Gavia stellata
Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.
El calón[2] (Gavia stellata) ye una especie d'ave gaviforme de la familia Gaviidae que comúnmente s'atopa en llamargues d'agua duce, más davezu nel interior que na mariña. N'iviernu los exemplares son sobremanera marinos. Nun se reconocen subespecies.[3]
Gavia stellata calón  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
 Esmolición menor (IUCN)[1] | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Animalia | |
| Filu: | Chordata | |
| Clas: | Aves | |
| Orde: | Gaviiformes | |
| Familia: | Gaviidae | |
| Xéneru: | Gavia | |
| Especie: |
G. stellata (Pontoppidan, 1763) | |
| Distribución | ||
 | ||
| Consultes | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Ye una especie abondosa, anque la so población ta menguando amodo en delles zones por cuenta de la destrucción del so hábitat y otres amenaces causaes pol home. Ta protexida por dellos trataos internacionales.
Descripción
editar
Ye'l más pequeñu de tolos calones, con ente 55 y 67 centímetros de llargor y ente 91 y 110 de valumbu pesando unos 1,4 quilos. Les femes son llixeramente más pequeñes que los machos.
Estrémase pol so picu delgáu y cónicu con fueses nasales estreches y llargues. Ésti ta llixeramente curvaú escontra riba, a diferencia del del calón árticu[4]NOA que ye rectu. Mientres el branu tienen l'envés pardu buxu y la cabeza gris, con una mancha de color coloráu parduzu nel gargüelu. N'iviernu son más difíciles d'estremar d'otros calones o, inclusive, del aráu común[5]NOA, teniendo un plumaxe más monótonu, cola cara y pechu blancu y llibrea más escura que pel branu con pequeñes manches blanques que xustifiquen el so nome taxonómicu. Los pitucos tienen al nacer un plumón marrón escuru nel banduyu y buxu escuru nel envés. Esti plumaxe sustitúise por un segundu plumón más claru y de siguío poles plumes xuveniles.
El so cuerpu ta afechu pal bucéu coles pates asitiaes en posición bien retrasada nel tueru. El güeyu ye acoloratáu, sobremanera na dómina d'apareamientu.
Comportamientu
editar
Pel hibiernu allóñase de la mariña y añera n'agua duce, en llamargues y zones con agües enllancaes, de cutiu probes en vexetación tantu en llanures como en zones de monte, anque dacuando puede añerar en zones abellugaes de la mariña.
Produz un variáu númberu de vocalizaciones. Na parada nupcial producen un cantar inusual oyible a una gran distancia, qu'empieza con soníos curtios que se van acelerando hasta tresformase nuna lletanía quexumbrosa. Esto acompáñase d'una danza que tien llugar sobre l'agua. Pa comunicase colos sos conxéneres o en vuelu produz un gazníu curtiu con unos 5 cacarexaes per segundu. Los mozos mendigueen con un gazníu estridente y agudu.
Ye una especie monógama na que dambos miembros de la pareya collaboren na construcción del nial y el cuidu de los pitucos. Les pareyes añeren de xebradamente unes d'otres o formando pequeñes colonies. Tres l'apareamientu copuln en tierra con frecuencia hasta'l momentu de la puesta.
El so nial ye un cestu de plantes acuátiques construyíu sobre l'agua o na vera y tien forma de taza somera, nel que pon dos güevos de 75x46 mm y unos 83 gramos, de color verde oliva o pardu con manches escures, cuasi negros, en cada niarada, d'abril a xunu. Estos son guaraos principalmente pola fema darréu tres la puesta, polo que los pitucos nacen desincronizaos, dependiendo de qué güevu se punxo primero. Los pitucos tán llistos pa nadar a les 10 o 12 hores de la eclosión y cuarenta díes más tarde yá tienen les plumes de contorna.
Ye un arteru buceador que s'alimenta merguyando mientres aproximao 1 minutu y prindando pexes, pequeños crustáceos, moluscos o inseutos acuáticos grandes remaneciendo a cierta distancia del llugar d'inmersión. Por cuenta de la posición retrasada de les sos pates, afeches a la inmersión, tien dificultaes pa caltener l'equilibriu en tierra, onde suel movese esmuciéndose sobre'l banduyu. sicasí, por cuenta del so menor tamañu, a diferencia d'otros calones ye a desapegar dende tierra.
Ye un volador eficiente que cubre llargues distancies nes sos migraciones siendo cronometráu hasta a 75-79 km/h. Éstes fáense de día ya individualmente o en grupos irregulares. El so aletéu ye más rápidu y ampliu que'l d'otros miembros del so xéneru. En vuelu tien una figura carauterística, cola tiesta más baxa que'l cuerpu y les pates colgando. Al igual qu'otros calones, tres la migración muda'l so plumaxe perdiendo les sos plumes de vuelu, polo que permanez ensin capacidá de volar mientres 3 o 4 selmanes.
Distribución
editarYe una ave migratoria qu'habita nel Hemisferiu Norte na zona de tundra y parcialmente na de montes d'Eurasia y América del Norte dende marzu o abril, llegando dacuando cuando los llagos entá tán xelaos. L'área d'añeramientu inclúi Escandinavia, Siberia y el norte de Rusia hasta Kamchatka, el norte de les islles britániques, Islandia, Alaska, les zones llibres de xelu de Groenlandia y el norte de Canadá.
Ente ochobre y avientu muévese escontra'l sur conforme xélense les agües au s'alimenta, asitiándose principalmente nes mariñes y cada vegada vése-y con menos frecuencia nel interior, sobremanera a lo llargo de les víes d'agua próximes a la mariña. Puede permanecer próximu a les zones de cría o prosiguir el so viaxe escontra'l sur, n'Europa llega hasta'l mar Negru, el Caspio y el Mediterraneu, siendo un morador habitual de les mariñes españoles. Dacuando puede llegar a zones tan meridionales como Marruecos, Tunicia o inclusive Gambia. En Norteamérica llega hasta Baxa California en Méxicu, y dacuando hasta'l estáu d'Hidalgo. N'Asia muévese hasta les mariñes de China y Taiwán.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ BirdLife International (2008). Gavia stellata. En: UICN 2008. Llista Roxa d'Especies Amenazaes UICN. Consultáu'l 15 feb 2011.
- ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
- ↑ Clements, J. F. 2007. The Clements Checklist of Birds of the World, 6th Edition. Cornell University Press. Downloadable from Cornell Lab of Ornithology
- ↑ Sabencia. Nomenclator de seres vivos n'asturianu, gavia arctica.
- ↑ Sabencia. Nomenclator de seres vivos n'asturianu, uria aalge.
Bibliografía
editar- Hume. Rob. 2002. Guía de campu de les aves d'España y Europa. Ediciones Omega ISBN 84-282-1317-8
- Karel Šťastnŷ, 1990, La Gran Enciclopedia de les Aves. Aventium, Praga
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Gavia stellata.
| Wikispecies tien un artículu sobre Gavia stellata. |
Datos: Q26691- Multimedia: Gavia stellata
Especies: Gavia stellata
