Fornax (el fornu) ye una constelación austral que foi introducida por Nicolas Louis de Lacaille sol nome de Fornax Chemica (llatín pa fornu químicu).

El Fornu
Fornax

Carta celeste de la constelación del Fornu na qu'apaecen les sos principales estrelles.
Nomenclatura
Nome
n'asturianu
El Fornu
Nome
en llatín
Fornax
Xenitivu Fornacis
Abreviatura For
Descripción
Introducida por Nicolas-Louis de Lacaille
Superficie 397,5 graos cuadraos
0,964 % (posición 41)
Ascensión
reuta
Ente 1 h 45,40 m
y 3 h 50,36 m
Declinación Ente -39,51° y -23,76°
Visibilidá Completa:
Ente 90° S y 50° N
Parcial:
Ente 50° N y 66° N
Númberu
d'estrelles
59 (mv < 6,5)
Estrella
más brillante
Fornacis (mv 3,86)
Oxetos
Messier
Nengunu
Oxetos NGC 77
Oxetos
Caldwell
1
Lluvies
de meteoros
Nenguna
Constelaciones
colindantes
4 constelaciones
Meyor mes pa ver la constelación
Hora llocal: 21:00
Mes Avientu
[editar datos en Wikidata]

Mitoloxía editar

Fornax, na mitoloxía romana, foi la diosa del pan y de la cocción, anque esto nun tien nada que ver cola constelación (fornax ye namái la pallabra romana pa fornu), yá que ésta foi nomada asina en 1763.

Carauterístiques destacables editar

Namái hai una estrella na constelación con magnitú visual inferior a 4, y amás ye la única que tien nome propiu. Fornacis (α Fornacis) ye una binaria compuesta por una subxigante mariella y una nana mariella menos lluminosa que'l Sol. Les dos estrelles completen una órbita alredor del centru de mases común cada 269 años.[1]

Otra estrella d'interés ye κ Fornacis, análogu solar que'l so tipu espectral (G2V), temperatura efectivo, lluminosidá y metalicidá son iguales a los del Sol;[2] paez tener una compañera estelar a una distancia media de 10,9 ua.[3] Otra análogu solar en Fornax, λ2 Fornacis, tien un planeta. Con una masa similar a la de Neptunu, orbita a una distancia media de 0,14 ua al respective de la estrella, un 36% de la distancia qu'hai ente Mercuriu y el Sol.[4]

En cuanto al cielu fondu, nesta constelación alcuéntrase'l Cúmulu de Fornax, cúmulu de galaxes distante 62 millones d'años lluz de la Vía Láctea.[5] Ye'l segundu cúmulu de galaxes más ricu qu'esiste nun radiu de cien millones d'años lluz alredor del Grupu Llocal, tres el Cúmulu de Virgo.[6] La so galaxa más prominente ye NGC 1316, galaxa lenticular ya importante radiofuente. Otra galaxa visible en Fornax, NGC 1097, ye una galaxa espiral barrada y galaxa Seyfert que ta a 45 millones d'años lluz de la Tierra, polo que nun forma parte del Cúmulu de Fornax.

Estrelles editar

Estrelles principales editar

Otres estrelles con designación Bayer editar

Estrelles con planetes estrasolares editar

Oxetos de cielu fondu editar

 
Imaxe de la rexón central de NGC 1097. Creitos: ESO.

Referencies editar

  1. Alpha Fornacis (Stars, Jim Kaler)
  2. D. E. Trilling, G. Bryden, C. A. Beichman, G. H. Rieke, K. Y. L. El so, J. A. Stansberry, M. Blaylock, K. R. Stapelfeldt, J. W. Beeman & E. E. Haller (2008). «Debris Disks around Sun-like Stars». The Astrophysical Journal 674 (2). páxs. 1086-1105. http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?2008ApJ...674.1086T&db_key=AST. 
  3. Lafrenière, David; Doyon, René; Marois, Christian; Nadeau, Daniel; Oppenheimer, Ben R.; Roche, Patrick F.; Rigaut, François; Graham, James R.; Jayawardhana, Ray; Johnstone, Doug; Kalas, Paul G.; Macintosh, Bruce; Racine, René (2007). «The Gemini Deep Planet Survey». The Astrophysical Journal 670 (2). páxs. 1367-1390. http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2007ApJ...670.1367L&db_key=AST&nosetcookie=1. 
  4. O’Toole, Simon (2009). «A Neptune-mass Planet Orbiting the Nearby G Dwarf HD16417». The Astrophysical Journal 697 (2):  páxs. 1263–1268. doi:10.1088/0004-637X/697/2/1263. http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2009ApJ...697.1263O&db_key=AST&nosetcookie=1. 
  5. Meryl, Waugh; Drinkwater, M. J.; Webster, R. L.; Staveley-Smith, L.; Kiborn, V. A.; Barnes, D. G.; Bhatal, R.; de Block, W. J. G. (Avientu de 2002), «The large-scale distribution of neutral hydrogen in the Fornax region», Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 337 (2): 641–656, doi:10.1046/j.1365-8711.2002.05942.x, http://adsabs.harvard.edu/abs/2002MNRAS.337..641W 
  6. Georgiev, Iskren Y.; Hilker, Michael; Puzia, Thomas H.; Chanamé, Julio; Mieske, Steffen; Goudfrooij, Paul; Reisenegger, Andreas; Infante, Leopoldo (June 2006), «The old globular cluster system of the dIrr galaxy NGC 1427A in the Fornax cluster», Astronomy and Astrophysics 452 (1): 141–153, doi:10.1051/0004-6361:20064880, http://adsabs.harvard.edu/abs/2006A%26A...452..141G 
  7. Buta, Ronald J; Corwin, Harold G; Odewahn, Stephen C Cambridge University Press: The de Vaucouleurs Atlas of Galaxies. ISBN 9780521820486. Consultáu'l 21 de xunu de 2015.
  8. Hubble spies cosmic dust bunnies, en Hubble Heritage (n'inglés) siguíes de l'absorción d'otres galaxes menores
  9. Horellou, C.; Black, J. H.; van Gorkom, J. H.; Combes, F.; van der Hulst, J. M.; Charmandaris, V. (2001). «Atomic and molecular gas in the merger galaxy NGC 1316 (Fornax A) and its environment». Astronomy and Astrophysics 376:  páxs. 837-852. http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2001A%26A...376..837H&db_key=AST&nosetcookie=1. 

Enllaces esternos editar