Cúmulu globular M15

Messier 15 (M15), tamién conocíu como NGC 7078, ye un cúmulu globular asitiáu na constelación de Pegasu. Con una edá envalorada de 12 mil millones d'años, ye unu de los cúmulos globulares más antiguos conocíos y una reliquia de los primeros años de nuesa galaxa.

M15
Datos d'observación (Dómina J2000.0)
Tipu	Cúmulo globular, clase IV
Ascensión reuta	21h 29m 58,33s
Declinación	+12° 10′ 01,2′′
Distancia	33.6 al (10100 pársecs)
Magnitú aparente (V)	6.2
Tamañu aparente (V)	18.0′
Constelación	Pegasu
Carauterístiques físiques
Masa	(5,6 x 10⁵ M☉)
Radiu	~88
Edá estimada	12 Gyr
Magnitú absoluta (V)	-9,2
Otres carauterístiques	Tipu espectral F3.
Otres designaciones
NGC 7078, Cúmulu de Pegasu, GCl 120, C 2127+119
[editar datos en Wikidata]

Historia de la observación

El cúmulu M15 foi afayáu por Jean-Dominique Maraldi nel añu 1746 mientres estudiaba'l cometa De Chéseaux. Nel añu 1764, Charles Messier incluyir nel so catálogu d'oxetos astronómicos, nel cual describir como una “nebulosa ensin estrelles”. Nun foi hasta 1783 cuando foi concretada como cúmulu globular gracies a les observaciones entamaes por William Herschel con un gran telescopiu reflector, col que pudo discernir y comprobar que'l cúmulu taba compuestu per miles d'estrelles que s'atarraquitaben escontra un nucleu irresoluble. Nel añu 1928, les imáxenes tomaes pol norteamericanu Francis Pease nel Observatoriu del Monte Wilson demostraron el descubrimientu d'una nebulosa planetaria que foi conocida tiempu dempués pol nome de Pease 1 (Kustner 648). El satélite SAS-3 en 1974 foi'l primeru n'identificar una fonte de rayos X dientro de l'agrupación.

Carauterístiques

M15 ta a unos 33600 años lluz de la Tierra, y 175 años lluz de diámetru. Tien una magnitú absoluta de -9,2, que se traduz nun total de lluminosidá unos 360000 vegaes mayor a la del Sol. Les estrelles de M15, como pequeñes abeyes, atarraquitar alredor del nucleu brillosu formando un conxuntu de más de 100000 estrelles, polo que ye unu de los cúmulos más trupos conocíos: el so nucleu foi oxetu d'una contraición nel pasáu, un colapsu de nucleu, seique debíu pola posible esistencia d'un furacu prietu. Dichu colapsu de nucleu tamién foi reparáu n'otros grupos, tales como'l cúmulu M30. Contién un eleváu númberu d'estrelles variables, en redol a unes 158. D'esta cifra, 104 son del tipu RR Lyrae anque nun falten les de tipu Cefeida y otres de llargu periodu. Coles mesmes, datáronse siquier 9 púlsares, incluyendo posiblemente l'únicu sistema conocíu de púlsar binariu. Habría qu'incluyir tamién una estrella doble de neutrones. Entá más, M15 alluga una de los cuatro nebuloses planetaries conocíes nun cúmulu globular, Pease 1 (o Kustner 648) que pola so velocidá radial pertenez realmente al cúmulu y piénsase que foi eyectada de la so estrella proxenitora, una estrella azulada, fai namái unos 4000 años. El so tipu espectral ye F3. Fotográficamente apreciar de color amarellentáu/doráu a la gran cantidá de xigantes coloraes que tien. De la so velocidá radial, -106,6 km/s, deduzse que s'avera a la Tierra unos 383.760 km/h. Esta velocidá ta aniciada pola combinación de la so velocidá orbital alredor del nucleu de la Vía Lláctea, amás de la velocidá propia del Sol y de la Tierra. M15 alcuéntrase a una distancia de 33.600 años lluz de la Tierra.

Observación

Llocalización de M15 na constelación de Pegasu.

M15 ye fácilmente visible na constelación de Pegasu con namái emplegar unos prismáticos; sicasí, va vese como una estrella borrosa en telescopios pequeños. Los de 150 mm de diámetru empiecen a revelar estrelles individuales, siendo la más lluminosa de magnitú +12,6. Toles sos variables -de 14 a 16- pueden ser estudiaes pol aficionáu, a condición de trabayar con preseos medianos (a partir de 200 mm d'abertura) dotaos d'una cámara CCD.

Fontes bibliográfiques

• COMELLAS, José Luis. Catálogu Messier, Equipu Sirius, 4ª edición, 2009. ISBN 9788495495891
• HARRIS, W. Y. A catalog of parameters for globular clusters on the Milky Way. Astron. J., 112, 1487.
• JAMES O'MEXARA, Stephen. Deep Sky Companions: The Messier Objects, Cambridge University Press, 1998. ISBN 0-521-55332-6
• MACHHOLZ, Don. El Maratón Messier, Cambridge University Press, 2003, ISBN 9788483233481

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Cúmulu globular M15.
• Messier 15, SEDS Messier pages
• Globular Cluster Photometry With the Hubble Space Telescope. V. WFPC Study of M15's Central density Cusp
• A Catalog of Parameters for Globular Clusters in the Milky Way (n'Inglés, en formatu PDF)
• Datos básicos de M15, bibliografía y otros na base de datos SIMBAD (n'Inglés)
• Parámetros de les variables de M15
• Pease 1 en M15 (n'Inglés)
• Carta de llocalización de Pease 1

• Datos: Q11332
• Multimedia: Messier 15