Diferencies ente revisiones de «Antigua Roma»
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición |
Sin resumen de edición |
||
Llinia 6:
{{Lleenda|#5cc45e|Estaos heriedes del [[Imperiu bizantín]]}}
]]
L''''Antigua Roma''' foi una civilización itálica qu'entamó na [[Península Itálica]] nel [[sieglu VIII e.C.]]. Allugada na cuenca del [[mar Mediterraneu]] y col so centru na ciudá de [[Roma]], espardiose al traviés de los sieglos hasta convertise nún de los mayores imperios del mundu antiguu<ref>Scarre, Chris, ''The Penguin Historical Atlas of Ancient Rome''. Londres, Penguin Books, 1995.</ref>, con una estensión másima de 6,5 millones de km² y una población estimada de 50-90 millones d'habitantes (un 20% del total de la población mundial de la dómina<ref>Kremer, Michael, ''Population Growth and Technological Change: One Million B.C. to 1990''. The Quarterly Journal of Economics 1993:108:3;681–716.</ref> nel momentu del so másimu esllendor, nos sieglos [[sieglu I|I]]-[[sieglu II|II]]<ref>Taagepera, Rein, ''Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.'' Social Science History, 1973:3 (3/4): 125. Duke University Press.</ref>.
Nos sos aprosimadamente doce sieglos d'esistencia la civilización romana conoció varies formes de gobiernu: primero foi una monarquía, que dexó pasu a una república clásica y, dempués, a un imperiu cada vegada más autocráticu. Al traviés de la conquista y l'asimilación llegó a dominar la Europa occidental y meridional, l'[[Asia Menor]], el norte d'África y delles partes de la Europa septentrional y oriental. Roma dominó la rexón mediterránea demientres varios sieglos, y foi una de les entidaes polítiques más poderoses del mundu antiguu. Aveza a agrupásela dientro de l'Antigüedá clásica conxuntamente cola [[Antigua Grecia]], y a referise a dambes en conxuntu, poles sos asemeyances sociales y culturales, como mundu grecorromanu.
[[Categoría:Ensin categoría]]▼
La sociedá de l'Antigua Roma punxo les bases de la política y la llei modernes, y son tamién l'antecedente del arte, la lliteratura, la tecnoloxía, la relixón, les llingües y les estructures sociales de la Europa occidental. Roma profesionalizó y aumentó la importancia del exércitu, y creó un sistema de gobiernu basáu na ''res publica'', que foi la inspiración de les repúbliques modernes como la [[Estaos Xuníos|estaunidense]] o la [[Francia|francesa]]. Amás d'eso, fizo avanzar enforma la tecnoloxía y l'arquitectura, desarrollando un sistema perestensu d'infraestructures públiques (acueductos y un sistema viariu basáu en calzaes) y d'edificios d'usu públicu o priváu: palacios, templos, monumentos conmemorativos...
Pal tiempu del final de la República romana ([[27 e.C.]]) Roma tenía conquistaes les tierres toes qu'arrodien el mar Mediterráneu, y estendía'l so dominiu dende l'[[océanu Atlánticu]] a [[Arabia]] y dende la desembocadura del [[ríu Rin]] hasta el norte d'África. L'Imperiu romanu socedió a la República y a la dictadura de [[Xuliu César]]. Nel añu [[92]] entamaron les guerres ente Roma y [[Imperiu persa|Persia]], que duraríen 721 años; son el conflictu de mayor duración na historia de la Humanidá, y tuvieron efectos y consecuencies perimportantes pa la historia de los dos imperios. Na dómina de [[Traxanu]], a finales del sieglu I, Roma alcanzó la so mayor estensión. Sicasí, les tradiciones polítiques y morales de la dómina republicana entamaron la so decayencia durante'l periodu imperial, nel qu'entamó a ser habitual qu'el nomamientu d'un nuevu emperador fora precedíu por una guerra civil ente los partidarios de los distintos candidatos.
Asoláu pola inestabilidá interna y sometida a presión militar por diversos pueblos emigrantes asitiaos nes sos llendes esteriores, la metá occidental del imperiu dixebrose en varios reinos independientes nel [[sieglu V]]. Esti momentu ye'l fitu que los historiadores avecen a utilizar pa separtar, no que cinca a Europa, el periodu de la historia universal conocíu como Historia antigua de la dómina medieval.
{{entamu}}
==Referencies==
<references />
| |||