Estaos ḥausa

	estáu desapaecíu
Alministración
Xeografía

Los estaos ḥausa o reinos ḥausa fueron una serie de ciudaes estáu independientes asitiaos ente'l ríu Níxer y el llagu Chad. La tradición ḥausa recuerda les llexendaries aventures de Bayajidda, de quien se diz que llegó dende Bagdag (o otru llugar d'Oriente Próximu) y fundó los estaos ḥausa. El idioma ḥausa espandir mientres el periodu de los estaos ḥausa.

Ḥausa Bakwai

Los reinos ḥausa empezaron como siete estados con una mitoloxía común, siendo los sos fundadores los fíos d'una Reina. Son conocíos como los Bakwai ḥausa, que significa los Siete ḥausa. Estos estaos yeren:

Daura ? - 1806
Kano 998 - 1807
Katsina c. 1400 - 1805
Zazzau (Zaria) c. 1200 - 1808
Gobir c. 1000 - 1808
Rano c. 1000 - 1800s?
Biram c. 1100 - 1805

Banza Bakwai

La crecedera y posteriores conquistes de los Bakwai ḥausa resultó na fundación d'un númberu adicional d'estaos, trazando los distintos gobernantes el so llinaxe hasta una concubina del padre ḥausa fundador, Bayajidda. Por eso conózse-yos como Banza Bakwai, que significa Bastardu o Falsu Siete. Los Banza Bakwai adoptaron munches de los costumes ya instituciones de los Bakwai ḥausa, pero yeren consideraos como reinos copiaos pola xente non ḥausa. Estos estaos incluyíen los siguientes:

Zamfara
Kebbi
Yauri (tamién llamáu Yawuri)
Gwari (tamién llamáu Gwariland)
Kororafa (un estáu Jukun)
Nupe (de la xente Nupe)
Ilorin (un estáu Yoruba)

Cénit

Los reinos ḥausa remanecieron nel sieglu XIII como vibrantes centros comerciales, compitiendo col Imperiu de Kanem y l'Imperiu de Malí. Los sos principales productos d'esportación yeren el cueru, l'oru, el testil, la sal, la nuez de cola, les correes p'animales y la henna. Sacante por aliances menores, les ciudaes estáu ḥausa funcionaben de manera independiente. Les rivalidaes xeneralmente tornaron la formación d'una autoridá centralizada.

Cayida

Califatu ḥausa-fulani de Sokoto nel sieglu xix.

A pesar d'una crecedera relativamente constante, les ciudaes Estáu yeren vulnerables a l'agresión y, a pesar de que la inmensa mayoría de los sos habitantes yeren musulmanes escontra'l sieglu XVI, fueron atacaos por yihadistes musulmanes ente 1804 y 1808. En 1808 l'últimu estáu haysa foi finalmente conquistáu por Usman dan Fodio ya incorporáu al Califatu Sokoto ḥausa-fulani.

Referencies

Enllaces esternos

Britannica
Art & Life in Africa
BBC
Amana Online The Fulani Empire of Sokoto
Amana Online Hausaland and the Ḥauses