 7,5% | 0 | 4,7% | 0 | 4,46% | 0 | ||||
| Unidá Alavesa (UA) | - | - | - | - | - | - | 0,00% | 0 | 0,89% | 0 | 4,00% | 0 | - | - |
Patrimoniu
editar- Xacimientu arqueolóxicu de la cueva de Los Fusos. Foi afayáu en 1965. Tien una de les estratigrafíes con cerámica más completes d'Álava. Los restos van de la dómina neolítica hasta la Edá del Bronce.
- Dolmen de los Llanos.
- Ilesia de san Xuan Bautista: construyida nos sieglos XVII y XVIII.
- Ilesia de Santa María: queda una portada románica del sieglu XII y una torre cuadrada.
Fiestes y tradiciones
editar- Les fiestes patronales celébrense'l 8 de setiembre n'honor de la Nacencia de la Virxe Virxe. Suelen coincidir cola dómina de la vendimia.
- El 15 de mayu suelse celebrar una romería n'honor de Santiso, patrón de la llocalidá. La ermita del santu atópase na Sierra de Cantabria, escavada na roca.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ «Población del Padrón Continuu por Unidá Poblacional en 2015». Consultáu'l 8 de xineru de 2017.
- ↑ ara.cat (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Kripan 2015». Consultáu'l 27 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Kripan 2011». Consultáu'l 27 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Kripan 2007». Consultáu'l 27 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Kripan 2003». Consultáu'l 27 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Kripan 1999». Consultáu'l 27 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Kripan 1995». Consultáu'l 27 d'agostu de 2015.
- ↑ Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Kripan 1991». Consultáu'l 27 d'agostu de 2015.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Kripan.
